زایمان طبیعی یا سزارین فقط با دستور پزشک

دکتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان و زایمان می‌گوید: زایمان، امری طبیعی است و معمولا با همکاری مادر و فرد انجام‌دهنده براحتی انجام می‌شود، اما گاهی عوامل متعددی وجود دارد که پزشک تصمیم می‌گیرد زایمان را به شیوه سزارین انجام دهد. البته روند زایمان در تمام خانم‌ها یکسان نیست و عوامل متعددی ازجمله عوامل ذاتی و اکتسابی مانند برخی بیماری‌ها می‌تواند سیر حاملگی را تغییر دهد و باعث شود زایمان به صورت طبیعی انجام نشود، اما درکل فقط درصد معدودی از زایمان‌ها به زایمان غیرطبیعی منجر می‌‌شود و بیشتر خانم‌ها می‌توانند زایمان طبیعی داشته باشند.

جالب است بدانید که سزارین یک جراحی بزرگ است و به طور متوسط 10 درصد زایمان‌ها در جهان به روش سزارین انجام می‌شود، اما طبق آمار رسمی در ایران حدود ۲۵ تا ۳۵ درصد زایمان‌ها به صورت سزارین صورت می‌گیرد و طبق آمار غیررسمی در ایران، سزارین پنج برابر دیگر نقاط جهان است.

ترس از زایمان طبیعی

دکتر لاهوتی در گفت‌وگو با «جام‌جم» در پاسخ به این پرسش که چرا ایران، از رکوردداران عمل سزارین در دنیاست، می‌گوید: شاید اولین علت تمایل بیماران به سزارین، ترس از زایمان طبیعی و درد ناشی از آن باشد و عامل مهمی که این ترس را ایجاد می‌کند، کمبود امکانات در زایمان طبیعی، تسهیلات کمتر بیمه و روش نادرست زایمان طبیعی در شرایط فعلی باشد. در حقیقت مادر باید مطمئن باشد که در هر ساعتی که وقت زایمانش فرابرسد، شرایط بیمارستانی همانند آنچه در سزارین در اختیار باردار قرار می‌گیرد، فراهم است و او می‌تواند در فضایی مناسب به طور طبیعی زایمان کند.

این متخصص اضافه می‌کند: علت دیگر افزایش تعداد سزارین، خود بیماران هستند. متأسفانه برخی خانم‌ها سزارین را مثل یک پدیده می‌پندارند و فکر می‌کنند هر کس مدرن‌تر یا امروزی‌تر است، باید سزارین شود. در حالی که امروزه حتی در کشورهای پیشرفته دنیا، زایمان طبیعی را یک موفقیت بزرگ برای زنان می‌دانند و سزارین را یک شکست تلقی می‌کنند به طوری که کلوپ‌های حمایت از سزارینی‌ها تشکیل می‌شود تا آنها را از نظر روحی حمایت کنند چراکه معتقدند سزارینی‌ها قادر به کسب یک موفقیت بزرگ نشده‌اند.

نوزادانی سالم‌تر به دنیا بیاورید

برخی بارداران فکر می‌کنند سزارین برای نوزادشان بهتر است، چراکه هنگام زایمان، برخلاف زایمان طبیعی فشار بر سر بچه وارد نمی‌شود.

دکتر لاهوتی با تاکید بر نادرست بودن چنین تصوری توضیح می‌دهد: فشاری که جنین هنگام زایمان طبیعی تحمل می‌کند برای او مفید است، چراکه با حالت مکشی که ایجاد می‌کند ریه‌های جنین را پاک می‌کند. به همین دلیل است که نوزادان زایمان طبیعی مشکلات تنفسی کمتری نسبت به سزارینی‌ها دارند. از بابت فشار روی سر جنین نیز نباید نگران بود چون استخوان‌های سر وی به نحوی است که این فشار را بخوبی تحمل می‌کند و هیچ عارضه‌ای برایش پیش نمی‌آورد، مگر در مواردی که سر جنین نسبت به لگن مادر، بزرگ باشد که در این هنگام سزارین برای مادر و جنین مفید و ضروری است. حتی در یک تحقیق روشن شده است نوزادانی که با روش طبیعی به دنیا آمده‌اند، بهره هوشی بالاتری دارند.

سزارین نباید انتخابی باشد

دکتر لاهوتی با نادرست دانستن سزارین‌های انتخابی از سوی مادر باردار ادامه می‌دهد با این که سزارین عملی پیشرفته محسوب می‌شود، ولی عمل جراحی بزرگی است که در صورتی که برای بیمار واجب نباشد، اصلا عاقلانه نیست. امروزه حتی در آمریکا نیز هیچ پزشکی نمی‌تواند بدون یک علت پزشکی قابل قبول اقدام به سزارین بیمار کند و چیزی به عنوان سزارین اختیاری که ما در ایران داریم، وجود ندارد؛ یعنی اگر چنین کاری را انجام دهند از نظر قوانین پزشکی توبیخ می‌شوند!

مزیت‌های زایمان طبیعی نسبت به سزارین

متخصصان زنان و زایمان مزیت‌های زایمان طبیعی را نسبت به سزارین چنین برمی‌شمارند:

ـ از نظر پزشکی، سزارین یک عمل جراحی بزرگ محسوب می‌شود و مانند دیگر اعمال جراحی نیاز به بیهوشی دارد، خطر ابتلای به خونریزی، عفونت، احتمال نیاز به انتقال خون و خطر ناشی از بیهوشی در مادران سزارین شده بیشتر از مادرانی است که زایمان طبیعی کرده‌اند.

ـ مدت بستری شدن مادر بعد از زایمان طبیعی خیلی کمتر از سزارین است.

ـ مادرانی که زایمان طبیعی می‌کنند هنگام شیردهی و دادن آغوز به نوزاد موفق‌تر هستند.

ـ زایمان طبیعی از نظر اقتصادی به نفع خانواده و جامعه است.

ـ در زایمان طبیعی، خانم‌ها تناسب اندام خود را با انجام ورزش‌های مناسب سریع‌تر از مادران سزارین شده به دست می‌آورند.

ـ آثار عمل سزارین، روی شکم مریض یک یادگاری زشت باقی می‌گذارد و برای همیشه می‌ماند.

بر این اساس دکتر لاهوتی به مادران باردار توصیه می‌کند: ترس و هراس بی‌مورد از زایمان را از خود دور کنید و برای اطمینان از سیر طبیعی حاملگی و تامین سلامت خود و نوزادتان حتما به طور پیوسته در دوران بارداری به مراکز بهداشتی ـ درمانی، ماما یا پزشک مراجعه و به توصیه‌های بهداشتی آنان عمل کنید.

باردارانی که باید سزارین شوند

به گفته دکتر لاهوتی فقط در صورت وجود برخی عوامل یا بیماری‌ها در خانم باردار، زایمان از طریق سزارین توصیه می‌شود که اصلی‌ترین این عوامل عبارت است از: تنگ بودن لگن مادر، چندقلویی، درشت بودن جنین، خروج جنین با پا و ابتلای مادر به برخی بیماری‌های خاص. همچنین در بارداری‌های بالای 35 سال به علت آن که ممکن است عضلات شکم خاصیت ارتجاعی زیر سی و پنج سالگی را نداشته باشد، برخی متخصصان، مادر را به انجام زایمان سزارین تشویق می‌کنند. این را هم باید دانست که هر زایمان طبیعی ممکن است به سزارین بینجامد و همیشه امکان اورژانسی شدن و اضطرار سزارین وجود دارد.

پونه شیرازی / گروه سلامت