ساختن مهم،‌ نگهداری‌ مهم‌تر

آخرین آمارهای رسمی نشان می‌دهد در ایران 114 هزار مدرسه وجود دارد که در مجموع 52 میلیون مترمربع فضای فیزیکی را اشغال کرده است در حالی که آموزش و پرورش و سازمان نوسازی مدارس خود را مسئول نگهداری از این فضا نمی‌دانند.

قانون، سازمان نوسازی را مسئول ساخت مدارس جدید، مقاوم‌سازی مدارس ناایمن و تجهیز فضاهای آموزشی می‌داند که طبق این تعریف، نگهداری از مدارس نوساز در حیطه وظایف این سازمان نمی‌گنجد. در تعریف وظایف آموزش و پرورش نیز نگهداری از مدارس تازه‌ساز گنجیده نشده و در این وزارتخانه کسی متولی نگهداری و مراقبت از ساختمان‌های نوساز نیست.

به همین دلیل است که مدارس نوساز حتی در پنج سال نخست بهره‌برداری، روی ریل فرسودگی می‌افتد و عمر مفید بنای آنها کمتر می‌شود. در این بازار بی‌متولی، اما هدررفت سرمایه، موضوعی است که دیده نمی‌شود در حالی که هر مدرسه جدید به بهای خرج کردن از جیب دولت و مردم (خیرین) ساخته می‌شود.

در واقع کشور ما با مشکلی به نام مدارس فرسوده، ناایمن و خطرآفرین روبه‌روست که مشکل‌دارترین‌های آنها هر سال در صف تخریب، نوسازی یا بازسازی قرار می‌گیرد، اما مدارسی که با صرف هزینه‌های کلان از نو ساخته می‌شود به واسطه نبود متولی برای نگهداری بتدریج فرسوده می‌شود و دیگر نمی‌گذارد که در صف دریافت خدمات مقاوم‌سازی، تخریب یا نوسازی قرار ‌گیرد.

طبق آخرین آمارها اکنون 189 هزار کلاس درس در کشور نیازمند بازسازی و مقاوم‌سازی است (113 هزار کلاس درس نیازمند تخریب و بازسازی و 76 هزار کلاس نیازمند مقاوم‌سازی) که مهلت قانونی برای سر و سامان دادن به وضع آنها سه سال بیشتر نیست یعنی تا پایان برنامه پنجم توسعه. ‌برآورد هزینه‌ها نیز نشان می‌دهد سر و سامان دادن به وضع این مدارس و کلاس‌های درس، نزدیک به 7000 میلیارد تومان خرج دارد که البته تاکنون دولت فقط نیمی از این مبلغ را در اختیار متولی ساخت و ساز مدارس قرار داده است. ‌رقم‌ها واقعا بزرگ است و از سرمایه‌ای کلان حکایت دارد، اما وقتی به این موضوع فکر شود که این هزینه‌ها در راه ساخت مدارسی خرج می‌شود که بعد از تحویل، رها شده و شمارش معکوس مقاوم‌سازی و نوسازی‌اش آغاز و دوری باطل پیش چشم مجسم می‌شود که نیازمند بازنگری است. ‌ساختن مدارس جدید، مجهز و شاداب موضوعی مهم است، اما بی‌شک مجهز، شاداب و سرپا نگه داشتن این مدارس از ساخت آن مهم‌تر و منطقی‌تر است.