گلبرگ؛ راهی به سوی زندگی بهتر

در گزارشی که می‌خوانید درباره روند شکل‌گیری برنامه گلبرگ، محدودیت‌ها و مسیر آینده با تهیه‌کننده، مجری و کارشناس برنامه صحبت کردیم.

اهمیت دادن به مخاطبان و خواسته‌های آنها

برنامه گلبرگ پنجشنبه‌ها ساعت 13 و 30 دقیقه پخش می‌شود. با این‌که یک ساعت قبل از شروع برنامه در استودیو حاضر شدم از همان زمان، تهیه‌کننده، مجری و کارشناس برنامه در حال مرور پیامک‌های مردمی بودند و شاید یکی از دلایل موفقیت این برنامه اهمیت دادن به مخاطبان و خواسته‌های آنهاست، چراکه اگر برنامه‌ای بتواند پاسخگوی مخاطبانش باشد بدون شک می‌تواند رضایت آنها را به دست آورد.

پخش برنامه گلبرگ از تیر 1387 آغاز و چهار سال و شش ماه با کارشناسی حجت‌الاسلام دهنوی به یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیونی تبدیل شد. بعد از مدتی حجت‌الاسلام محسن عباسی به‌عنوان کارشناس جدید برنامه، موضوعات جدیدی را مطرح کرد که توانست بر مخاطبان برنامه بیفزاید.

برنامه زنده گلبرگ با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین محسن عباسی، کارشناس مسائل خانواده شروع می‌شود و بعد از گپ و گفت مجری و کارشناس با مردم به تاثیر برنامه‌های ماهواره بر خانواده‌ها پرداخته می‌شود.

در بخش‌هایی از برنامه هم به پرسش‌های مخاطبان در این زمینه پاسخ داده می‌شود. مخاطبان هم بسیاری از پرسش‌های خودشان را بصراحت مطرح می‌کنند. به طور مثال یکی از بینندگان پرسیده نظر شما درباره این‌که ماهواره هم برنامه‌های خوب دارد و هم برنامه‌های بد چیست؟ و حجت‌الاسلام عباسی در این‌باره می‌گوید: در این‌که ماهواره برنامه‌های بد و برنامه‌های خوب دارد، تردیدی نیست، یعنی ما برنامه‌های خوب ماهواره را انکار نمی‌کنیم.

بعضی از خانواده‌ها هستند که در نهایت وقار، شخصیت و احترام به خانواده برنامه‌های خوب ماهواره را تماشا می‌کنند. ما باید با دید احترام به خانواده‌ها نگاه کنیم. پس ما دیدگاه این خانواده‌ها را انکار نمی‌کنیم، اما مسلم است برنامه‌های منفی ماهواره بیشتر از برنامه‌های مثبت آن است.

وی می‌افزاید: هیچ کس این نکته را انکار نمی‌کند، حتی اگر با ما مخالف باشد. برنامه‌هایی که با فرهنگ دینی ما سازگار نیست در ماهواره خیلی زیاد است. نباید تردید کرد که برنامه‌های منفی بیشتر بر مردم تاثیر می‌گذارد. یعنی خیلی از خانواده‌ها استفاده مثبتی از ماهواره ندارند. البته اینها خانواده‌های بدی نیستند، ولی به برنامه‌های ماهواره اعتماد کاذب کرده‌اند.

همه خانواده‌ها فرزند و همسرشان را دوست دارند و وقتی از اثرات منفی ماهواره روی فرزندانشان آگاه می‌شوند، آن را کنار می‌گذارند. خطر ماهواره چیزی نیست که بتوانیم براحتی از کنار آن بگذریم، زیرا بنیان خانواده را متزلزل می‌کند و ریشه خانواده را مورد هدف قرار می‌دهد. چاقو دست را می‌برد و نهایت آن چند بخیه است.

عباسی یادآوری می‌کند: بعضی از مردم ماهواره را با چاقو، موبایل و اینترنت مقایسه می‌کنند. آیا ضرورت ماهواره در خانه به اندازه ضرورت چاقو، موبایل و اینترنت است؟ اگر ماهواره در خانه نباشد چه اتفاقی می‌افتد؟ اگر در خانه موبایل یا اینترنت نباشد بسیاری از کارهای اداری مختل می‌شود. وی می‌افزاید: در آیه ۲۱۹ سوره بقره آمده است: «پیامبر از تو در مورد شراب و قمار می‌پرسند، بگو که در این شراب و قمار، خطا و گناه بزرگی است، اما منفعت‌هایی هم دارد، ولی ضرر آن بیشتر از منفعت آن است. پس آن را کنار بگذارید.» در این زمانه هم ضررهای ماهواره بیشتر از منفعت‌های آن است.

فصل‌بندی موضوعات برنامه براساس پیامک‌های مردمی

در فاصله‌ای که پیش می‌آید با جواد بیگ‌محمدی، تهیه‌‌کننده برنامه گلبرگ صحبت می‌کنم. او دارای مدرک کارشناسی ارشد در رشته الهیات است و تجربه تهیه‌کنندگی برنامه‌‌های مختلفی همچون «کوچه‌های بی‌قرار»، «لحظه‌های بارانی» و... را در پرونده کاری خود دارد.

بیگ‌محمدی با اشاره‌ای کوتاه به چگونگی تداوم برنامه در طول بیش از پنج سال می‌گوید: ما ابتدای برنامه موضوعاتی را انتخاب کردیم که بتوانیم از همان اول منطقی پیش برویم. مثلا اوایل موضوع برنامه این بود ملاک‌های انتخاب همسر چیست و بیشتر به مسائل ازدواج و قبل از ازدواج می‌پرداختیم و همین‌طور که برنامه پخش می‌شد پرسش‌های زیادی از طرف مردم به ما می‌رسید و ما براساس آن پرسش‌ها، برنامه را فصل‌بندی می‌کردیم که به چه موضوعاتی بپردازیم. انتخاب موضوع در تداوم برنامه نقش بسزایی داشت و بخصوص پاسخگو بودن برنامه در قبال خواسته‌های مخاطبان که توانست بسیاری از مشکلات پیش‌روی خانواده‌ها را حل کند.

وی می‌افزاید: مردم علاقه‌مند هستند همیشه مشکلاتشان را با کسانی در میان بگذارند که بتوانند راهکارهای خوب و کاربردی به آنها پیشنهاد بدهند. از این‌رو خوشبختانه مردم به برنامه ما اطمینان کرده‌اند و امیدواریم که بتوانیم پاسخ آنها را بخوبی بدهیم و شاهد مشکلات کمتری میان خانواده‌ها باشیم. وجه پرسشگری برنامه گلبرگ و نوع ارتباط آن با مخاطب این فرصت را به وجود آورده است که بیننده سهم بسزایی در جهت‌دهی موضوعات برنامه داشته باشد. بیگ‌‌محمدی در این‌باره می‌گوید: یکی از بهترین شیوه‌های طرح موضوع، پاسخگویی به پرسش‌های مردم است.

در هر برنامه چیزی حدود ده تا 20 هزار پیامک به دست ما می‌رسد و آقای عباسی نیز به خاطر احترام به مخاطب و دوری از پراکنده‌گویی در برنامه، مباحث را فصل‌بندی می‌کند و پرسش‌های مردم را در طبقه‌بندی‌ها جای می‌دهد. البته پیامک‌های انگشت‌شماری داریم که از برنامه انتقاد می‌کنند. خیلی‌ها ما را قسم می‌دهند که به پرسش‌شان پاسخ دهیم. ما در یک برنامه 45 دقیقه‌ای 20 هزار پیامک داریم. منطقی‌اش این است که به پرسش‌های مشابه و بیشتر طرح شده، پاسخ بدهیم. برای بقیه پرسش‌ها هم واقعا شرمنده هستیم و امیدواریم بتوانیم به همه آنها پاسخ بدهیم.

سعی می‌کنم کم‌گویی کنم

شاهین آرپناهی، مجری برنامه گلبرگ، فوق‌لیسانس آمار دارد؛‌ بیست و پنج تیر 58 در اهواز به دنیا آمده و گرچه بخش عمده همکاری یازده ساله‌اش با تلویزیون به سیمای مرکز خوزستان بازمی‌گردد، اما از سال 82 به‌عنوان مجری پخش به شبکه سه آمده و اجرای برنامه‌های پرمخاطبی چون پنجره و جشنواره امید را در این شبکه به عهده داشته است. او که از ابتدا در برنامه گلبرگ به‌عنوان مجری همکاری کرده علت موفقیت این برنامه را در چند نکته کلیدی می‌داند و می‌گوید: عامل اصلی موفقیت برنامه موضوعاتی است که به آنها پرداخته می‌شود چون هم جذاب است و هم یکی از خواسته‌های اصلی مردم است.

وی می‌افزاید: اولین روزی که با من برای اجرای برنامه صحبت شد مطمئن بودم این برنامه به دلیل موضوعی که انتخاب کرده موفق خواهد شد. یکی دیگر از دلایل موفقیت برنامه، ساختار ساده آن است که خوشبختانه توانسته در بین مردم جایگاه خوبی به​دست بیاورد. ما در برنامه تلاش می‌کنیم فضای آرامی به وجود بیاوریم و برنامه به دور از هیجان یا حتی اضطراب باشد و مخاطب این آرامش را درک کند.

آرپناهی درباره نوع اجرای برنامه گلبرگ می‌گوید: من سعی می‌کنم با استفاده از تکنیک‌های مختلف با مخاطبان ارتباط موثری برقرار کنم تا آنها تمایل پیدا کنند برنامه را تماشا کنند.

وی درباره ارتباطش با کارشناس برنامه و پیشبرد مباحث می‌افزاید: همیشه به گونه‌ای پرسش‌ها را مطرح می‌‌کنم که بیننده احساس کند خودش مقابل کارشناس برنامه نشسته است و دارد آنها را می‌پرسد. بسیاری بر این عقیده‌اند که مجری برنامه‌هایی همچون گلبرگ باید مجری ـ کارشناس باشد.

آرپناهی در این‌باره می‌گوید: مجری در وهله اول باید متخصص اجرای برنامه باشد و بعد آن​قدر اطلاعاتش را زیاد کند که به کارشناس تبدیل شود. در برنامه گلبرگ یک کارشناس حضور دارد، بنابراین لازم نیست مجری هم در حد کارشناس باشد. در این‌گونه برنامه‌ها مجری باید بلد باشد چگونه برنامه و پرسش و پاسخ را مدیریت کند. البته بگویم مجری باید درباره موضوعی که اجرا می‌کند تخصص و مطالعات فراوان داشته باشد.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا در برنامه گلبرگ مجری امکان دخالت کارشناسی در بحث‌ها را دارد یا خیر، می‌گوید: بله این امکان برای مجری در نظر گرفته شده، اما بنا نیست حضوری پررنگ‌تر از کارشناس داشته باشد.

این مجری معتقد است: با توجه به این‌که موضوع برنامه، مهم‌ترین رخداد زندگی ما را نشانه گرفته، بینندگان این برنامه بشدت حساس هستند و تمایل چندانی به ورود مجری به بحث‌ها ندارند، لذا ساختار برنامه در عمل طوری شکل گرفته که مجری نباید وارد بحث کارشناسی شود. من معمولا کم حرف می‌زنم تا سهم عمده‌ای از وقت برنامه در اختیار کارشناس قرار بگیرد.

آرپناهی می‌گوید: یکی از روش‌ها برای حضور بیشتر من این است که با طرح پرسش‌هایی که کلام کارشناس را قطع می‌کند، وارد بحث شوم. شاید این راهکار از نظر رسانه‌ای و بصری و حتی تنوعی که در برنامه ایجاد می‌شود، جذاب‌تر باشد و من نیز به‌عنوان مجری، صرفا این نوع اجرا را به دلیل بیشتر دیده شدن، بیشتر دوست داشته باشم، اما واقعیت این است که گلبرگ کمتر از 60 دقیقه در هفته مجال بروز و ظهور دارد و در این مدت‌ کوتاه باید پاسخگو و راهگشای هزاران پرسش و مشکلی باشد که از طریق پیامک، ایمیل و تماس‌های تلفنی در طول هفته به برنامه می‌رسد؛ بنابراین سعی می‌کنم کاملا خوددار باشم و کم‌گویی کنم و تا آنجا که ممکن است وارد کلام کارشناس نشوم و با زیاده‌گویی، وقت برنامه را نگیرم.

وی با اشاره به این‌که تاکنون اجرای برنامه‌های دیگری هم به او پیشنهاد شده است، توضیح می‌دهد: به من اجرای برنامه‌های مختلفی پیشنهاد شده، اما آنها را نپذیرفتم چون برنامه گلبرگ را دوست دارم و با علاقه در این برنامه حضور پیدا می‌کنم. ضمن این‌که دوست ندارم در برنامه‌های دیگر دیده شوم.

ترسیم جامعه مطلوب برای مخاطبان

حجت‌الاسلام محسن عباسی، کارشناس برنامه گلبرگ می‌گوید: به نظر من وظیفه کسی که از معارف دینی صحبت می‌کند این است که باید جامعه و اتفاقات آن را تبیین کرده و با رفع کردن برخی از این شبهات جامعه مطلوب را برای مخاطبان ترسیم کند. وی تاکید می‌کند: فاصله ما با سبک زندگی درست، خیلی زیاد است. روابط همسایگی، ‌روابطی که با بچه‌هایمان برقرار می‌کنیم و.... اشتباهات زیادی دارد.

حجت‌الاسلام عباسی معتقد است: یک نفر باید سبک زندگی را برای مردم ترسیم کند تا مردم بدانند افق کجاست و جهتگیری‌هایمان را متناسب با آن افق تنظیم کنیم. طبیعی است بعضی‌ها نمی‌خواهند از نقطه‌ای که هستند جدا شوند حالا یا عادت کرده‌اند یا این‌که حوصله رسیدن به نقطه مطلوب را ندارند.

وی ادامه می‌دهد: نهادینه کردن سبک زندگی یکشبه انجام نمی‌شود. یک کار فرهنگی طولانی مدت است، اما رسانه‌ای که از اعتماد عمومی برخوردار باشد و مردم آن را در روایت واقعیت‌های اجتماعی بی‌طرف احساس کنند، می‌تواند بر الگوهای ذهنی و مردم و در نهایت سبک زندگی آنان تاثیر بگذارد.

فرشید شکیبا‌‌ /‌‌ جام‌جم