به گزارش جام جم آنلاین، ناپلئون بناپارت که در آن زمان مقام کنسول فرانسه را داشت ، تصمیم گرفت کشور مصر که تحت حاکمیت سلطان عثمانی بود را فتح کرده و سپس از راه زمینی به هندوستان مستعمره انگلستان حمله کند.
او در 2 ژوییه سال 1798 میلادی با 54000 سرباز و 190 فروند کشتی وارد بندر اسکندریه شد و پس از فتح اسکندریه و شکست دادن مرادبیگ ، مملوک مصر شهر قاهره را اشغال کرد.
ناپلئون که از پیروزی خود سرمست شده بود ، تصور کرد که لشکرکشی اش به شرق با موفقیت قرین خواهد بود.
اما دریاسالار هوراشیو نلسون، فرمانده نیروی دریایی انگلستان مکان ناوگان فرانسه که در ابوقیر در نزدیکی اسکندریه لنگر انداخته بود را کشف کرد. او با توپخانه قدرتمند ناوگان خود مدت 15 ساعت ناوگان غافلگیر شده فرانسه را بمباران کرده و ناوگان فرانسه را از بین برد.
دریاسالار فرانسوی برویس با ناو فرماندهی خود که 118 توپ داشت فرار کرد ، ناخدا ویلونوو نیز با چند کشتی دیگر راه فرار را در پیش گرفت.
به این ترتیب لشکر فاتح ناپلئون در سرزمین مفتوحه مصر زندانی شد و راه بازگشت آنها به فرانسه مسدود گردید.
در روز 21 اکتبر سال 1798 میلادی شورش بزرگی علیه فرانسوی ها در شهر قاهره به راه افتاد که در جریان آن 300 سرباز فرانسوی از جمله ژنرال دوپوی کشته شدند و فرانسوی ها نیز بی رحمانه 3000 مصری را قتل عام کردند.
ناپلئون مردی نبود که ناامید شود.او می خواست مانند اسکندر مقدونی هند را از راه زمینی اشغال کند. بنابراین در ابتدای سال 1799 میلادی ، قبل از این که فصل گرما آغاز شود با 15000 سرباز راه سوریه را در پیش گرفت و پس از العریش و غزه ، شهر یافا در قلب سرزمین مقدس را محاصره کرد.
دو نفر از فرستادگان ناپلئون که به نزد مردم شهر یافا رفته بودند توسط آنها به قتل رسیدند و سربازان فرانسوی پس از اشغال یافا دست به قتل عام زدند. بیش از 2500 اسیر ترک به ضرب گلوله یا توسط سرنیزه به قتل رسیدند.
اما در یافا ، سربازان فرانسوی به نوبه خود به طاعون مبتلا شدند که این بیماری تا انتهای لشکرکشی بناپارت به شرق ادامه یافت ، ناپلئون تصمیم گرفت به مصر بازگردد. در راه بازگشت سربازان فرانسوی تمام شهرهایی که در مسیر آنها قرار داشتند را غارت کردند.
پس از بازگشت ناپلئون به قاهره ، او مطلع شد که ائتلاف بزرگی علیه اش در اروپا تشکیل شده و سربازان فرانسوی در تمام جبهه های اروپا در حال عقب نشینی هستند.بنابراین بناپارت تصمیم گرفت هر چه زودتر مصر را به مقصد اروپا ترک کند.
او فرماندهی سپاه فرانسه در شرق را به ژنرال کلبر واگذار کرد و خود با تعدادی از ژنرال هایش و تمام پولی که در صندوق ها باقی مانده بود با یکی از معدود کشتی هایی که از حمله نلسون آسیب ندیده بود ، عازم فرانسه شد.
پس ازبازگشت ناپلئون، عثمانی ها که در ائتلاف علیه ناپلئون شرکت کرده و از حمایت نیروی دریایی انگلستان برخوردار بودند ، به مصر حمله کردند.
کلبر که تنها مانده بود با دریاسالار انگلیسی اسمیت مذاکره کرد تا محترمانه خاک مصر را ترک کند ، اما پیشنهادش رد شد. جنگ میان فرانسوی ها و انگلیسی ها و نیروهای عثمانی شدت گرفت و کلبر موفق شد نیروهای عثمانی را در روز 20 مارس سال 1800 میلادی در هلیوپولیس در نزدیکی قاهره شکست دهد.
اما چند ماه بعد ، در روز 14 ژوئن سال 1800 میلادی ژنرال کلبر توسط یک مصری که از ظلم و ستم فرانسوی ها به تنگ آمده بود ، به قتل رسید. ژنرال منو که شخصیتی ضعیف داشت جانشین او شد. منو نتوانست در مقابل حملات نیروهای انگلیسی مقاومت کند ، بنابراین تصمیم گرفت تن به مصالحه دهد.
در روز 31 اوت سال 1801 میلادی ژنرال منو و باقیمانده سپاهیان شرق تسلیم نیروهای انگلیسی به فرماندهی ژنرال آبرکرامبی شدند. گرچه سلطان عثمانی در ظاهر بار دیگر بر مصر تسلط یافت ، اما این مقدمه ای بود که انگلیسی ها در مصر حضور یافته و به تدریج مصر را تبدیل به یکی از مستعمرات امپراتوری انگلستان کنند.بهرام افتخاری.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد