نسیم و روش‌های شاد زیستن

شبکه تلویزیونی نسیم ـ که با محوریت طنز راه‌اندازی شده ـ برگرفته از چهار کلمه با مفهوم طنز نظیر نشاط و سرگرمی است. طنز فارغ از این که یک گونه پرطرفدار از حیث برنامه‌سازی و مخاطب‌شناسی است، ضرورتی اجتماعی برای جامعه‌ای است که نشاط و شادی در آن کمرنگ شده و حتی فراتر از آن مردمش شاد بودن را بلد نیستند. شبکه نسیم می‌تواند روزنه‌ای مجازی به دنیای شادمانی باشد که کارکردهای روانشناختی فراتر از کارآمدی رسانه‌ای داشته باشد.

شاد زیستن نه یک عادت است و نه یک تجربه فطری، شادی را باید آموخت و مهارت‌های شاد زیستن را یاد گرفت. مجموعه‌های نمایشی، یکی از راهکارهای مهمی است که در جهان رسانه‌ای امروز می‌تواند علاوه بر ایجاد سرگرمی، شاد زیستن را نیز به مردم بیاموزد.‌ این شبکه به دلیل ماهیت طنازانه خود چه‌بسا بیش از شبکه‌های دیگر بتواند مورد توجه قرار بگیرد و طیف های مختلفی از مخاطب را جذب کند. اگرچه این شبکه را به دلیل پرداخت ویژه به طنز می‌توان شبکه‌ای تخصصی دانست، اما دامنه مخاطبان طنز آن قدر گسترده است که در عین حال می‌توان آن را شبکه‌ای عمومی هم به شمار آورد که البته باید در تولید برنامه‌های خود مخاطب عام و خاص را در نظر گرفته و در کنار تولید یا نمایش طنزهای عامه‌پسند از طنز فاخر غافل نشود. به عبارت دیگر شبکه نسیم فرصت و ظرفیت خوبی است برای این که انواع مختلف طنز در آن دیده شود.‌

مهم‌ترین مساله‌ای که باید در برنامه‌سازی این شبکه در نظر گرفته شود، کیفیت تولیدات آن است و این که کمیت فدای کیفیت نشود. به صرف این که امکانات و ظرفیت‌های مادی و فنی تأسیس شبکه‌های تلویزیونی امکان راه‌اندازی شبکه‌های جدید را فراهم می‌کند، کافی نیست. قطعا تأمین محتوا و غنی کردن درونمایه آنها مهم‌تر از راه‌اندازی شبکه است. متاسفانه در کشور ما، بسیاری از نوآوری‌ها و خلاقیت‌ها بر مبنای فلسفه «راه‌بنداز و جابنداز» صورت می‌گیرد که در درازمدت نتایج آن برملا خواهد شد. این به این معنی نیست که در همین ابتدای راه منفی‌بافی کنیم، اما باید در کنار رشد کمی شبکه‌های تلویزیونی به بهبود کیفی آنها نیز توجه داشت.

شبکه‌های تازه‌تأسیس از حیث موضوع، شبکه‌های تخصصی محسوب می‌شوند که البته دایره این تخصص‌گرایی آن قدر محدود نیست که صرفا به تعداد یا قشر خاصی از افراد جامعه محدود شود. مثلا شبکه ورزش اگرچه دارای موضوع تخصصی است، اما ورزش صرفا به ورزشکاران محدود نشده و علاقه‌مندان و مردم عادی هم بینندگان این شبکه و برنامه‌های آن هستند. شبکه پویا هم صرفا برای مخاطبان کودک نیست و تماشای برنامه‌های انیمیشنی از سوی بزرگسالان هم جذاب است.‌ ضمن این که در همین دو شبکه نیز سطوح مختلف مخاطبان جای می‌گیرند که هر کدام متناسب با موضوع شبکه، نیازهای مختلف خود را دارند. مثلا شبکه ورزش صرفا نمی‌تواند به فوتبال بپردازد و اکنون که شبکه مستقلی به نام ورزش راه‌اندازی شده بهترین فرصت برای توجه به رشته‌های مختلف و علاقه‌مندان همه رشته‌های ورزشی است.

اگرچه مخاطب‌شناسی در همه شبکه‌های تلویزیونی ضرورت دارد، اما شبکه‌های تازه‌تاسیس، هم به دلیل تخصص‌گرایی و هم جدید بودن بیشتر نیازمند مطالعات علمی و روشمند در حوزه مخاطب‌شناسی است. این که کدام برنامه برای کدام مخاطب مناسب بوده و چگونه باید برای شبکه‌های تازه تاسیس مخاطب جذب کرد، آن هم در دوره‌ای که مردم آگاهانه دست به انتخاب شبکه‌ها می‌زنند و به تماشای برنامه‌های آن می‌نشینند.

در خبر راه‌اندازی شبکه نسیم آمده بود این شبکه قرار است بخش‌هایی از فیلم‌ها و سریال‌های طنزی که پیش از این از تلویزیون پخش شده‌ را هم به نمایش بگذارد. این کار هرچند با توجه به ماهیت و ماموریت‌هایی که برای شبکه نسیم در نظر گرفته شده، تناسب دارد، اما نباید به موازی کاری با شبکه‌های دیگر مثل شبکه تماشا تبدیل شود که در آنجا نیز سریال‌های طنز سال‌های قبل بازپخش می‌شود. قطعا این رویکرد باعث تکراری شدن برنامه‌های این شبکه می‌شود.

شبکه نسیم اگر قرار است به شبکه‌ای دوست‌داشتنی تبدیل شود و در بلند مدت رضایت مخاطبان را جلب کند قطعا باید به سمت تولید برود تا در دام تکرار نیفتد. چه بسا بسترسازی برای تولید طنز در این شبکه به رشد و شکوفایی استعدادهای طنزنویسی در کشور کمک کرده و به کانونی موثر برای طنزنویسان و طنزپردازان بدل شود. در ضمن طنز انواع مختلفی دارد که لزوما به کمدی‌های نمایشی ختم نشده، مثلا برنامه‌ای از جنس «قند پهلو»، مسابقه‌ای با محوریت طنز ادبی است که نمونه‌هایی شبیه آن می‌تواند در شبکه نسیم تولید شود یا مثلا کاریکاتور به عنوان نوعی طنز تصویری دستمایه ساخت برنامه قرار بگیرد.‌ فارغ از وجوه نمایشی برنامه‌های شبکه نسیم باید به روان‌شناسی شادی هم در این شبکه اهتمام داشت به این معنی که جا دارد از ظرفیت‌های این شبکه در آموزش مهارت‌های شاد زیستن، آسیب‌شناسی غم و افسردگی و مشاوره در این حوزه در قالب برنامه‌های ترکیبی پرداخت. نه تنها برنامه‌های گفت‌وگومحور که با حضور کارشناسان به گپ و گفت ختم می‌شود، بلکه با برنامه‌هایی که ساختار آموزشی دارند و شبیه کارگاه‌های آموزشی هستند.

حتی می‌توان برنامه‌های شبکه نسیم را به دو بخش نمایش محور و آموزش محور تقسیم کرد که هم شادی را نشان داده و هم آن را به مخاطب آموزش می‌دهد. اگر شاد بودن را بلد نباشیم انواع برنامه‌های شادی‌آور نمی‌تواند حال ما را خوب کند.

سیدرضا صائمی/ جام​جم