یک جای کار اشکال دارد!

اصل خبر: «یک زن جوان از اهالی نیوزیلند در حالی که خواب بوده است، مسافتی معادل 320 کیلومتر را در مدت زمان پنج ساعت رانندگی کرد و خوشبختانه بدون آن‌که به خودش آسیب برساند، سالم به مقصد رسیده است. جالب‌تر این‌که وی با حالت رانندگی در خواب، برای دوستانش پیامک نیز ارسال می‌کرده که با توجه به نامفهوم بودن متن پیامک‌ها، دوستانش متوجه شدند که وی بار دیگر در خواب اتومبیل خود را روشن کرده و در حال رانندگی است. پزشکان بر این باورند که اگرچه ممکن است این داستان به‌نظر خیلی‌ها عجیب بیاید، اما غیرممکن نیست. رانندگی در خواب، از جمله اختلالاتی است که در سطح دنیا شایع است، اما این‌که فردی در خواب بتواند برای دوستانش پیامک ارسال کند، پدیده‌ای نادر است.»

اشکال‌یابی کار: اگر مختصری عقل برای ما قائل باشید؛ با این ذهنیت و با این پیش‌فرض که به نظر ما نمی‌شود خبر فوق را چشم بسته قبول کرد؛ حالا سوال ما اینجاست که به‌نظر شما کجای کار اشکال دارد؟

1ـ اشکال گیرنده: اشکال اصلی از خود ماست که دیرباوریم و الکی در صحت خبر شک می‌کنیم؛ بس که خبر ندیده‌ایم. فلذا باید که گیرنده‌های خودمان را دستکاری کنیم.

2ـ اشکال فرستنده: از آنجا که منبع اصلی خبر، شبکه خبرپراکنی BBC است؛ فلذا شاید که اشکال از فرستنده باشد. یک خبری ساختند و پرداختند و انداختند، ببینند کی باورش می‌کند، کی باورش نمی‌کند. به کسی گفتند روباه می‌تواند از این پشت بام به روی آن پشت بام بپرد؛ گفت: راستش از این دم بریده، هرچه بگویید، برمی‌آید!

3ـ برداشت نادرست: خبر، اشتباه درک و دریافت شده. احتمالا طرف در خواب رانندگی کرده؛ یعنی خواب دیده که رانندگی کرده. خب در خواب هم خیلی از افراد، خیلی چیزها می‌بینند. حتی شبکه مستند می‌گفت که یک نفر شتر، در خواب بیند پنبه دانه!

4ـ اغراق خبری: عده‌ای خواستند خبری راجع به روشن کردن اتومبیل توسط یک نفر آدم در حالت خواب درست کنند؛ با خود گفتند چرا خبر را چرب‌ترش نکنیم؛ یعنی هم چرب، هم ترش نکنیم. منتهی از دستشان دررفته، زیادی چربش کردند. شما اگر در حالت خواب، 10 متر رانندگی کنید، 30 تا کشته و 40 تا مجروح برجای می‌گذارید؛ آن وقت کدام آدم عاقلی باور می‌کند که فردی در حالت خواب، 320کیلومتر رانندگی کند، یک مو هم از سر کسی کم نشود؟ آخر طوری اغراق کنند که در خبر بگنجد!

5ـ اندازه‌گیری غلط: بعید نیست که در اصل خبر 320سانتی متر بوده، اما خبر را کیلویی رد کردند، هر سانتش شده یک کیلومتر!... خدا نکند اندازه چیزی از دست آدم در برود. در برود، دررفته است دیگر!... بی‌خود که نگفتند: «اندازه نگهدار که اندازه نکوست».

6ـ پزشکان مساله‌دار: به نظر ما، این پزشکان خارجی که ارسال پیامک در حال خواب را پدیده‌ای نادر دانستند، اما 320 کیلومتر رانندگی در حالت خواب را پدیده‌ای عادی و فوقش اختلالی شایع تلقی کردند؛ هرچه سریع‌تر باید در نزدیک‌ترین بیمارستان روانپزشکی محل بستری شوند، یک ثانیه‌اش یک ثانیه است.

جمع‌بندی: حال با این تواصیف و تفاسیر که فرض و عرض شد؛ آیا به نظر شما فقط یک جای کار اشکال دارد، یا صد جای آن؟!... آیا این داستان، واقعی است یا باز شبکه خبری بی.بی.سی، کل جهان را سر کار گذاشته است؟.

رضا رفیع