شکاف جنسیتی در ایران کاهش نیافته

به گزارش جام جم سرا به نقل از روزنامه آرمان- شکاف جنسیتی در ایران اما برخلاف شکافی که برای کل دنیا اندازه‌گیری شده کمتر نشده است. در واقع در سال گذشته در دنیا فرصت‌های بیشتری دراختیار زنان قرار گرفته اما در ایران نابرابری‌ها علیه زنان کمتر نشده است.

امتیاز شکاف جنسیتی جیست؟

اندازه‌گیری شکاف دو جنس در استفاده از امکانات اجتماعی و مشارکت آن‌ها در فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاست ازجمله عواملی هستند که در تعیین امتیاز شکاف جنسیتی تاثیرگذارند. در گزارش کارگروه اقتصاد جهانی که به تازگی منتشر شده دسترسی به منابع و فرصت‌های اجتماعی، درآمدهای زنان و مردان با توجه به کارایی آن‌ها در کشورهای مختلف و برابر جنسی در مشارکت سیاسی سه مفهوم اصلی هستند. در واقع این گزارش بیشتر به برابری حضور زن و مرد با احتساب توانایی‌های دو طرف نظر داشته تا به نرخ توانمندسازی زنان و افزایش دادن مشارکت آن‌ها در فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی. بنابراین ۴ عاملی که در محاسبه شکاف جنسیتی تاثیر گذاشته‌ و مفاهیمی که گفته می‌شود را با آن‌ها اندازه‌گیری می‌کنند، مشارکت و فرصت‌های اقتصادی، آموزش دیدن، نرخ سلامت و مشارکت سیاسی بر حسب جنس بوده است. این ۴ عامل با روش‌های علمی به ضرایبی تبدیل شده‌اند که شکاف‌های جنسیتی را معنی‌دار می‌کنند. عدد شکاف جنسیتی بین صفر و یک است و هر چه این عدد به صفر نزدیک‌تر باشد، نابرابری‌ها بیشترند. نزدیک شدن عدد به یک نشان‌دهنده برابری بیشتر میان زن و مرد است.

ایران، صد و سی‌ام

ایسلند کمترین شکاف بین زن و مرد را در میان کشورهای دنیا دارد و ۳ کشور بعدی هر سه از اسکاندیناوی هستند. فنلاند، نروژ و سوئد. فیلیپین، ایرلند، نیوزیلند، دانمارک، سوئیس و نیکاراگوئه هم در رده بهترین‌ها و جزو ۱۰ کشور اول هستند. همه این کشور‌ها در سال گذشته هم در میان ۱۰ کشور اول بودند با این تفاوت که فیلیپین از رده هشتم در سال ۲۰۱۲ به رده پنجم رسیده است. امتیاز ایسلند در سال ۲۰۱۳، ۸۲۷۶/ ۰ و امتیاز نیکاراگوئه ۷۰۰۲/ ۰ بوده است. ایران اما در میان ۱۰ کشور انتهایی است که نرخ شکاف جنسیتی آن‌ها اندازه‌گیری شده است. عربستان سعودی، مالی، مراکش، ایران، ساحل عاج، موریتانی، سوریه، چاد، پاکستان و یمن به ترتیب بیشترین شکاف جنسیتی را دارند. نرخ ایران ۵۸۴۲/ ۰ و نرخ یمن به عنوان آخرین کشور ۵۱۲۸/ ۰ بوده است.

افزایش شکاف جنسیتی در ایران

شکاف جنسیتی در ایران افزایش یافته است. امتیاز شکاف جنسیتی ایران در این گزارش نسبت به سال ۲۰۱۲ کاهش داشته و از ۵۹۲۷/ ۰ در سال ۲۰۱۲ به ۵۸۴۲/ ۰ در سال ۲۰۱۳ رسیده است. در هشت سال گذشته ضریب ایران مدام نوسان داشته است. ایران در سال ۲۰۰۶ در رتبه صدوهشتم بوده است. در سال ۲۰۰۷ در رتبه صد و هجده قرار داشته‌ایم. تنها باری که رتبه ایران به‌صورت سالانه بهتر شده است در سال ۲۰۰۸ بوده که ایران در رتبه ۱۱۶ قرار گرفته است. این سال تنها سالی است که امتیاز ایران بیشتر از ۶/ ۰ بوده است. بد‌ترین رتبه ایران در دنیا مربوط به همین امسال بوده که ایران در جایگاه صدو‌سی‌ام قرار گرفته است. البته که نزدیک شدن امتیاز ایران به یک و در نتیجه کاهش نابرابری‌ها بیشتر از رتبه ایران در دنیا اهمیت دارد. نزول ایران در جدول می‌تواند به افزایش کشورهایی که مورد بررسی قرار گرفته‌اند مربوط باشد. وضعیت ایران از نظر امتیاز شکاف جنسیتی و رتبه در سال‌های مختلف در جدول۱ آمده است. با وجود افزایش نابرابری در سال گذشته، وضعیت ایران به نسبت ۸ سال پیش سال بهتر شده است. رشدی که البته آن قدر جزئی است که با توجه به گذشت ۸ سال پیشرفت محسوب نمی‌شود. می‌توان این رشد را با رشد دیگر کشورهای دنیا مقایسه کرد. رتبه ایران در دو سال ۲۰۰۶ و ۲۰۱۳ برای این مقایسه مفید است. جدول ۳ تفاوت‌های دو سال متوالی در برابری جنسی و تفاوت ۸ سال گذشته را نشان‌ می‌دهد:

برابری تقریبی در آموزش، محرومیت در سیاست

سیاست بخشی است که زنان در ایران در آن دچار بیشترین محرومیت هستند. امتیاز ایران در این بخش ۰۳۴۶/ ۰ است. عددی که به معنای آن است که مشارکت زنان در سیاست در ایران نزدیک به صفر و البته بهتر از لبنان، الجزایر، عمان، یمن، کشور ناشناخته بلیز و قطر است. نرخ مشارکت زنان در سیاست در قطر ۰۰۰۰/ ۰ است. به این معنا که در این کشور زنان به هیچ صورتی حق مشارکت در سیاست و حکومت را ندارند. آموزش و سلامت دو بخشی هستند که زنان ایران برابری نسبی با مردان دارند. امتیازات کشور در این دو بخش به ترتیب ۹۶۵۳ /۰ و ۹۷۱۴ /۰ است. هرچند با توجه به نزدیکی این دو امتیاز به یک، باز هم ایران نسبت به کشورهای دیگر جایگاه مساعدی ندارد و در جایگاه‌های ۹۸ و ۸۷‌‌ام است. امتیاز ایران در بخش مشارکت و فرصت‌های اقتصادی ۳۶۶۵ /۰ و رتبه ایران ۱۳۰ است. این رتبه در حالی است که مشارکت زنان در اقتصاد و فرصت‌هایی که پیش روی آنهاست به نسبت سیاست بیشتر و برابری در این بخش بیشتر رعایت شده است. امتیاز شکاف جنسیتی ایران از روی این ۴ عدد به دست آمده است. اعدادی که نشان می‌دهند زنان در ایران در سیاست و اقتصاد فرصت‌هایی برابر با مردان ندارند. هرچند نباید فراموش کرد آن‌ها در بخشی از رشته‌های دانشگاهی تحصیل زنان دچار محدودیت‌هایی است و نابرابری‌هایی در بخش آموزش وجود دارد. ایران در گزارش کارگروه اقتصاد جهانی در میان کشورهای با درآمد متوسط به بالا طبقه بندی شده است. در این طبقه‌بندی ۳ طبقه درآمد پایین، درآمد متوسط به پایین و درآمد بالا هم وجود دارد. ایران در میان کشورهایی که درآمد متوسط به بالایی دارند بد‌ترین وضعیت برابری جنسیتی را دارد. کشورهای عربی صاحب نفت حاشیه خلیج‌فارس و عربستان سعودی بد‌ترین وضعیت را در میان کشورهای با درآمد بالا دارند. بحرین، قطر، کویت، عمان و عربستان سعودی این کشور‌ها هستند. کشورهایی که نابرابری در آن‌ها بیشتر از ایران است نرخ درآمدهای پایین‌تری از ایران دارند.

افزایش نابرابری در ۴۷ کشور

۸۶ کشور دنیا موفق شده‌اند نابرابری میان زن و مرد را در فاصله سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ کاهش دهند. در واقع ۶۵درصد کشورهایی که برابری میان زن و مرد در آن‌ها بررسی شده توانسته‌اند وضعیت خود را در اختیار دادن فرصت‌های برابر برای زنان بهتر کنند. ایران در میان ۴۷ کشور دیگر دنیاست که در سال گذشته زنان فرصت‌های کمتری نسبت به سال گذشته داشته‌اند. رقم‌هایی که در بخش‌های مختلف در این گزارش برای کشور‌ها ارائه شده است نشان می‌دهد نابرابری میان زن و مرد در همه بخش‌های مورد اندازه‌گیری و در همه کشور‌ها وجود دارد. تنها ۲۵ کشور در دنیا و در بخش آموزش هستند که امتیاز آن‌ها یک است. در واقع در این کشور‌ها که استرالیا، ‌ بوتسوانا، برزیل، گویان و نامیبیا جزو آن‌ها هستند فرصت‌های برابر آموزش در اختیار زنان و مردان قرار داده می‌شود.