خیلی دور، خیلی نزدیک

به این ترتیب اگر احتمال همگروه‌شدن با تیم‌های ریز و درشت، محل بحث محافل رسانه‌ای بود، اکنون این پرسش مطرح شده که با توجه به همگروه‌شدن با آرژانتین، نیجریه و بوسنی، پرنده اقبال روی شانه‌های فوتبال ملی ایران نشسته یا این‌که این بار هم نباید به عبور پسران پارسی از مرحله مقدماتی جام جهانی دل بست. بررسی وضع تیم‌های همگروه ایران و زیر ذره‌بین بردن عملکرد بازیکنان این تیم‌ها شاید تا حدودی ابهامات را برطرف کند، اما هیچ کارشناسی به ضرس قاطع نمی‌گوید که شاگردان کرش با صعود به دور دوم مسابقات سنت‌شکنی یا خیلی زود با برزیل خداحافظی خواهند کرد.

آشنایی با تیم‌های همگروه

آرژانتین یکی از تیم‌های همگروه ایران به عنوان قهرمان آمریکای جنوبی با فوجی از بازیکنان مطرح و سوپراستار به برزیل پرواز خواهد کرد و بدون تردید لیونل مسی، خطرناک‌ترین بازیکن جام خواهد بود. مسی در40 بازی که سال 2013 برای بارسلونا انجام داده 42 گل به ثمر رسانده و برای تمام تیم‌های حاضر در جام جهانی، یک خطر بالقوه محسوب می‌شود. همگروه‌شدن با آرژانتین چنان شوکی به فوتبال ایران وارد کرده که حتی عده‌ای برای خارج‌شدن از چنین فضایی به طنز و مطایبه متوسل شده‌اند و رویارویی هاشم بیگ‌زاده و مسی به دستمایه‌ای برای کاربران صفحات اجتماعی تبدیل شده است. جالب این‌که فقط یک روز پس از گروه‌بندی جام جهانی، شانس آقای گلی مسی در جام جهانی 2014 به شکل عجیبی افزایش پیدا کرد و تردیدی وجود ندارد که افزایش شانس مسی با همگروه‌شدن ایران و آرژانتین مرتبط است. نام بازیکنانی مثل دی ماریا که بازیکن کلیدی رئال‌مادرید است، گونزالو هیگواین ستاره بی‌چون و چرای ناپولی، کارلوس ته‌وز ناجی یوونتوس در این فصل، سرخیو آگوئرو و ازکویل لاوتزی ستاره‌های منچسترسیتی و پاری‌سن‌ژرمن در فهرست بازیکنان آرژانتین به چشم می‌خورد، اما بازیکنی مثل مسی که در لیگ قهرمانان پنج گل به لورکوزن زده و چهار بار دروازه آرسنال را باز کرده، بمراتب خطرناک‌تر است. عده‌ای بر این باورند که ایران با کسب چهار امتیاز می‌تواند برای اولین‌بار از مرحله مقدماتی جام جهانی عبور کند، اما مرور فهرست بازیکنان این دو تیم هم نشان می‌دهد که نیجریه و بوسنی هم برای تیم ملی کشورمان حریفان ساده‌ای نیستند. در تیم ملی نیجریه که تاکنون دو بار به مرحله یک هشتم نهایی جام جهانی صعود کرده، بازیکنانی مثل ویکتور موزس که به طور قرضی از چلسی به لیورپول منتقل شده، به چشم می‌خورد. جان اوبی میکل، یکی دیگر از ستاره‌های نیجریه است که در چلسی توپ می‌زند و شولا آمه‌اوبی، مهاجم نیوکاسل مثلث هجومی عقاب‌ها را تکمیل می‌کند.

بوسنی همان تیمی است که در مرحله مقدماتی جام جهانی بالاتر از یونان ایستاد و برای اولین‌بار راهی جام جهانی شد. در این تیم بازیکنانی مثل میرالم پیانیچ، هافبک تهاجمی رم و ادین‌ژکو، مهاجم 27 میلیون پوندی منچسترسیتی توپ می‌زنند و آسمیر بگوویچ، دروازه‌بان استوک سیتی یکی از بهترین دروازه‌بان‌های لیگ برتر انگلیس است.

فرمول موفقیت در برزیل

ستاره‌های تیم‌های همگروه ایران در اوج به سر می‌برند، اما کرش در بیم و امید تیمش را به برزیل می‌برد. اکنون اشکان دژاگه و رضا قوچان‌نژاد نیمکت‌نشین تیم‌های درجه چندم اروپایی هستند و بازیکنانی هم که از دل لیگ به تیم ملی راه پیدا کرده‌اند، کیفیت قابل ملاحظه‌ای را بروز نمی‌دهند. در چنین بستری عده‌ای بر این باورند که نباید انتظار عمومی از تیم ملی را بالا برد و اگر تیم ملی با سه بازی آبرومندانه و باخت‌های خفیف برزیل را ترک کند، نتیجه بدی برای فوتبال ایران حاصل نشده است.

حسن روشن درباره شانس تیم ملی کشورمان برای عبور از مرحله مقدماتی جام جهانی می‌گوید: «به نظرم قرعه بدی نصیب تیم ملی نشده، اما فراموش نکنیم که مشکل اصلی خود ما هستیم. فدراسیون فوتبال هنوز نتوانسته یک اردوی آمادگی برای تیم ملی برپا کند و تمرینات تیم ملی در این مدت بدون چند بازیکن اصلی انجام شده است. به نظرم علاج کار در این است که تیم ملی را بدون لژیونرها ببندیم، لیگ هم برگزار شود و بازیکنان لیگ برتری هفته‌ای دو روز در اختیار تیم ملی باشند. قبل از جام جهانی 2006 هم، تیم ملی در سوئیس اردو زد و لژیونرها در آلمان به تیم ملی ملحق شدند.»

مهاجم سال‌های دور تیم ملی بر این باور است که تیم ملی بدون بازی تدارکاتی راه به جایی نخواهد برد: «سال 1978 هم به جام جهانی صعود کردیم، تیم ملی در تهران با برزیل بازی کرد و به تساوی 2 بر 2 رسید. یک بار هم با فرانسه‌ای بازی کردیم که فقط پلاتینی را نداشت. با انجام این بازی‌ها ترسمان ریخت و شاید اگر چهار پنالتی در سه بازی نمی‌دادیم شانس صعود داشتیم. ما با آن همه بازی تدارکاتی تحت تاثیر فضای جام جهانی قرار گرفتیم و نمی‌دانم بازیکنان فعلی تیم ملی که رنگ بازی دوستانه را هم ندیده‌اند چطور می‌خواهند با چنین فضای سنگینی کنار بیایند.»

مسی که ترس ندارد!

روی دیگر سکه اما احتمال شگفتی‌سازی ایران در برزیل است. تیمی که در اولسان کره‌جنوبی و در دوحه قطر را مات می‌کند مطمئنا زنگ تفریح تیم‌هایی در ردیف بوسنی و نیجریه نخواهد شد. اگر شاگردان کرش با نیجریه به تساوی برسند و بوسنی را شکست بدهند، می‌توانند تاریخ‌ساز شوند و صعود به دور بعد را جشن بگیرند. شاید ماورایی جلوه دادن توانایی‌های بازیکنانی مثل لیونل مسی، کارلوس ته‌وز و ادین ژکو چندان هم منطقی نباشد. چه آن که مسی باوجود چنگ‌زدن به موفقیت‌های پرشمار در بارسلونا فقط یک گل در جام جهانی به ثمر رسانده است. بازیکنی که چهار سال متوالی عنوان مرد سال فوتبال جهان را تصاحب کرده، در جام جهانی 2006 فقط یک گل به ثمر رساند و در جام جهانی 2010 یک ناکام بزرگ بود.

ادین ژکو، ستاره تیم ملی بوسنی هم که در مسابقات مقدماتی جام جهانی ده گل برای کشورش به ثمر رساند، روزهای آرامی را روی نیمکت منچسترسیتی ‌سپری می‌کند و نشانی از آن مهاجم مهارناپذیر وولفسبورگ ندارد.

منصور پورحیدری نگاه منطقی و خوشبینانه‌ای به گروه ایران دارد و می‌گوید: «به نظرم جامعه فوتبال باید نگاه متعادلی به تیم‌های همگروه ایران داشته باشد و نباید با بزرگنمایی، به شجاعت بازیکنان ایرانی خدشه وارد کنیم. در بزرگ بودن تیم ملی آرژانتین و مسی شکی نیست، اما اگر تیم ملی کشورمان چند بازی دوستانه با تیم‌های مطرح جهان برگزار کند ترس بازیکنان می‌ریزد و می‌فهمند که بازی در برابر امثال مسی ترس ندارد. تیم‌های همگروه ما نه آن‌قدر بزرگ هستند که خودمان را از پیش باخته فرض کنیم و نه آن‌قدر کوچک و متوسط که بخواهیم توانایی‌هایشان را نادیده بگیریم.»

***

حدود 15 سال قبل تومیسلاو ایویچ، سرمربی فقید تیم ملی کشورمان در جواب خبرنگاری که درباره بازی ایران و آلمان از او پرسید، گفت: «اگر ایران با آلمان صد بار با هم بازی کنند، ایران یک بار می‌تواند برنده باشد. پس چرا این یک بار همین الان نباشد؟» چرا ما جرات همین اندازه رویاپردازی را به خودمان نمی‌دهیم؟ تیم ملی ایران با قرار گرفتن در گروهی نسبتا آسان می‌تواند صعود کند زیرا فوتبال به همه ما آموخته که غیرممکن وجود ندارد. در شب قرعه‌کشی جام جهانی 2014، فوتبالدوستان سه کشور از همگروهی تیم ملی کشورشان با ایران خوشحال شدند، اما به وقتش می‌بینند که فوتبالیست ایرانی مفت باز نیست.

حمیدرضا رسولی‌ /‌ جام‌جم