جشنواره های صدایی جهان

البته رادیو، این رسانه ماندگار، در برگزاری این جشنواره‌ها کمی با بی‌مهری مواجه شده به طوری که شمار تعداد جشنواره‌هایی که مختص رادیو هستند، چندان زیاد نیست و جشنواره‌های مختلف، در کنار جوایز تلویزیونی، سینمایی و موسیقیایی خود به آثار برتر رادیویی هم جوایزی اهدا می‌کنند.

اتحادیه‌های مختلف رادیو تلویزیون در سراسر جهان هم ازجمله نهادهای معتبری هستند که برنامه‌های تولید شده در رادیو را مورد ارزیابی قرار داده و برترین‌های خود را به طور سالانه معرفی می‌کنند. البته این اتحادیه‌ها در محدوده جغرافیایی خاصی فعالیت می‌کنند و جهانشمول نیستند. به‌عنوان مثال، اتحادیه رادیو ـ تلویزیون‌های آسیا و اقیانوسیه، هر سال جوایزی را به بهترین تولیدکنندگان رادیو و تلویزیون در قاره کهن( آسیا) اهدا می‌کند.

به بهانه برگزاری سیزدهمین جشنواره بین‌المللی رادیو در تهران، در این شماره قاب کوچک نگاهی خواهیم داشت به جشنواره‌های مهمی که سالانه برای نکوداشت برنامه‌های برتر رادیو و برنامه‌سازان رادیو برگزار می‌شود:

جشنواره بین‌المللی رادیو

جشنواره بین‌المللی رادیو، امسال وارد سیزدهمین سال فعالیت خود می‌شود. این جشنواره هر سال با حضور مهمانان و برنامه‌سازانی از کشورهای مختلف برگزار می‌گردد. حضور استادان دانشگاه، برگزاری پنل‌های تخصصی و ارائه مقالات مختلف، پیوند این جشنواره با فضای آکادمیک را حفظ و به برنامه‌سازان کمک می‌کند برنامه‌هایی مطابق دستاوردهای علمی روز دنیا در حیطه مخاطب و مخاطب‌شناسی تولید کنند.

ایجاد و تقویت انگیزه ابتکار، خلاقیت و نوآوری در برنامه‌سازان شبکه‌های رادیویی و پرورش ذوق و استعداد همکاران ـ ایجاد فضای رقابت سالم بین برنامه‌سازان از طریق تشویق نیروهای کارآمد، از‌جمله اهداف جشنواره بین‌المللی رادیو محسوب می‌شوند. البته این جشنواره، در هر دوره، با یک شعار محوری در حیطه رادیو فعالیت کرده است.

رادیو، رسانه فردا؛ رادیو، رسانه مردم؛ رادیو، برای همه و در همه جا؛ رادیو رسانه همدلی، صدای زندگی؛ رادیو، رسانه پایدار، صدای ماندگار؛ رادیو، رسانه دانایی و آگاهی؛ رادیو، اطلاعات، جهان آگاهی؛ رادیو، رسانه زندگی؛ رادیو، صدای فرهنگ‌ها؛ رادیو برای همه در همه جا؛ رادیو، رسانه امید و آگاهی و رادیو، رسانه دیروز، امروز، فردا شعارهای این جشنواره در طول سیزده دوره بوده‌اند.

جشنواره بین‌المللی رادیو که مهمانان بین‌المللی زیادی دارد به منظور شناساندن فرهنگ ایرانی در شهرهای مختلف کشورمان برگزار شده‌ است. اصفهان، مشهد، زیباکنار و تهران تاکنون میزبان این جشنواره بین‌المللی بوده‌اند. در ادامه نگاهی مجمل به سایر جشنواره‌های بین‌المللی رادیو می‌اندازیم.

جشنواره بین‌المللی نیویورک

این جشنواره که به صورت سالانه برگزار می‌شود، به بهترین برنامه‌های رادیویی جایزه و نشان افتخار می‌دهد. در این جشنواره، همه فرمت‌های برنامه‌سازی در رسانه رادیو به رقابت می‌پردازند و تندیس میکروفن رادیو به برگزیدگان جشنواره نیویورک اهدا می‌شود.

بخش‌های مختلف این جشنواره عبارتند از برنامه‌های خبری، گزارش خبری، مستند رادیویی، سرگرمی، گفت‌وگو محور، ستاره‌های رادیو، برنامه‌های صبحگاهی، برنامه‌های زنده، برنامه‌های ماهواره‌ای، پادکست، تبلیغات رادیویی. بخش ویژه‌ای نیز به دانشجوی برتر رشته روزنامه‌نگاری که فعالیت ویژه‌ای در زمینه رادیو انجام داده اهدا می‌شود.

جشنواره بین‌المللی صدا با همکاری سازمان ملل متحد، جایزه ویژه‌ای را از سال 1990 برای تقدیر از برنامه‌هایی که رویکرد ویژه‌ای به مقوله سلامت جهانی دارند در نظر گرفته است. اهداف سازمان ملل در این برنامه، مواردی مثل فقر و قحطی، آموزش، زنان، حقوق کودکان، ارتقای بهداشت و سلامت عمومی، مبارزه با ایدز، مالاریا و سایر بیماری‌ها را شامل می‌شود.

فینالیست‌های جشنواره نیویورک توسط تیمی از سازمان ملل مورد داوری قرار می‌گیرند تا در صورت دارا بودن این مشخصات، جایزه طلا، نقره و برنز سازمان ملل را کسب کنند.

شرکت در جشنواره بین‌المللی نیویورک برای همه برنامه‌سازان رادیویی در سراسر جهان آزاد است و محدودیتی در این زمینه وجود ندارد؛ بر همین اساس یک گروه بین‌المللی از کارشناسان، شرکت‌ها و برنامه‌سازان مطرح در سطح جهانی، مسئولیت داوری آثار رسیده به این جشنواره را به عهده دارند.

جشنواره بین‌المللی زوریخ

جشنواره بین‌المللی زوریخ بزرگ‌ترین جشنواره رادیویی است که روی آنتن رادیو به صورت زنده پخش می‌شود و میلیون‌ها شنونده در سراسر جهان، این شانس را پیدا می‌کنند که به صدای جهان از طریق این جشنواره، گوش فرا دهند. این صدا در طول چهار روز برگزاری جشنواره جهانی زوریخ روی آنتن رادیوهای سرتاسر جهان شنیده می‌شود.

رویکرد این جشنواره بیشتر به موسیقی رادیویی است، اما در خلال فعالیت خود سعی می‌کند که نیم‌نگاهی هم به فعالیت‌های خیریه داشته باشد به همین دلیل، مبالغی را هم به این امر اختصاص می‌دهد و مخاطبان و شرکت‌کنندگان خود را هم به مشارکت در امور خیریه دعوت می‌کند. جشنواره جهانی زوریخ، هر ساله مبالغی را بر درمان بیمارانی که مشکل شنوایی دارند و همچنین مطالعه بر روی بیماری‌های شنوایی و درمان آنها اختصاص می‌دهد.

شعار جشنواره رادیویی زوریخ این است: صدای جهان را بشنوید. بر همین اساس هم این جشنواره از شنودگان بین‌المللی خود دعوت می‌کند صدای جهان را از پایگاه‌های رادیویی این جشنواره بشنوند و وقایع را به صورت زنده دنبال کنند. این جشنواره قصد دارد آگاهی جهانی از موسیقی را بین مخاطبان خود بالا ببرد و آنها را به شریک‌کردن دیگران در تجربه‌های موسیقیایی خود تشویق می‌کند.

جشنواره اتحادیه رادیو تلویزیون‌های آسیا ـ اقیانوسیه

ABUیا همان اتحادیه رادیو تلویزیون‌های آسیا اقیانوسیه سال ۱۹۶۴ تاسیس شد. این اتحادیه با ۱۷۰ عضو از ۵۳ کشور جهان یکی از بزرگ‌ترین و حرفه‌ای‌ترین اتحادیه‌های رسانه‌ای در سطح جهان است. این اتحادیه از سال ۱۹۶۴ شروع به کار کرده و با هدف همکاری، هماهنگی، فعالیت‌های مشترک و رایزنی در حوزه‌های برنامه‌ای، فنی، آموزشی، ورزشی، حقوقی و نیروی انسانی در میان اعضاء برای تقویت و توسعه رادیو تلویزیون‌های منطقه آسیا و اقیانوسیه فعالیت می‌کند. این اتحادیه با سه میلیارد مخاطب در کشورهای مختلف بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین تشکل رادیو ـ تلویزیونی در جهان به شمار می‌رود.

اتحادیه رادیو تلویزیون‌های اسلامی هر ساله جشنواره‌ای شامل گروه‌های مختلف برنامه‌ای برگزار می‌کند و به برگزیدگانش جایزه می‌دهد. رقابت‌های این دوره در شش بخش رادیویی و هفت بخش تلویزیونی برگزار می‌شود. در هر حوزه نیز، دو جایزه ویژه هیات داوران به آثار برجسته و خلاقانه تعلق می‌گیرد.

نمایشنامه، مستند، گزارش خبری و برنامه‌های مباحثه‌ای ازجمله بخش‌های حوزه رادیویی جوایز اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های آسیا و اقیانوسیه هستند.

ABU با اتحادیه رادیو تلویزیونی منطقه‌ای در دیگر بخش‌های جهان در زمینه مسائل مشترک همکاری می‌کند و بسیاری از سازمان‌های بین‌المللی برای آگاهی از تازه‌ترین تحولات در رادیو تلویزیون‌های عمومی ارتباط نزدیکی دارد.

جشنواره اتحادیه رادیو تلویزیون‌های بین‌المللی

اتحادیه رادیو تلویزیون‌های بین‌المللی یک اتحادیه صنعتی است که از رادیو تلویزیون‌های بین‌المللی حمایت می‌کند. این اتحادیه سال 1993 ایجاد شد و خیلی زود همکاری‌های بین‌المللی خود را در گستره قاره‌های مختلف از نیوزیلند تا ایالات متحده توسعه داد. این اتحادیه در زمینه مارکتینگ، بازار و شبکه،‌ خدماتی به اعضای خود ارائه می‌دهد و مجله‌ای به نام کانال را منتشر می‌کند که در بیش از 120 کشور توزیع می‌شود و شماره‌های آن به دست بیش از 6600 عضو ارشد فعالیت‌های رسانه‌ای در سراسر دنیا می‌رسد.

این اتحادیه، یک اتحادیه غیردولتی و عام‌المنفعه است که دفتر مرکزی آن در انگلستان واقع شده و شورای راهبردی آن توسط تیمی متشکل از کارشناسان بین‌المللی، تلویزیون آرته، دویچه وله، صدای نیجریه و شبکه جهانی بی‌بی‌سی انتخاب می‌شوند.

اتحادیه رادیو تلویزیون‌های بین‌المللی، هر سال جشنواره‌ای برگزار می‌کند و از بهترین آثار رادیویی و تلویزیونی تقدیر می‌کند. این جشنواره سالانه، شرکت‌کنندگان زیادی از کشورهای مختلف جهان، تولیدکنندگان مستقل و برنامه‌سازان را به خود جلب می‌کند. آخرین دوره جشنواره رادیو تلویزیون‌های بین‌المللی سال 2013 برگزار شد. فراخوان سال 2014 نیز اعلام شده است.

جایزه اتحادیه رادیو تلویزیون‌های بین‌المللی از ده سال پیش راه‌اندازی شده و به بهترین آثار در بخش خبر، ورزش، علم، برنامه‌های کودک و نوجوان و مستندهای کوتاه جایزه می‌دهد.

این جایزه، اعتبار بین‌المللی فراوانی برای برنده‌اش به ارمغان می‌آورد و قضاوت برای اهدای جایزه توسط تیمی بین‌المللی و متشکل از برنامه‌سازان خبره و کارشناسانی از کشورهای مختلف انجام می‌گیرد.

این اتحادیه همواره بر برنامه‌های غیرسرگرمی و واقعگرا توجه دارد، چراکه معتقد است برنامه‌های سرگرم‌کننده، جشنواره‌های زیادی دارند که از آنها تقدیر کند. به اعتقاد اتحادیه رادیو تلویزیون‌های بین‌المللی، جذب مخاطب به یک برنامه گفت‌وگومحور یا خبری، بسیار سخت‌تر از جذب مخاطب به سمت یک برنامه سرگرم‌کننده است. با این حال اگر روایت از خبر یا یک حادثه به خوبی انجام شود، روایت خوب، مخاطبان بسیاری با خود به همراه خواهد آورد.

اتحادیه یاد شده همچنین به بهترین اجرای زنده نیز جایزه می‌دهد. داوران در این بخش به خلاقیت و صمیمیت با مخاطب توجه می‌کنند و هر دوی این عوامل را در راستای گزارش یک داستان خبری به مخاطب موثر می‌دانند.

جایزه آفریقای جنوبی (ام.تی‌.ان)‌

از آنجایی که رادیو در کشورهای آفریقای جنوبی یکی از نخستین انتخاب‌های هر مخاطب است،‌ جایزه ویژه‌ای برای بهترین برنامه رادیویی در این کشورها در نظر گرفته شده است. این جایزه به افراد یا گروه‌هایی تعلق می‌گیرد که تجربه، استعداد و سختکوشی را در کارشان ترکیب کنند و حاصل آن رضایت مخاطبانشان باشد.

رادیو در کشورهای آفریقای جنوبی هنوز در خط اول جبهه رسانه‌ای قرار دارد و مردم این کشورها ترجیح می‌دهند، برای شنیدن اخبار و دست پیدا کردن به تازه‌های روز از این رسانه استفاده کنند. از این‌رو، جایزه ام.‌تی‌.‌ان به دنبال برنامه‌سازان و سازمان‌های رسانه‌ای است که علاوه بر فراهم کردن فضایی شاد، اطلاعات مورد نیاز مخاطبانش را برای آنها در دسترس قرار دهد. البته این جایزه تاکید زیادی روی استفاده از رادیو برای افزایش شادی در جامعه دارد.

این جایزه، برنامه‌های رادیویی را در بخش‌های مختلف به رقابت می‌گذارد. البته بخش ویژه‌ای نیز برای بهترین پدیده رادیو در هر سال در نظر گرفته شده است. ام.‌تی‌.‌ان سال 2014 پنجمین مراسم سالانه خود را برگزار می‌کند.

رضوان اناری/ ضمیمه قاب کوچک