اعتباراتی که به گرد بیابان‌زایی هم نمی‌رسد + عکس

استان خراسان جنوبی دومین استان بیابانی کشور است که بخش عظیمی از بیابان‌های کشور را در خود جای داده است و به دلیل خشکسالی‌های 16 ساله اخیر روز به روز به وسعت بیابان های این استان اضافه می شود.

به گفته برخی از کارشناسان اگر روند خشکسالی در استان تا 15 سال آینده ادامه داشته باشد در این استان چیزی به عنوان مرتع وجود نخواهد داشت.

با توجه به اینکه پنج میلیون و 500 هزار هکتار از مساحت استان را بیابان‌ها تشکیل می‌دهند این عامل باعث شده است که سالانه خسارت‌های جبران ناپذیری به راه های مواصلاتی استان، بخش کشاورزی و دامداری، راه آهن و عرصه‌های منابع طبیعی استان وارد شده، و باعث خالی از سکنه شدن بسیار از روستاهای شهرستان طبس و مهاجرت روستائیان به دیگر استان های کشور شود.

در چند سال گذشته دلیل کمبود اعتبارات و کاهش تخصیص آن باعث شده است که بیابان های استان در کنار کمبود آب و خشکسالی به‌عنوان یک تهدید اساسی قرار گیرد و آینده بیابان در این استان روشن نباشد که در این رابطه باید همه مسئولان استان این عامل را به عنوان یک معظل در استان تلقی کنند و با همکاری هم به دنبال جذب اعتبار بیشتر و بررسی اقدامات موثرتردر خصوص بیابان زدایی باشند.

37 درصد از مساحت استان را بیابان تشکیل می دهد

مدیرکل منابع طبیعی خراسان جنوبی با بیان اینکه در حال حاضر وسعت استان خراسان جنوبی 15 میلیون هکتار است، افزود: این استان حدود 11 درصد مساحت کشور را به خود اختصاص داده است.

حبیب الله شریفی به الحاق شهرستان طبس طی سال گذشته اشاره کرد وافزود: با الحاق شهرستان طبس به خراسان جنوبی پنج میلیون 500 هزار هکتار به وسعت استان اضافه شده است که خراسان جنوبی دومین استان بیابانی کشور شناخته شده است.

وی عرصه بیابانی استان را پنج میلیون و 300 هزار هکتار دانست و افزود: این میزان 37 درصد از مساحت کل استان را شامل می شود.

مدیرکل منابع طبیعی خراسان جنوبی با بیان اینکه وسعت خراسان جنوبی 15 میلیون هکتار است، گفت: از این میزان هفت میلیون و500 هزار هکتار از اراضی استان در معرض تهدید فرسایش بادی است که این 10 درصد مساحت کشور را شامل می شود.

شریفی افزود: در حال حاضر سه میلیون و500 هزار هکتار از اراضی استان تحت فرسایش بادی قرار دارد.

وی به وضعیت بیابان های استان اشاره کرد و گفت: امروزه مسائل مربوط به بیابان و خصوصا گسترش بیابان و کویر یکی از مهمترین مسائل سیاسی، اقتصای - اجتماعی و فرهنگی است.

شریفی افزود: خراسان جنوبی 12 میلیون و 935 هزار هکتار اراضی بیابانی و مراتع کمتر بیابانی، دومین استان بیابانی کشور است که با توجه به شرایط اقلیمی 86 درصد مساحت استان با این پدیده درگیر هستند.

خسارت 202 میلیارد ریالی به منابع زیستی و اقتصادی

مدیرکل منابع طبیعی خراسان جنوبی با بیان اینکه در خراسان جنوبی 28 کانون بحرانی فرسایش بادی وجود دارد، گفت: در این کانون حرکت ماسه های روان در بدترین وضعیت قرار دارد.

شریفی افزود: مساحت کانون های بحرانی استان یک میلیون و386 هزار هکتار است که 9 درصد مساحت استان را شامل می‌شود.

وی با بیان اینکه 202 میلیارد ریال خسارت کانون های فرسایش بادی به منابع زیستی و اقتصادی استان برآورد شده است، گفت: در گسترش بیابان زایی دو عامل انسانی و محیطی نقش دارند.

شریفی افزود: بوته کنی، چرای بی رویه دام از جمله عوامل انسانی و خشکسالی های 16 ساله اخیر، سیلاب ها، آفات و امراض و بادهای 120 روزه سیستان از جمله عوامل طبیعی هستند.

مدیرکل منابع طبیعی خراسان جنوبی محدودیت‌های منابع آب، محدودیتهای منابع اراضی (خاک فقیر و پوشش گیاهی فقیر)، دیم کاری در اراضی شیب دار بدون درنظر گرفتن مسایل فنی آن، فقدان الگوی کاربری اراضی بر اساس قابلیتها و توان محیطی و عدم وجود کشاورزی صحیح مناسب با وضعیت فرسایش اراضی و وضعیت آب استان را از جمله محدودیت های بیابان های استان عنوان کرد.

وی بوته کاری، مدیریت سیلاب‌ها، بذرپاشی و ایجاد بادشکن زنده و غیر زنده را از جمله اقدامات بیابان زدایی در استان دانست و گفت: به دلیل اینکه اعتبارات بسیار پایین طی سالها گذشته اختصاص یافته است به همان نسبت اقدامات بیابان زدایی در استان کاهش داشته است.

شریفی با اشاره به اینکه تاکنون در استان 131 هزار هکتار نهال کاری در استان انجام شده است، افزود: انجام 13 هزار هکتار بذر کاری،16 هزار هکتار مدیریت روان آبها، 124 هکتار بادشکن زنده و 551 کیلومتر بادشکن غیر زنده در استان در راستای بیابان زدایی صورت گرفته است.

مدیرکل منابع طبیعی خراسان جنوبی گفت: همچنین یک میلیون و 400 هزار تومان تهیه طرح بیابان زدایی،40 هزار هکتار طرح مدیریت جنگل های دست کاشت و 18 هزار هکتار اجرای طرح مدیریت جنگل های دست کاشت در استان انجام شده است.

قطع 400 هکتار از جنگل‌ها به دلیل آفت شپشک سفید

شریفی با بیان اینکه آفت شپشک سفید دو سال است که باعث تخریب جنگل های دست کاشت استان شده است، افزود: در سال گذشته به دلیل این آفت 400 هکتار ازجنگل های دست کاشت 15 ساله این استان قطع شده است.

وی گفت: در سال جاری به دلیل حمله این آفت قطع 400 هکتار از جنگل های دست کاشت استان در دستور کار قراردارد.

مدیرکل منابع طبیعی خراسان جنوبی با اشاره به اینکه طی دوسال گذشته ملخ ها تاغ زارهای استان را داغون کرده اند، گفت: این باعث شده که زحمات چندین ساله این اداره کل هدر داده شود که این خود برای استان یک بحران است.

شریفی به کاهش تخصیص اعتبارات در سال گذشته اشاره کرد و افزود: در سال گذشته تنها 40 درصد اعتبارات استانی و ملی این اداره کل اختصاص یافته است که با این اعتبارات ناچیر نمی توان اقدامات موثری در راستای بیابان زدایی در استان انجام داد.

وجود سه کانون فرسایش بادی به مساحت 243 هزار هکتار در شهرستان بشرویه

رییس منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان بشرویه با بیان اینکه در حال حاضر سه کانون بحرانی فرسایش بادی در این شهرستان با وسعت 243 هزار هکتار وجود دارد، گفت: در حال حاضر وسعت شهرستان بشرویه 780 هزار هکتار است که 8،28 درصد از مساحت استان را شامل می شود.

رضا مقیمیان هوش افزود: شهرستان سربیشه 10 درصد مساحت بیابان های استان و 19 درصد اراضی تحت فرسایش بادی استان را به خود اختصاص داده است.

وی اراضی تحت فرسایش بادی این شهرستان را 241 هزار هکتار عنوان کرد و گفت: از این میزان 180 هزار هکتار آن منطقه برداشت و 61 هزار هکتار منطقه رسوب است.

مقیمان به روند افزایش مساحت بیابان های این شهرستان اشاره کرد و افزود: بر اساس بررسی عکس های هوایی در طول سال های 1974 تا 2004 (طی سی سال گذشته) حدود 25 کیلو متر مربع معادل دو هزار و 500 هکتار بیابان های این شهرستان افزایش داشته است.

رییس منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان بشرویه گفت: بر اثر این عامل تپه های ماسه ای حرکتی رو به جلو به طرف بشرویه و مزارع کشاورزی در پیش گرفته که این تهدیدی برای آینده شهر و کشاورزان است.

وی آغاز فعالیت بیابان زدایی را در این شهرستان سال 1355 عنوان کرد و افزود: تا کنون بیش از 40 هزار هکتار عملیات بیولوژیک بیابان زدایی دراین شهرستان انجام شده است.

مقیمان با بیان اینکه شهرستان بشرویه 10 درصد بیابان های استان را داراست، گفت: پیش بینی می شود به دلیل کمبود اعتبارات در چند سال گذشته و با توجه به عملیات بیابان زدایی که تا کنون در این شهرستان انجام شده 228 سال نیاز باشد که عملیات بیولوژیک در شهرستان بشرویه انجام شود.

ریزگردها سلامت شهروندان و بخش کشاورزی بشرویه را تهدید می‌کند

وی افزود: به طور میانگین هفته ای یک بار در این شهرستان ورزش باد 35 کیلومتر در ساعت همراه با ریزگردها می وزند که علاوه بر سلامت شهروندان، بخش کشاورزی که محور استقلال این شهرستان است را نیز تهدید می کند.

رییس منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان بشرویه با اشاره به اینکه محورهای مواصلاتی شهرستان بشرویه و فردوس که از حاشیه کویرمی گذرند، گفت: اکثرا این محورهای مواصلاتی مورد هجوم شن های روان قرار گرفته و مسدود می شوند.

مقیمیان به عملیات بیابان زدایی از سال 1355 در این شهرستان اشاره کرد و افزود: تاکنون در این شهرستان 30 کیلومتر باد شکن غیرزنده در تپه های ماسه ای و 20 کیلومتر بادشکن زنده در حاشیه مزارع این شهرستان به همکاری جهاد کشاورزی احداث شده است.

وی با بیان اینکه دام بیش ازظرفیت مراتع با توجه به خشکسالی های اخیر تهدیدی برای این شهرستان است، گفت: این عامل باعث شده است که پوشش گیاهی این منطقه کاهش پیدا کند

مقیمیان افزود: با وضعیت فعلی و حرکت شن های روان و عدم توجه به فرسایش بادی توسط مسئولین طی 10 تا 15 سال آینده بیشتر چاه های کشاورزی این شهرستان زیر پوشش تپه های ماسه ای و شهرک امام شهر بشرویه و غنی آباد بخش مرکزی این شهرستان در معرض تپه های ماسه ای قرار خواهد گرفت.

وجود سه میلیون هکتار بیابان در شهرستان طبس

مدیرمنابع طبیعی شهرستان طبس هم با اشاره به اینکه شهرستان طبس پنج میلیون و 500 هزار هکتار وسعت دارد، گفت: از این میزان سه میلیون و 400 هزار هکتار آن بیابان است که این عامل باعث شده است که شهرستان طبس به پهناورترین شهرستان بیابانی کشور تبدیل شود.

محمدعلی فرخی با بیان اینکه 10 درصد بیابان های کشور در شهرستان طبس قرار دارد، افزود: مناطق حساس به فرسایش بادی و حرکت شن های روان این شهرستان را تهدید می کند.

وی گفت: در ریگ پرورده منطقه عشق آباد، تپه ماهورهای رباط خان و همچنین مناطقی از دشت حلوان شن های روان حالتی بحرانی وجود دارد که در منطقه حلوان (90 کیلومتری جنوب غربی طبس) فقط 3 روستا دارای سکنه باقی مانده است.

هجوم شن های روان 330 خانوار روستایی را مجبور به مهاجرت کرد

مدیر منابع طبیعی شهرستان طبس با اشاره به اینکه برابر آمار 50 درصد جمعیت این منطقه شامل 330 خانوار سکونتگاه های خود را ترک کرده اند، افزود: حرکت شن های روان به راه آهن مشهد به عنوان یک جاده ریلی که از دل بیابان می گذرد خسارات های زیادی را وارد کرده است.

فرخی گفت: از سال 1387 تا کنون پنج هزارو 570 هکتار نهال کاری، سه هزارو 334 گونه بیابانی، پنج هزار اصله نهال گلدانی و سه مورد حفر و تجهیز چاه در این شهرستان در راستای مقابله با بیابان زایی انجام شده است.

وی اعتبارات بیابان زدایی این شهرستان را بسیار پایین دانست و افزود: با پرداخت اعتبار بیشتر می توان با انجام عملیات بیولوژیک و بیومکانیک حرکت ماسه های روان را تثبیت کرد.

مدیر منابع طبیعی شهرستان طبس با بیان اینکه طی سال های گذشته به دلیل خشکسالی 30 هکتار از تاغ زارهای این شهرستان خشک شده است، گفت: در صورت تخصیص اعتبارات بیشتر می توان اقدامات موثری تری در راستای بیابان زایی انجام داد.

سالانه هشت میلیارد ریال خسارت به منابع زیستی و اقتصادی درمیان وارد می‌شود

مهدی حاجی زاده، مدیر منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان درمیان نیز با اشاره به اینکه 75 هزار و443 هکتار از مساحت شهرستان درمیان را اراضی بیابانی تشکیل می دهند، گفت: همچنین 308 هزارو 420 هکتار از مساحت این شهرستان را مراتع فقیر با اقلیم بیابان تشکیل می دهند.

وی به کانون بحرانی فرسایش بادی طبس مسینا اشاره کرد و افزود: این کانون با مساحت 24 هزارو 997 هکتار بر اساس تحقیقات به عمل آمده سالانه به منابع زیستی و اقتصادی این شهرستان پنج هزار و 996 میلیون ریال خسارت وارد می کند.

مدیر منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان درمیان با بیان اینکه کانون بحران فرسایش بادی تک نمکی شهرستان درمیان با کشور افغانستان مشترک است، افزود: این کانون با مساحت 10 هزارو 928 هکتار در ناحیه مرزی قرار دارد که مناطق تحت تاثیر این کانون 49 هزارو 768 هکتار است.

حاجی زاده افزود: کانون فرسایش بادی حسین آباد غیناب که با شهرستان سربیشه مشترک است دو هزارو 333 هکتار آن در شهرستان درمیان واقع شده که شش هزارو 44 هکتار از شهرستان درمیان تحت تاثیر فرسایش بادی این کانون قرار دارد.

وی گفت: در مجموع سه کانون بحرانی شهرستان درمیان سالانه هشت هزار و 521 میلیون ریال به منابع زیستی و اقتصادی شهرستان خسارات وارد می کنند.

حاجی زاده انجام 150 هکتار احداث هلالی آبگیر توام با بذر پاشی، 90 هکتار نهال کاری،100 هکتار قرق احیاء شده سنواتی، 14 هزارو 500 اصله نهال گلدانی و 50 هکتار آبیاری سنواتی را از جمله اقدامات منابع طبیعی شهرستان درمیان در راستای مقابل با بیابان زایی عنوان کرد.

وضعیت وخیم بیابان زایی در استان خراسان جنوبی نیازمند اقدامات ضربتی برای بیابان زدایی است که در این زمینه باید که در مسئولین همت کنند و اعتبارات بیشتری را برای گسترش اقدامات بیابان زدایی اختصاص و در راستای جذب آن تلاش کنند.(مهر)