ساخت فیلم​های تازه درباره مارکوپولو

هر دو پروژه جزو کارهای گرانقیمت و پرخرج دو رسانه سینما و تلویزیون است و تهیه‌کنندگان سرشناس و مطرحی در تولید آنها همکاری و مشارکت دارند. بحث تولید نسخه‌های جدید سینمایی و تلویزیونی مارکوپولو در حالی مطرح شده که قبل از این هنرمندان بین‌المللی سینما و تلویزیون، فیلم‌ها و مجموعه‌های موفق و مطرحی در رابطه با زندگی و سفرهای هیجان‌انگیز این بازرگان ماجراجوی ایتالیایی تهیه و تولید کرده‌اند. به نظر می‌رسد حالا که توجه صنعت سینما به سمت قصه‌های معروف قدیمی جلب شده، مارکوپولو هم از قفسه بایگانی بیرون کشیده شده است. این در حالی است که تهیه‌کنندگان هر دو نسخه جدید سینمایی و تلویزیونی مارکوپولو گفته‌اند فیلم و مجموعه آنها نسخه دوباره‌سازی شده آثار قدیمی و کلاسیکی نیست که در ارتباط با این بازرگان و کاشف ساخته شده‌اند. به این ترتیب، این کارهای جدید به احیای نسخه‌های قدیمی نخواهد پرداخت و روایتی متفاوت و تازه را از سفرهای مارکوپولو ادامه خواهد داد.

مارکو به روایت ژانگ ییمو؟

چینی‌ها که در یکی دو سال اخیر همکاری نزدیکی را با کمپانی‌های فیلمسازی هالیوودی شروع کرده‌اند، در تولید نسخه جدید سینمایی مارکوپولو با کمپانی پارامونت همکاری می‌کنند. مسئولان این کمپانی گفته‌اند طرف چینی نه‌تنها نیمی از هزینه‌های فیلم را تامین خواهد کرد، بلکه بازیگران و لوکیشن‌های مختلف کشور پهناور چین را هم در اختیار این پروژه قرار خواهد داد. همکاری سال قبل چینی‌ها با «مرد آهنی 3» موفقیت مالی زیادی نصیب آنها کرد.

از همین رو، چینی‌‌ها آمادگی کامل خود برای همکاری با مارکوپولو را اعلام کرده‌اند. این فانتزی اکشن به صورت سه‌بعدی ساخته خواهد شد و یک بازیگر سرشناس آمریکایی نقش مارکوپولو را در آن بازی خواهد کرد. بحث بر سر انتخاب کارگردان فیلم ادامه دارد. در حالی که مسئولان کمپانی پارامونت به دنبال یک فیلمساز مطرح هالیوودی هستند، زمزمه‌هایی شنیده می‌شود که ژانگ ییمو، فیلمساز چینی پشت دوربین فیلمبرداری آن خواهد رفت. در این رابطه هنوز هیچ چیز قطعی نشده، ولی دامنه شایعات به قدری وسیع است که بعید نیست بزودی اعلام شود ژانگ ییمو کارگردان این فیلم است. کلید فیلمبرداری مارکوپولو اواسط ماه اکتبر زده می‌شود، ولی نام کارگردان و بازیگر اصلی آن تا یک ماه دیگر اعلام خواهد شد. در عین حال، تهیه‌کنندگان فیلم هنوز رقم دقیق هزینه‌های تولید این اکشن پرخرج را فاش نکرده‌اند.

سفر تلویزیونی نروژی

یوآکیم رونینگ و اسپن ساندربرگ، سازندگان درام شرح‌حال‌گونه «کان ـ تیکی» ـ که نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی سال شد ـ برای کارگردانی دو اپیزود اول و دوم مجموعه تلویزیونی مارکوپولو انتخاب شده‌اند. از قرار معلوم، توانایی بالای آنها در ساخت یک درام شرح‌حال‌گونه که اختصاص به سفر طولانی و ماجراجویانه یک کاشف ایتالیایی داشت، بهترین دلیل برای انتخاب آنها به عنوان کارگردان دو قسمت اصلی مجموعه مارکوپولو بوده است. البته این دو فیلمساز اهل نروژ با زبان انگلیسی بیگانه نیستند و قرار است قسمت پنجم مجموعه فیلم اکشن فانتزی و ماجراجویانه دزدان دریایی کارائیب را هم کارگردانی کنند. هنوز معلوم نیست این دو فیلمساز، ابتدا دزدان دریایی کارائیب جدید را جلوی دوربین می‌برند یا مارکوپولو را. زمان شروع کار فیلمبرداری هیچ یک از این دو پروژه مشخص نیست. شرکت مستقل فیلمسازی وینستون تهیه‌کننده مجموعه مارکوپولو است. مسئولان شرکت به این دلیل رونینگ و ساندربرگ را برای کارگردانی درام ماجراجویانه فانتزی و شرح‌حال‌گونه خود انتخاب کرده‌اند که مجموعه‌شان لحنی متفاوت و غیرمتعارف (و حتی روشنفکرانه) داشته باشد.

مجموعه تلویزیونی مارکوپولو در یک فصل ده قسمتی تهیه می‌شود و از حالا اواخر سال 2014 برای نمایش آن در نظر گرفته شده است. لوکیشن‌های مجموعه کشورهای ایتالیا و قزاقستان و استودیوی تازه تاسیس پاین وود در مالزی خواهد بود. این مجموعه که محصول مشترک آمریکا، انگلستان و ایتالیاست، لورنزو ریحلیمی را در نقش‌ مارکوپولو خواهد داشت. بندیکت دونگ، ژوژو، تام وو، رهی هی و ریک یون هم در نقش‌های دیگر مجموعه بازی خواهند کرد. دان میناهان یکی از تهیه‌کنندگان مجموعه، کارگردان دو اپیزود آن هم خواهد بود. کارگردان شش اپیزود دیگر مارکوپولو هنوز انتخاب نشده‌اند. قصه این مجموعه هم مثل نسخه جدید سینمایی آن، سفرهای ماجراجویانه مارکوپولو به نقاط مختلف جهان و اتفاقاتی را که برای وی رخ داد، به تصویر خواهد کشید.

سیاح ماجراجو

مارکوپولو که سال 1324 و در هفتاد سالگی درگذشت یکی از سرشناس‌ترین چهره‌های تاریخ است. او هیچ مقام دولتی نداشت و شهرت خود را مدیون جنگ‌های مهم و سرنوشت‌ساز تاریخ نیست. او یک بازرگان ایتالیایی بود که برای کارهای تجارتی خود سفرهای زیادی می‌کرد. او در این سفرها ضمن فروش کالاهای خود، اهالی آسیای مرکزی و چین را با اروپایی‌ها و فرهنگ‌ آنان آشنا کرد. او حرفه تجارت را از پدر و عمویش آموخت. مارکوپولو اولین اروپایی نبود که به چین سفر کرده، اما لقب اولین سیاحی را گرفت که خاطرات سفر خود را نوشت و دیگران امکان خواندن‌آن را پیدا کردند.

مارکوپولو به روایت گری کوپر

«ماجراجویی‌های مارکوپولو» محصول سال 1938 قدیمی‌ترین و معروف‌ترین فیلمی است که در ارتباط با ماجراجویی‌های این سیاح ایتالیایی ساخته شده است. فیلم با هزینه تولید دو میلیون دلاری تهیه شد و در آن زمان، لقب یکی از کارهای پرخرج صنعت سینما را گرفت. گری کوپر، نقش مارکوپولو را در آن بازی کرد. استقبال تماشاگران از این فانتزی ماجراجویانه خوب و بالا بود و فیلمنامه آن، روایتی هالیوودی از یک داستان واقعی اروپایی به حساب می‌آمد. جان کرامول و آرشی مویا کارگردانان فیلم بودند و آن را به عنوان یک اثر تاریخی معرفی کردند. تلاش آنها این بود که تا حد امکان از جلوه‌های ویژه استفاده کنند. برخی منتقدان سینمایی انتخاب گری کوپر برای ایفای نقش مارکوپولو را اشتباهی از سوی تهیه‌کنندگان آن اعلام کردند. کوپر که در آن زمان در حال تبدیل شدن به یکی از مطرح‌ترین چهره‌های روز سینما بود، در ژانرهای مختلف ایفای نقش می‌کرد و سعی داشت با بازی در نقش‌ها و فیلم‌های خاص و متفاوت، خودش را به عنوان یک بازیگر صاحب سبک معرفی کند. در این رابطه مارکوپولو کمک زیادی به او کرد.

سیاحی که آلمانی شد

«ماجراهای باشکوه مارکوپولو» سال 1965 به صورت رقیبی جدی برای فیلم گری کوپر درآمد. این فیلم که یک محصول مشترک اروپایی و آمریکایی است، از تعدادی از بازیگران مطرح دهه 60 میلادی برای ایفای نقش‌های مختلف قصه بهره گرفت. در تبلیغات فیلم تاکید زیادی روی این نام​ها شد و کار تا آنجاپیش رفت که نام مارکوپولو هم تحت تاثیر این نام‌های سرشناس قرار گرفت! هورست بوفهولز، بازیگر آلمانی جلوی دوربین این فیلم در نقش سیاح جهانگرد ایتالیایی ظاهر شد. اورسن ولز، آنتونی کوئین، آکیم تامیروف، روبر حسین و عمر شریف از دیگر بازیگرانی بودند که در نقش‌های مختلف فیلم بازی کردند. تیم دونفره رائول لوی و دنیس دلا پاته‌لیه، کارگردان فیلم بودند و تماشاگران سینما در کشورهای مختلف جهان استقبال خوبی از آن کردند. لحن روایتی این فیلم متفاوت از فانتزی ماجراجویانه گری کوپر بود و بیشتر برجنبه حماسی کار تکیه کرده بود.

مارکوپولو در تلویزیون

رسانه تلویزیون هم نسبت به ماجراجویی‌های مارکوپولو بی‌تفاوت نبود و شبکه‌های تلویزیونی کشورهای مختلف جهان، مجموعه‌های متفاوتی براساس قصه زندگی مارکوپولو تهیه کردند. معروف‌ترین این مجموعه‌ها مربوط به سال 1982 است که به صورت یک کار مشترک اروپایی ساخته شد. سال 2007 هم تلویزیونی‌ها دوباره به سراغ این تاجر سیاح رفتند و مجموعه‌ای را تولید کردند که موفقیت زیادی به همراه نداشت.

«ماجراجویی‌های شگفت‌انگیز مارکوپولو» یک فیلم ـ مجموعه بود که در سال 1998 ساخته شد و دان دایموند و الیور رید بازیگران اصلی آن بودند. نسخه سینمایی این اثر موفقیتی کسب نکرد، ولی پخش مجموعه تلویزیونی آن با موفقیت همراه شد. در مجموعه‌ای که در سال 1982 ساخته شد، کوین مارشال نقش مارکوپولو را بازی کرد. این مجموعه در هشت اپیزود به روی آنتن رفت و بسیاری از کشورهای جهان (و از جمله ایران)‌ آن را برای پخش خریداری کردند.

دریانورد کارتونی

دنیای انیمیشن هم از دوستداران مارکوپولو و ماجراجویی‌های آن بوده است. بجز ژاپنی‌ها که یک مجموعه تلویزیونی انیمیشنی پربیننده براساس ماجراجویی‌های این کاشف قرن سیزدهمی تهیه کردند، صنعت سینمای ایتالیا هم در سال 2010 یک فیلم سینمایی انیمیشنی ارائه داد. فرانچسکو و سرجیو مانفیو کارگردانان این اثر کارتونی بودند. آنها در مصاحبه‌ای گفتند فیلم خود را با الهام از یک فیلم انیمیشنی ساختند که در سال 1972 اکران عمومی شد و اریک پورتر کارگردان آن بود. انیمیشن پورتر، اولین محصول سینمایی انیمیشنی اروپایی بود که قصه مارکوپولو را به زبان کارتونی تعریف کرد. منتقدان تلویزیونی عقیده دارند قصه زندگی این دریانورد ماجراجو دارای ظرفیت زیادی برای تبدیل شدن به مجموعه‌های مختلف انیمیشنی است. به همین دلیل، آنها تعجب خود را از تولید محدود انیمیشن‌های تلویزیونی مارکوپولو ابراز می‌کنند. در صنعت سینما هم این اظهار تعجب به صورت دیگری خود را نشان داده است. اهل فن و تحلیلگران سینمایی می‌گویند برای آنها باعث تعجب فراوان است که واحد انیمیشن کمپانی والت دیزنی هیچ وقت ​ سراغ قصه زندگی و فعالیت‌های کاری مارکوپولو نرفت و فیلمی در این ارتباط تولید نکرد. منتقدان سینمایی می‌گویند تلفیق نام والت دیزنی و مارکوپولو می‌توانست (و هنوز هم می‌تواند)‌ باعث خلق یک انیمیشن جذاب، سرگرم‌کننده و پرفروش شود. به گفته آنها، مارکوپولو یک شخصیت سرشناس بین‌المللی است و فیلمی درباره او می‌تواند یک بازار بین‌المللی فروش خوب فراهم کند. برای کمپانی‌های فیلمسازی (و از جمله والت دیزنی)‌ که این روزها بیشتر از جدول گیشه نمایش داخلی به فروش بین‌المللی محصولاتشان چشم دوخته‌اند، نامی مثل مارکوپولو می‌تواند تضمین‌کننده موفقیت بالای مالی در بازار بین‌المللی فروش باشد. مسئولان کمپانی والت دیزنی چند دهه قبل صحبت‌هایی درباره تولید احتمالی انیمیشن مارکوپولو کردند، ولی بعدها خبری از این پروژه نشد. در آن زمان، قرار بود این انیمیشن به صورت سنتی و دستی تولید شود. حالا که تولید انیمیشن‌های کامپیوتری رواج پیدا کرده و کمپانی والت دیزنی مقبول‌ترین آنها را تولید می‌کند، احتمال زیادی وجود دارد تولید انیمیشن کامپیوتری مارکوپولو هم در دستور کار تولید این کمپانی قرار گیرد.

ورایتی / مترجم : کیکاووس زیاری