تعاملات فرهنگی مسلمانان و مسیحیان بررسی می‌شود

در این نشست، به بررسی تعاملات فرهنگی در دوران شکل‌گیری اسلام در قرون دوم و سوم هجری، لزوم توجه به سنت‌های همنوا با اسلام و توجه عالمان مسلمان در اخذ و اقتباس از سنت‌های دیگر، کتاب العبر و الاعتبار منسوب به جبرائیل بن نوح انباری و تداول آن در سنت اسلامی و همچنین لی بن حاتم قزوینی تدوین‌گر احتمالی کتاب التوحید یا کتاب الفکر پرداخته خواهد شد.

در میان متن‌های بسیار مشهور در سنت متاخر شیعی، کتاب توحید مفضل یا کتاب الفَکِّر اثر بسیار مشهوری است. تحقیقات مدلل دربارۀ متن اخیر نشان می‌دهد که توحید مفضل در اصل باز تحریر اثری از سنت مسیحیان نسطوری عراق در قرن سوم است که توسط عالمی شیعی احتمالاً علی بن حاتم قزوینی در قرن چهارم انجام شده است. در گزارش حاضر نخست دربارۀ تبادلات میان سه دین ابراهیم اسلام، یهودیت، مسیحیت با ذکر نمونه‌هایی از داد و ستد فرهنگی سخن خواهد رفت. در ادامه دربارۀ نسخۀ اساس کتاب التوحید و نویسندة آن و سنت نگارش چنین آثاری در میان مسیحیان نسطوری عراق بحث خواهد شد. در آخر دربارۀ کتاب التوحید مفضل و زمان احتمالی تدوین آن و تداول کتاب اصلی در سنت اسلامی به نحو عام مطالبی ارائه خواهد شد.