روایت زندگی مدرن ژاپنی در «از سرزمین شمالی»

سریال‌ها و کارتون‌های تلویزیونی دهه 60، آنچنان در ذهن مخاطبان ماندگار شده‌اند که اکنون پس از گذشت حدود سه دهه، مخاطبان و طرفداران آنها همچنان بعد از پخش مجدد، مشتاقانه به تماشای آنها می‌نشینند ضمن این که مخاطبان جوان‌تر نیز از دیدنشان لذت می‌برند.

سریال «از سرزمین شمالی» که هم‌اکنون از شبکه تماشا بازپخش می‌شود، از سریال‌های پرطرفدار خارجی دهه 60 است که بسیاری از بینندگان، داستان آن و بخصوص تیتراژ سریال را ـ که با نمایش نمایی از کوهستان برفی آغاز می‌شد ـ به خاطر دارند و شاید ماندگارتر از خود سریال، موسیقی متن آن بود که همراهی آن با تصاویر زیبای برف همچنان در ذهن مخاطبان و بینندگان تلویزیون باقی‌مانده است. به بهانه پخش مجدد سریال از شبکه تماشا نگاهی به این سریال پرطرفدار ژاپنی می‌اندازیم.

از توکیو تا هوکایدو

سریال از سرزمین شمالی داستان مردی به نام گورو است که پس از جدایی از همسرش همراه دختر و پسرش از توکیو به زادگاهش در جزیره شمالی ژاپن، هوکایدو برگشته، زندگی جدیدی را شروع می‌کند. سریال با نامه‌هایی که پسر به مادرش می‌نویسد و در خود سریال، پسر با لکنت‌زبان آنها را می‌خواند دنبال می‌شود، اما داستان سریال به اینجا ختم نمی‌شود. استقبال از داستان به حدی بود که ساخت سریال به یک سریال کوتاه محدود نشد و داستان تا 20 سال بعد ادامه پیدا کرد و مخاطب طی این سال‌ها 18 سال از زندگی خانوادگی گورو و دختر و پسرش را دنبال می‌کند.

شبکه تلویزیونی فوجی ژاپن ـ که تولید این سریال را بر عهده داشت ـ در ادامه داستان زندگی جان و هوتارو بچه‌های گورو را در سال‌های تحصیل، دوران جوانی، ازدواج و در جریان مواجهه با موانع و ناامیدی‌های زندگی در دوران بزرگسالی، همچنان که از حمایت معنوی پدری سختکوش برخوردارند، به تصویر کشید. سریال از سرزمین شمالی به نوعی تقابل سنت و مدرنیته است.

در قسمت‌های اول داستان، مقاومت بچه‌ها و بخصوص جان را برای زندگی در دهکده فورانو در هوکایدو می‌بینیم. او که زندگی در توکیو را تجربه کرده، حاضر نیست در این دهکده کوچک ـ که امکانات شهری را ندارد ـ زندگی کند، اما داستان به گونه‌ای پیش می‌رود که بچه‌ها به زندگی در این دهکده علاقه‌مند می‌شوند و با پدرشان الفت بیشتری پیدا می‌کنند.

در فصل‌های بعدی سریال در طول 20 سال پخش آن شاهد حوادث و اتفاقات زیادی هستیم که هر یک از دو فرزند گورو با آن مواجه می‌شوند. هر چه آنها بزرگ‌تر می‌شوند، مشکلاتشان بیشتر می‌شود و این موضوع زمینه‌ساز اتفاقات و حوادث سریال در فصل‌‌های آینده است.

در آخرین فصل از مجموعه تلویزیونی از سرزمین شمالی ـ که سال 2002 به نمایش در آمد ـ هوتارو در زندگی به بن‌بست رسیده است.او پس از جدا شدن از همسرش متوجه می‌شود که باردار است. به همین علت از سوتا که یکی از همسایگان قدیمی آنها در فورانو بوده تقاضای کمک می‌کند و از او می‌خواهد به او مقداری پول قرض دهد.

سوتا نیز بدون این‌که گورو و جان را از این ماجرا مطلع کند، مقدمات ازدواج او را با مردی که از 15 سال پیش به هوتارو علاقه‌مند بوده، فراهم می‌کند.

در این مدت زمان 18 ساله از آغاز پخش مجموعه تلویزیونی از سرزمین شمالی، توموکونا کامیما که نقش هوتارو را ایفا می‌کند، در زندگی واقعی‌اش، تشکیل خانواده داده و باردار است. این در حالی است که هیچ یک از عوامل و دست‌اندرکاران ساخت مجموعه تا پایان فیلمبرداری از باردار بودن هوتارو مطلع نمی‌شوند و او همچنان باوجود مشکلات با جدیت به فعالیت و همکاری خود با این گروه ادامه می‌دهد. حال پس از گذشت 18 سال، جان و هوتارو باید مسئولیت سرپرستی و نگهداری از پدر را به عهده گیرند.

حقایقی از سرزمین ژاپن

به گفته تاناکا، هنرپیشه نقش گورو، جامعه ژاپن به طور مداوم در حال تغییر و تحولاتی است که می‌تواند نقش مهمی در به خطر انداختن سلامت جامعه داشته باشد. از سرزمین شمالی، مجموعه تلویزیونی بی‌نظیری است که توانسته جریانات و اتفاقات زندگی واقعی مردم ژاپن را در قالب سختی و مشقات زندگی خانوادگی خانواده گورو به تصویر کشد.

یامادا تهیه‌کننده این مجموعه تلویزیونی نیز پس از اتمام پخش سریال اظهار امیدواری کرد این مجموعه توانسته باشد زمینه مناسبی را برای ورود جوانان و نوجوانان به عرصه کار و تلاش در سطح جامعه فراهم کند.

کوراموتو نویسنده این مجموعه تلویزیونی که خودش نیز ساکن فورانو است، بر این باور است که از سرزمین شمالی داستان حقایقی است که هوکایدو از گذشته با آن مواجه بوده و همچنان پس از گذشت 18 سال از آن زمان، اهالی این منطقه باید برای ادامه زندگی با چنین مشکلاتی دست و پنجه نرم کرده، آنها را از میان بردارند.

در آخرین فصل این مجموعه تلویزیونی، گورو که زندگی‌اش را وقف فرزندانش کرده، بتدریج مسئولیت‌هایی را که در جریان زندگی برعهده داشته به جان و هوتارو واگذار کرده و سکان زندگی را به دست آنها می‌سپارد تا از این پس آنها به جای پدر، سختی‌ها و موانع زندگی را پشت‌سر گذاشته مسیر زندگی آینده را برای خود هموار سازند.

این مجموعه تلویزیونی تاکنون توانسته جوایز بی‌شماری همچون جایزه چهاردهمین جشنواره سالانه تلویزیونی در سال 1981، نوزدهمین جایزه جشنواره گلکسی (Galaxy)، جایزه ویژه انجمن تهیه‌کنندگان مجموعه‌های تلویزیونی کشور ژاپن و جایزه ادبی یاماتو را از آن خود سازد.

استقبال بی‌نظیر

از سرزمین شمالی در میان ژاپنی‌ها به چنان محبوبیتی دست یافت که متن فصل هفتم این مجموعه تلویزیونی ـ که توسط سوکوراموتو نوشته شده ـ تنها یک ماه پس از چاپ و انتشار توانست در فهرست 10 کتاب پرفروش کشور ژاپن قرار گیرد. پخش این سریال ـ که از سال 1981 از شبکه فوجی ژاپن آغاز شده بود ـ‌ تا سال 2002 ادامه پیدا کرد.

البته در یک سال اول این مجموعه در قالب سریال تلویزیونی و هفتگی پخش شد، اما در سال‌های بعد هر سال تک قسمتی از آن ساخته و نمایش داده شد که آخرین آن مربوط به حدود 10 سال پیش و در سال 2002 است.

مخاطبان آنچنان با این مجموعه مانوس شده و شخصیت‌ها را در ذهنشان ثبت کرده‌اند که تصور می‌کنند مجموعه تلویزیونی از سرزمین شمالی یک مجموعه مستند تلویزیونی درباره داستانی واقعی است.

بسیاری از مخاطبان با ارسال نامه‌هایی به شبکه تلویزیونی فوجی، خواستار ساخت ادامه این مجموعه تلویزیونی شده‌اند. آنها می‌گویند، احساس می‌کنند جان و هوتارو فرزندان آنها هستند و به همین دلیل همیشه در انتظار پخش سری جدید این مجموعه هستند تا بتوانند از حال فرزندانشان با خبر شوند.

سریال از سرزمین شمالی در هوکایدو فیلمبرداری شد و از همان روز‌های ابتدایی پخش سریال مورد توجه مردم ژاپن و توریست‌ها قرار گرفت و این علاقه مردم به گونه‌ای شد که بعد‌ها لوکیشن‌های سریال به یکی از مراکز جذاب و دیدنی توریستی در ژاپن تبدیل شد ضمن این که در منطقه فورانو در هوکایدوی ژاپن اکنون موزه‌ای وجود دارد که در آن، اسباب و وسائل صحنه و حتی لباس بازیگران سریال در آن نگهداری می‌شود و عموم می‌توانند از آن بازدید کنند.

نقش‌آفرینان اصلی

تاناکا کانی بازیگر اصلی سریال و ایفاگر نقش گورو متولد 1932 در ژاپن و یکی از چهره‌های معروف بازیگری در سینما و تئاتر و تلویزیون ژاپن است که جوایز بسیاری را تاکنون دریافت کرده و پنج بار نیز نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر سال ژاپن شده است. از معروف ترین فیلم‌های او می‌توان به بازی در فیلم‌های سانجورو و آدم بد راحت می‌خوابد ساخته آکیرا کوروساوا، سریال نبرد بدون افتخار و انسانیت ساخته کینجی فوکاساکو و فیلم کوایدان ساخته ماساکی کوبایاشی اشاره کرد.

هیدتاکا یوشیوکا بازیگر نقش جان در سریال از سرزمین شمالی ـ که ابتدا چندان علاقه‌ای به ماندن در کنار پدرش ندارد ـ متولد 1970 در ژاپن است. او در دوران کودکی در بسیاری از فیلم‌های ژاپنی در نقش پسر بچه بازی کرده و همکاری با فیلمسازان بزرگی چون آکیرا کوروساوا با فیلم‌هایی چون مادادایو و راپسودی در آگوست را در کارنامه خود دارد.

او که اکنون 43 سال دارد، جوایز متعددی را در بازیگری دریافت کرده که می‌توان به دریافت جایزه بهترین بازیگر سینمای ژاپن سال 2006 برای بازی در فیلم طلوع خورشید در خیابان سوم اشاره کرد.

توموکو ناکاجیما ـ که نقش دختر گورو را در سریال از سرزمین شمالی بازی می‌کند ـ اکنون چهل و دو ساله است و تجربه بازی در چندین فیلم و سریال تلویزیونی را در کارنامه خود دارد، اما همچنان سریال از سرزمین شمالی معروف‌ترین آن است.

موسیقی ماندگار

آهنگ معروف این سریال ساخته ماساشی سادا آهنگساز، خواننده و شاعر ژاپنی است. او متولد ۱۰ آوریل ۱۹۵۲ در شهرناکازاکی ژاپن است. ماساشی سادا را طرفدارانش با لقب آقای انتظار (به انگلیسی Mr. Waiting) می‌شناسند و موسیقی متن سریال از سرزمین شمالی یکی از معروف‌ترین کار‌های این هنرمند است.

یکی از پرمخاطب‌ترین‌‌ها

ـ نام اصلی سریال در زبان ژاپنی Kita no kuni kara است که ترجمه لغت به لغت آن در زبان فارسی، از سرزمین شمالی است.

ـ حدود 25 میلیون ین (حدود 600 میلیون تومان) برای تولید این سریال هزینه شد.

ـ از این سریال مستندی نیز در سپتامبر 2002 پخش شد که به پخش پشت صحنه سریال اختصاص داشت.

ـ آن طور که سازندگان سریال عنوان کرده‌اند، سریالی آمریکایی با نام «خانه‌ای کوچک در چمنزار» ایده اصلی برای ساخت سریال از سرزمین شمالی بود.

ـ حدود پنج‌ سال پیش از یک میلیون مخاطب مجموعه‌های تلویزیونی در کشور ژاپن، درباره این که علاقه‌مند به پخش مجدد کدام مجموعه تلویزیونی هستند، نظرسنجی و از سرزمین شمالی به عنوان یکی از مجموعه‌های تلویزیونی پرطرفدار انتخاب شد.

لادن بهبودی / جام جم