نودال و امپکس از قدیم تا به امروز

در واقع همین دنیای مدرن باعث شده تا روز به روز با تکنولوژی متفاوت هم روبه‌رو شویم و تکنولوژی گذشته دیگر برایمان کاربردی نداشته باشد. یکی از تکنولوژی‌هایی که در گذشته بوده، ولی امروز استفاده از آن کم شده است و فقط در تیتراژ مسابقات ورزشی، برنامه‌های زنده و برخی میزگردها دیده می‌شود، نام‌هایی مانند نودال و امپکس است. این در حالی است که زمانی در تلویزیون از دستگاه‌های نودال و امپکس استفاده زیادی می‌شد، ولی در حال حاضر به شکل دیگری از آنها استفاده می‌شود.

در گذشته وقتی تصاویر یک میزگرد، مصاحبه، تله‌تئاتر یا مسابقه‌ای با چند دوربین در استودیو ضبط می‌شد، در اتاق فرمان یا همان اتاق رژی توسط کارگردان تلویزیونی دکوپاژ می‌شد. در اتاق فرمان در کنار کارگردان، صدابردار، تهیه‌کننده و منشی صحنه هم حضور داشتند و تصاویر ارسال شده در استودیو را برای ضبط انتخاب می‌کردند و این تصاویر از طریق کابل‌های زیرزمینی به اتاق نودال می‌رفت. نودال یک لغت فرانسوی است و جایی است که متخصصان فنی روی تنظیم نور، رنگ و پالس‌های تصویر کار می‌کردند و بعد از تنظیمات لازم به اتاق مجزای دیگری منتقل می‌شد که امپکس نام داشت.

در آنجا هم دستگاه‌های بزرگ و پیچیده فنی وجود داشت و تصاویر روی نوارهای یک یا دو اینچ یا روی نوارهای کاست ضبط می‌شد. یعنی ضبط مغناطیسی در اتاق امپکس انجام می‌شد. دلیل این که نام امپکس انتخاب شد این بود که اولین ماشین‌های ضبط تصاویر که به تلویزیون منتقل شد برای کمپانی امپکس بود، به همین دلیل نام امپکس روی این بخش باقی ماند. در حال حاضر سیستم‌های دیجیتال جایگزین شده و همه این موارد فنی از جمله نودال و امپکس به دوربین‌ها منتقل شده است و تصاویر ضبط شده در استودیو در اتاق فرمان ضبط می‌شود. در گذشته دستگاه‌های ضبط و فنی بزرگ بودند، ولی اکنون کوچک شده‌ و در نتیجه جای کمتری اشغال می‌کنند و نیازی به فضای بزرگ نیست. البته هنوز در برخی شبکه‌ها نودال و امپکس وجود دارد، اما دیگر این دستگاه‌ها کوچک شده و به بزرگی گذشته نیست.

یکی دیگر از مواردی که در تیتراژ برخی آثار دیده می‌شد واژه کارگردان تلویزیونی و کارگردان هنری است. بدون تردید هر کاری احتیاج به کارگردان دارد و کارگردان تلویزیونی کسی است که وقتی برنامه با چند دوربین ضبط می‌شود، هدایت همه دوربین‌ها و نماهایی که می‌گیرند به عهده اوست که کاری تخصصی است که یا با هماهنگی واحد سیار یا در استودیوی تلویزیون انجام می‌شود. در این حرفه مسعود فروتن، بیژن صمصامی و ساسان امیرپور به عنوان کارگردانان خبره تلویزیونی شهره هستند.

بنابراین زمانی که بیش از یک دوربین برای ضبط استفاده شود از کارگردان تلویزیونی هم بهره برده می‌شود. ضمن این که در کارگردانی چند دوربین انقطاع حس کمتر وجود دارد و استفاده از تک دوربین بیشتر شیوه کار کارگردان سینمایی است. کارگردان در این روش برای هر نما فقط از یک دوربین استفاده می‌کند؛ یعنی بعد از ضبط یک نما قطع (کات)‌ می‌دهد و نمای بعدی را می‌گیرد. بنابراین کارگردان تلویزیونی و هنری با یکدیگر تفاوت دارند و دو شیوه متفاوت برای ضبط اثر وجود دارد.

واحد سیار هم ماشین بزرگی است که نودال، امپکس و عوامل تولید در آن مستقر هستند و وقتی اثری با بیش از یک دوربین ضبط شود، در مکان مربوطه حاضر می‌شود. مثلا وقتی مسابقات ورزشی با پنج یا هفت دوربین ضبط می‌شود، حضور واحد سیار هم الزامی است که تجهیزات لازم را همراه دارد. واحد سیار هنگام ضبط برنامه‌های زنده که در لوکیشن‌های متفاوت تصویربرداری می‌شود هم حضور دارد. (فاطمه عودباشی/ روزنامه جام جم)