80 درصد خانواده‌های قدیمی، حداقل ‌3 فرزند داشتند

کارشناسان سازمان ثبت احوال برای به دست آوردن این نتایج روی 2درصد از نتایج سرشماری سال 1390 مطالعه کرده‌اند.

آنها در این تحقیق تعداد فرزندان 438 هزار و 132 خانواده را به دست آورده و آنها را به دو گروه نسل قدیم و جدید تقسیم کرده‌اند، به این شکل که 240 هزار و 565 زنی که حداقل یک بار ازدواج کرده‌اند به عنوان نسل جدید در نظر گرفته شده‌اند، این مادر‌ها حداکثر 40 سال داشته‌اند، در مقابل این گروه نیز 197 هزار و 567 مادر دیگر قرار دارند که حداقل چهل ساله هستند و اصطلاحا نسل قدیم در نظر گرفته شده‌اند.

علی‌اکبر محزون، مدیرکل دفتر اطلاعات، آمار و جمعیت سازمان ثبت احوال در این باره به جام‌جم می‌گوید: ما این جمعیت آماری را به دو نسل قدیم و جدید تقسیم کردیم. بررسی‌های ما نشان می‌دهد تفاوت معنی‌داری بین این دو نسل وجود دارد، زیرا تغییرات سبک زندگی در فرزندآوری آنها کاملا مشهود است، به این شکل برخلاف نسل قدیم در نسل جدید کم‌فرزندی بشدت رایج شده است.

مقایسه حداکثر فرزندان دو نسل

بررسی اطلاعات این جامعه آماری نشان می‌دهد 33.3 درصد خانواده‌ها حداکثر یک فرزند یا بدون فرزند هستند.

به بیان دیگر یک‌سوم جامعه آماری را این افراد به خود اختصاص داده‌اند. این در حالی است که در نسل جدید 54.8 درصد خانواده‌ها حداکثر یک فرزند دارند، اما در نسل قدیم این آمار فقط 7.3 درصد است.

درخصوص خانواده‌های دارای دو فرزند نیز باید گفت حداکثر 20.4 درصد خانواده‌های نسل قدیم صاحب دو فرزند بوده‌اند. این آمار در خانواده‌های نسل جدید 82 درصد است. این تمایل نسل جدید را به فرزندآوری کمتر نشان می‌دهد.

محزون اظهار می‌کند: حداکثر 36.4 درصد از خانواده‌های نسل قدیم سه فرزند داشته‌اند، اما در مقابل در نسل جدید 92.8 درصد زوج‌ها سه فرزند دارند.

این در حالی است که 51.4 درصد خانواده‌های نسل قدیم حداکثر چهار فرزند داشته‌اند، ولی در نسل جدید هفت درصد خانواده‌ها حداقل چهار فرزند دارند.

مقایسه خانواده‌های این دو گروه بیانگر این است که خانواده‌های نسل قدیم که پنج فرزند داشته‌اند، دست‌کم 47.4 درصد بوده، اما در نسل جدید این آمار به 2.9 درصد رسیده است.

در مطالعات انجام شده در سازمان ثبت احوال مشخص شده است که 84.9 درصد کل جامعه آماری تک‌فرزند بوده یا فرزند نداشته‌اند، این در حالی است که در نسل قدیم حداقل 95.3 درصد خانواده‌ها صاحب یک فرزند بوده‌اند، اما در نسل جدید این آمار به 76.2 رسیده است، درخصوص خانواده‌های دارای دو فرزند نیز که 65.9 درصد کل جامعه آماری را تشکیل می‌دهند باید گفت 91.5 درصد خانواده‌های نسل قدیم حداقل دو فرزند داشته‌اند، این در حالی است که در نسل جدید حداقل 44.9 درصد خانواده‌ها دو فرزند دارند.

افزون بر این در کل جامعه آماری که بررسی شده 45 درصد خانواده‌ها حداقل سه فرزند داشته‌اند، اما در نسل جدید این آمار به 17.7 درصد رسیده است، این در حالی است که در نسل قدیم 78.3 درصد خانواده‌ها دست‌کم سه فرزند داشته‌اند، به بیان دیگر حدود 80 درصد نسل قدیم دست‌کم سه فرزند داشته‌اند.

در کل جامعه مورد بررسی 31.9 درصد خانواده‌ها چهار فرزندی بوده‌اند، در نسل جدید فقط هفت درصد خانواده‌ها حداقل چهار فرزند داشته‌اند، اما در نسل قدیم 62.4 درصد خانواده‌ها حداقل چهار فرزند داشته‌اند.

افزون بر این می‌توان گفت در کل جامعه آماری 54.2 درصد خانواده‌ها یعنی بیش از نیمی از آنها دو فرزند دارند. مقایسه دو نسل نیز بیانگر این است که در نسل جدید 82 درصد جامعه حداکثر دو فرزند دارند، این در حالی است که در نسل قدیم 20.4 درصد خانواده‌ها حداکثر دو فرزندی بوده است.

افزون بر این در کل جامعه آماری 67.3 درصد خانواده‌ها حداکثر سه فرزند داشته‌اند. مقایسه این دو گروه نیز روشن می‌کند که در نسل جدید 92.8 درصد خانواده‌ها حداکثر سه فرزند دارند، جالب اینجاست که در نسل قدیم آمار این خانواده‌ها به 36.4 می‌رسد.

مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال یادآور می‌شود: در کل جامعه آماری 23 درصد خانواده‌ها حداقل پنج فرزند دارند ولی در نسل جدید 2.9 درصد خانواده‌ها حداقل پنج فرزندی هستند، این در حالی است که در نسل قدیم 47.4 درصد حداقل پنج فرزند داشته‌اند، یعنی در قدیم نزدیک به نیمی از خانواده‌های ما حداقل پنج فرزند داشته‌اند.

آمار‌ها به‌کار گرفته نمی‌شود

این بار اولی نیست که سازمان ثبت احوال درباره کاهش فرزندآوری خانوده‌های ایرانی آمار داده و کارشناسان و رسانه‌ها در این خصوص هشدار می‌دهند.

نکته اینجاست که این آمار‌ها باید از سوی نهاد مشخصی تحلیل و بررسی شود تا بتوان گره مشکل را باز کرد.

باید سازمان‌های درگیر در این حوزه مشخص کنند که مشکلات اقتصادی روی کدام خانواده‌ها تاثیرگذار است که آنها به تک‌فرزندی راضی شده‌اند یا چرا قشر متمول جامعه با وجود وضع مالی مناسب از فرزندآوری سرباز می‌زند.

این در حالی است جوانان نیز برای ازدواج با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند؛ نبود شغل و امنیت شغلی مناسب از یک طرف و قطع شدن کمک هزینه‌ها نیز از سوی دیگر عرصه را بر جوانان تنگ کرده است، برای نمونه بسیاری از جوانان بیکار هستند و بیش از یک میلیون از آنها نیز که برای ازدواج پا پیش گذاشته‌اند در انتظار وام مسکن هستند.

بنابراین می‌توان گفت که جای خالی یک دستگاه سیاستگذار در حوزه جمعیت در کشور خالی است، زیرا تا مدتی قبل وزارت بهداشت در این زمینه فعالیت می‌کرد، ولی فعالیت‌های این وزارتخانه روی کنترل جمعیت متمرکز شده بود، به همین دلیل مسئولان برای رفع مشکل فرزندآوری خانواده‌ها باید دست به کار کارشناسی و رفع مشکلات آنها بزنند، زیرا تشویق خانواده‌ها به فرزندآوری در شرایطی که آنها مشکلات را با گوشت و پوست خود احساس می‌کنند راه به جایی نخواهد برد، چاره کار شناخت مشکلات خانواده‌ها و برطرف کردن زودتر آنهاست.

مهدی آیینی - گروه جامعه