شتاب دیپلماسی در جاده ایران - آمریکا

چند روز قبل که باراک اوباما از ارسال نامه به حسن روحانی، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران و دریافت پاسخ آن خبر داد بحث روابط تهران و واشنگتن دوباره داغ و تبدیل به سوژه اول رسانه‌های داخلی و خارجی شد و در روزهای اخیر گفت‌وگویی که رئیس‌جمهور کشورمان با شبکه ان.بی.سی آمریکا داشت بر داغی ماجرا افزوده است.

رئیس‌جمهور کشورمان در این گفت‌وگو لحن نامه اخیر اوباما را که پیش از این اعلام شده بود با موضوع تبریک انتخاب روحانی به ریاست‌جمهوری نوشته شده، مثبت و سازنده خواند و در پاسخ به پرسشی مبنی بر دیدار احتمالی او با باراک اوباما در نیویورک گفت: دیدار با اوباما در دستور کار سفر من نیست، اما براساس شرایطی که به‌وجود می‌آید هر چیزی در دنیای سیاست امکانپذیر است.

به گزارش فارس، روحانی درباره سفر به نیویورک افزود: ما می‌خواهیم مواضع‌مان را در مجمع عمومی سازمان ملل، راجع به سیاست خارجی، مسائل بین‌المللی و از جمله مسائل هسته‌ای و مسائل منطقه‌ای به صراحت بیان کنیم. انتظار ما این است که دنیا صدای ما را بخوبی بشنود.

رئیس‌جمهور همچنین با اشاره به موضوع هسته‌ای کشورمان با تاکید بر این ‌که تحت هیچ شرایطی ما به دنبال سلاح‌های کشتار جمعی از جمله تسلیحات هسته‌ای نیستیم اعلام کرده دولت ایران با تمام قدرت خود برای حل موضوع هسته‌ای وارد شده و اختیارات کامل دارد.

اعلام آمادگی اوباما برای مذاکره مستقیم با ایران

پس از این اظهارنظر رئیس‌جمهور کشورمان و در حالی که قرار است روحانی در یکی دو روز آینده برای حضور در اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر کند سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد که باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا در صورت جدیت ایران آماده گفت‌وگوی مستقیم با تهران بر سر موضوع هسته‌ای است.

به گزارش ایرنا جی کارنی، همچنین از یک احتمال خبر داد، احتمالی که رئیس‌جمهور کشورمان هم آن را در عالم سیاست ممکن دانسته بود و آن دیدار و گفت‌وگوی باراک اوباما و حسن روحانی در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل است.

استقبال دبیرکل سازمان ملل

مواضع اخیر روحانی، با استقبال دبیرکل سازمان ملل و وزیر خارجه آمریکا نیز مواجه شده است.

به گزارش ایسنا به نقل از بلومبرگ، یوکیا آمانو، دبیرکل سازمان ملل با ابراز خشنودی از مواضع روحانی گفته ایران بتازگی گام‌های ملموس و مهمی برمی‌دارد.

وی با اشاره به اظهارات اخیر رئیس‌جمهور ایران در گفت‌وگو با شبکه خبری ان.بی.سی گفت: من خوشحال هستم که رئیس‌جمهور ایران گام‌های ملموسی در جهت برآورده کردن قول‌هایی که در زمان انتخابات داده بود، برمی‌دارد.

جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا هم با مثبت ارزیابی کردن گفت‌وگوی اخیر رئیس‌جمهور ایران با یکی از شبکه‌های خبری آمریکا موضع هفته قبل اوباما را مبنی بر این‌ که این سخنان باید مورد آزمایش قرار گیرد، تکرار کرده است.

به گزارش فارس به نقل از «پرس تراست آو ایندیا»، جان کری گفت: من فکر می‌کنم که اظهارات روحانی بسیار مثبت بود. اما همه چیز نیازمند آزمودن است. ما خواهیم دید که به کجا خواهیم رفت. من فکر می‌کنم در زمانی درست کاخ سفید و وزارت خارجه روشن کنند که چه باید بکنیم.»

گمانه‌های رسانه‌ای که فضا را مثبت‌تر می‌کند

در این میان، رسانه‌ها نیز با ارائه تحلیل‌ها و انتشار برخی اخبار غیررسمی بر مثبت بودن فضای ایجاد شده در روابط سرد تهران واشنگتن می‌افزایند.

به عنوان مثال روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال، به نقل از مقامات بلندپایه این کشور اعلام کرده دولت اوباما، در حال ارزیابی دیدارهای سطح بالا با دولت ایران در این هفته است و خود را برای تعامل مستقیم بین باراک اوباما و حسن روحانی در مقر سازمان ملل آماده می‌کند.

این مقامات گفته‌اند روابط واشنگتن ـ تهران به اندازه‌ای ضعیف است که حتی دست دادن مقامات دو کشور هم می‌تواند یک نقطه عطف باشد.

یک مقام ارشد دولت اوباما هم به وال‌استریت ژورنال گفته حتی اگر هیچ ارتباط مستقیمی بین اوباما و روحانی اتفاق نیفتد رویه ارتباطات بین ایران و آمریکا رو به بهبود است.

مقامات آمریکایی همچنین ادعا کرده‌اند محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران نیز ابراز تمایل کرده با مقامات ارشد آمریکایی دیدار کند.خبرگزاری رویترز هم از نشست امسال مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک به عنوان فرصتی برای باراک اوباما به منظور دراز کردن دست خود به سوی حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران یاد و خاطرنشان کرد، روحانی و وزیر خارجه‌اش می‌توانند کار آمریکا را برای ادامه تحریم‌ها سخت‌تر کنند.

به گزارش ایرنا، رویترز با اشاره به سخنان روز پنجشنبه جی کارنی سخنگوی کاخ سفید مبنی بر احتمال دیدار روسای جمهوری آمریکا و ایران در نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، نوشت: به نظر می‌رسد، این دیدار احتمالا در حد دست دادن و خوش و بشی کوتاه در مقر سازمان ملل باشد و بعید است اوباما و روحانی دیداری رسمی و امکان گفت‌وگویی طولانی‌تر داشته باشند.

رویترز در ادامه به نقل از مقامات فعلی و سابق آمریکا، انجام تماس‌ها در سطح مقامات پایین‌تر دو کشور آمریکا و ایران در نشست سازمان ملل را عقلانی‌تر خواند و به نقل از یکی از این مقامات نوشت: شروع کار باید همین‌گونه و در سطح مقامات پایین‌تر باشد، زیرا می‌توان نشست بی‌نتیجه مقامات سطح پایین‌تر را دوباره از سرگرفت، اما نشست بی‌نتیجه مقامات سطح بالا را نمی‌توان دوباره از سر گرفت.

خبرگزاری آسوشیتدپرس هم در گزارشی با بیان این‌ که روسای جمهوری ایران و آمریکا ممکن است برای نخستین بار دیداری کوتاه در سازمان ملل داشته باشند از این اتفاق به آب شدن یخ روابط دیپلماتیک بین دو کشور یاد کرد.آسوشیتدپرس نوشت: این دیدار می‌تواند جنبه‌ای نمادین، اما گامی مهم برای تسهیل در تنش‌زدایی میان روابط دو کشور باشد.

اما در همین حال ، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در واکنش به مصاحبه اخیر روحانی با شبکه ان.بی.سی با تکرار ادعاهای بی‌اساس درباره برنامه هسته‌ای کشورمان گفته جهان نباید به خود اجازه دهد که فریب سخنان غیرقابل اعتماد رئیس‌جمهور ایران را بخورد؛ این همان روحانی است که در گذشته جامعه بین‌المللی را درباره برنامه هسته‌ای فریب داد.

البته رئیس‌جمهور کشورمان در گفت‌وگوی خود با شبکه ان.بی.سی، به نوعی پاسخ این اظهارات نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی را داده است.

روحانی در پاسخ به پرسش خبرنگار این شبکه که به اظهارنظر بنیامین نتانیاهو مبنی بر این ‌که رئیس‌جمهور ایران «گرگی در لباس میش» است، گفت: اسرائیل، رژیمی اشغالگر و دولتی غاصب است که به مردم منطقه ستم می‌کند و با سیاست‌های جنگ‌افروزانه باعث ایجاد بی‌ثباتی در منطقه شده است؛ چنین دولتی نباید به خودش اجازه دهد درباره دولتی که با انتخاباتی دموکراتیک و آزاد روی کار آمده، اظهارنظر کند.به گزارش فارس، روحانی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا هولوکاست را افسانه می‌دانید، گفت: «من تاریخدان نیستم. سیاستمدارم. چیزی که برای ما مهم است این است که کشورهای منطقه و مردم به یکدیگر نزدیک‌تر شوند و بتوانند از خشونت و بی‌عدالتی دوری کنند.»

رئیس‌جمهور ایران در پاسخ به سوالی مبنی بر این‌ که آیا ایران می‌خواهد اسرائیل را از نقشه حذف کند، گفت: «چیزی که ما در این کشور به دنبال آن هستیم، حاکمیت اراده مردم است. ما به صندوق رأی اعتقاد داریم.»

رئیس‌جمهور ایران در بخش دیگری از سخنانش درباره لفاظی‌های جنگ‌طلبانه علیه ایران گفت: «ما به دنبال جنگ با هیچ کشوری نیستیم. ما به دنبال صلح و ثبات در بین تمامی کشورهای منطقه هستیم.»

خبرنگار شبکه خبری ان‌.بی.‌سی در بخش دیگری از این مصاحبه از آقای روحانی پرسید که آیا ایران می‌تواند به دنیا تضمین بدهد که دمشق به توافق مسکو ـ واشنگتن برای امحای سلاح‌های شیمیایی پایبند خواهد ماند یا خیر.

روحانی در پاسخ به این پرسش گفت: «ما دولت سوریه نیستیم. ما یکی از کشورهای این منطقه هستیم که خواستار صلح و ثبات و نابودی سلاح‌های کشتار جمعی در سرتاسر منطقه هستیم.»

خبرنگار ان.بی.سی در ادامه از رئیس‌جمهور ایران پرسید: «آیا فکر می‌کنید اوباما با عقب‌نشینی از حمله هوایی به سوریه ضعیف به نظر رسید؟»

روحانی در پاسخ به این سوال گفت: «ما جنگ را ضعف می‌دانیم.»

علاقه‌مندی به رفع تنش‌های جزیی میان ایران و عربستان

بحث روابط ایران و آمریکا تنها موضوعی نیست که رئیس‌جمهور کشورمان در روزهای اخیر به آن پرداخته است.

حسن روحانی در جلسه‌ای که روز پنجشنبه با مسئولان بعثه مقام معظم رهبری و مدیران ارشد سازمان حج و زیارت داشت، با اشاره به روابط دوجانبه ایران و عربستان گفت: هر دو طرف علاقه‌مندیم که در جهت تأمین منافع دوجانبه و جهان اسلام، تنش‌های جزیی را از سر راه برداریم.

به گزارش فارس، روحانی با اشاره به این ‌که عربستان کشور دوست و برادر جمهوری اسلامی ایران در منطقه بوده و اشتراکات و منافع زیادی میان دو کشور وجود دارد، بر لزوم حرکت در مسیر ارتقای مناسبات و سطح تعاملات میان دو کشور تاکید کرد و افزود: این مساله هم در نامه تبریک پادشاه عربستان به بنده و هم در نامه تشکر من از وی، مورد تاکید قرار گرفته و هر دوطرف علاقه‌مندیم که در جهت تامین منافع دوجانبه و جهان اسلام تنش‌های جزیی را از سر راه برداریم.

روحانی شعار این دولت را دخالت دادن مردم و واگذار کردن کارها به خود آنها دانست و گفت: به غیر از اموری که ضرورت ایجاب می‌کند دولت مجری کارها باشد، باید بقیه امور به خود مردم واگذار شود؛ سفر حجاج در موسم حج یا سفر عمره و حتی عتبات می‌تواند از طریق بخش خصوصی انجام گیرد.

روحانی: ایران به‌دنبال تعامل سازنده در عرصه بین‌المللی است

رئیس‌جمهور در مقاله‌ای در روزنامه آمریکایی واشنگتن پست به تبیین رویکرد دولت جمهوری اسلامی در زمینه تعامل سازنده در عرصه سیاست بین‌المللی پرداخت.

به گزارش ایرنا، در بخشی از مقاله روحانی آمده است: سه ماه پیش برنامه تدبیر و امید من پشتیبانی گسترده مردمی را به دست آورد. ایرانیان رویکرد من در قبال مسائل داخلی و بین‌المللی را پذیرا شدند، زیرا از مدت‌ها پیش در انتظار آن بودند. من متعهد به اجرای قول‌های خود به مردم از جمله تعهد به تعامل سازنده با جهان هستم.

رئیس‌جمهور افزوده است: جهان تغییر کرده است. سیاست بین‌المللی دیگر یک بازی برد و باخت نیست، بلکه حوزه‌ای چند وجهی است که اغلب همکاری و رقابت همزمان روی می‌دهد. دوران پدرکشتگی‌ها گذشته است. انتظار می‌رود که رهبران جهان در تبدیل تهدیدها به فرصت‌ها پیشتاز باشند.

در بخش دیگری از مقاله رئیس جمهور آمده است: رویکرد سازنده به دیپلماسی به معنای گذشتن از حقوق خود نیست، بلکه به معنای تعامل با شریکان براساس جایگاه برابر و احترام متقابل برای پرداختن به نگرانی‌های مشترک و دستیابی به اهداف مشترک است.

به بیان دیگر، نتایج برد ـ برد نه تنها مطلوب بلکه قابل حصول است. ذهنیت مبتنی بر برد و باخت مربوط به دوران جنگ سرد به باخت همگان منتهی می‌شود.

روحانی، فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای را مرتبط با هویت مردم ایران دانسته و آورده است: برای ما، تسلط بر چرخه سوخت هسته‌ای و تولید برق هسته‌ای همان قدر به متنوع‌سازی منابع انرژی مربوط است که به هویت ایرانیان به‌عنوان یک ملت و طلب ما برای کرامت و احترام و جایگاه آینده ما در جهان. بدون درک نقش هویت، بسیاری از مسائل پیش روی ما حل نشده باقی خواهند ماند.

رئیس‌جمهور در ادامه این مطلب آورده است: من در حالی که عازم نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل می‌شوم، از همتایان خود می‌خواهم از فرصت پیش آمده به‌وسیله انتخابات اخیر ایران استفاده کنند.

از آنان می‌خواهم که حداکثر استفاده را از وظیفه‌ای که مردم من برای تعامل مدبرانه به من داده اند استفاده کرده و صادقانه به تلاش‌های دولت من برای گفت‌وگوی سازنده پاسخ دهند.

بیش از هر چیز، از آنان می‌خواهم که افق‌های دورتر را نگاه کنند و با شهامت به من بگویند که چه می‌بینند و اگر این کار را برای منافع ملی خود نمی‌کنند، برای میراث خود و فرزندان ما و نسل‌های آینده این کار را انجام دهند.