قصه بحرانی شدن آلودگی هوا در کلانشهرها داستان تازهای نیست، این روزها کمتر شخصی را میتوان پیدا کرد که نسبت به خطرات و دلایل گسترش آن آگاهی نداشته باشد، در این میان خودروسازها و وزارت نفت سهم قابل توجهی در آلوده کردن هوا دارند؛ خودروسازها با روانه کردن خودروهای فاقد استاندارد و وزارت نفت هم با تولید بنزین بیکیفیت و عرضه آن در بازار داخلی به این آلودگی و نابسامانی دامن زدهاند، به همین دلیل دیگر ضروری است که مسئولان در این خصوص از مرحله شعار و ارفاق عبور کنند، زیرا در زمانهای که خیلی از کشورها استانداردهای بالاتری را به کار میگیرند، رسیدن به استاندارد یورو 4 و حفظ سلامت شهروندان در کشورمان دیگر جای بحث ندارد.
روز پایانی در 8 کلانشهر
با توجه به مصوبه دولت از ابتدای تیر ماه شرکتهای خودروساز باید خودروهای تولیدی خود را با استاندارد یورو 4 روانه بازار کنند، به همین دلیل پلیس راهور ناجا میتواند از شمارهگذاری خودروهایی که استاندارد یورو 2 دارند، در هشت کلانشهر کشور خودداری کند.
علیمحمد شاعری، قائم مقام سازمان حفاظت محیط زیست در این باره به مهر میگوید: شرکتهای خودروسازی طبق گزارشهایی که به ما دادهاند حدود 30 درصد از محصولاتشان را با استاندارد یورو 4 تولید کردهاند و 70 درصد باقیمانده با استاندارد یورو 4 انطباق نیافتهاند.
طبق مصوبه دولت از امروز در کلانشهرهای تهران، مشهد، اصفهان، اراک، شیراز، اهواز، تبریز و کرج فقط خودروهایی که استاندارد یورو 4 گرفتهاند، شمارهگذاری میشود، این در حالی است که به گفته شاعری تولید و عرضه بنزین با استاندارد یورو 4 نیز شروع شده است.
او ادامه میدهد: هفته گذشته در 20 جایگاه سوخترسانی تهران، بنزین یورو 4 در اختیار شهروندان قرار گرفت و قرار است بنزین استاندارد کمکم در دیگر شهرهای کشور نیز توزیع شود.
خودروسازها درجا میزنند
موید حسینیصدر، سخنگوی فراکسیون محیط زیست و عضو کمیسیون صنایع مجلس نهم درباره شرکتهای خودروسازی و کیفیت محصولاتشان به جامجم میگوید: نصب مبدل رفع آلاینده یکی دیگر از اقداماتی است که مورد غفلت قرار گرفته و دو سالی است که روی خودروها نصب نمیشود، این مساله هم سبب آلوده شدن بیشتر هوا میشود.
به گفته این نماینده مجلس، در کنار این غفلتها قانون ارتقای کیفیت خودرو هم تاکنون نادیده گرفته شده است. او ادامه میدهد: هنوز به این قانون عمل نشده و خودروسازها تا به حال گزارشی به ما ندادهاند که در چه مرحلهای هستند، یا چقدر پیشرفت داشته یا با چه موانعی روبهرو شدهاند.
عضو کمیسیون صنایع ادامه میدهد: ما در حوزه خودروسازی حدود شش سال است که درجا میزنیم و راهبرد مشخصی در این باره نداریم. به همین دلیل کیفیت خودروهایی که تولید میشود مانند شش سال پیش است و رشد کیفی خودرو در ایران متوقف شده است.
وزارت نفت آماده نیست
در این میان یکی از بهانههای خودروسازان برای عمل نکردن به استاندارد یورو 4 نبود سوخت با کیفیت جهانی است.
حسینیصدر دراین باره اضافه میکند: این هم درست است، ما با وزارت نفت صحبت کردیم، این انتقاد بجاست چون وزارت نفت هم برای تولید سوخت کافی ابراز آمادگی نکرده و این مساله هم باید مورد توجه قرار گیرد به هر حال تمام اینها باید در دولت ساماندهی شود، ما در مجلس تمام نگرانیهای مردم را به دولت منتقل کردیم.
هرچند انتظار میرود که این ماجرا در دولت دهم سرو سامان پیدا کند، ولی به اعتقاد کارشناسان دولت یازدهم باید به مسائل محیط زیست توجه بیشتری کند. زیرا در چند سال گذشته رتبه کشورمان در زمینه محیط زیست همواره در حال تنزل بوده است، جالب است بدانید که هم اکنون بین 145 کشور ایران در جایگاه 114 قرار دارد.
عضو کمیسیون صنایع مجلس نهم درباره شروع استانداردسازی سوخت و خودرو در کشورمان میگوید: قرار بود از ابتدای سال 91 وزارت نفت سوخت با استاندارد یورو 4 را تامین کند و سه ماه بعد از آن و زمانی که شرکتهای خودروساز از تامین سوخت اطمینان پیدا کردند محصولات خود را با استاندارد یورو 4 عرضه کنند.
اما این وعده از سوی وزارت نفت و خودروسازها تا امروز عملی نشده است، حسینیصدر درباره میزان بنزین استاندارد در کشور اضافه میکند: شنیدهها حاکی است هشت میلیون لیتر بنزین استاندارد تولید میشود، چون متاسفانه ما به منبع موثقی دسترسی نداریم و تاکنون جواب دقیقی از سوی وزارت نفت به ما داده نشده است، البته باید حداقل نیمی از سوخت ما یعنی 30 میلیون لیتر بنزین در روز با استاندارد یورو 4 تولید شود.
کیفیت پالایشگاهها مناسب نیست
این در حالی است که به گفته سخنگوی فراکسیون محیط زیست حتی تاکنون وزارت نفت به آنها نگفته کیفیت کار پالایشگاهها چه زمانی ارتقا پیدا خواهد کرد.
او ادامه میدهد: ما از کیفیت کار پالایشگاهها مطلقا راضی نیستیم، زیرا هم اکنون یک سوم از نفت خامی که وارد پالایشگاهها میشود به صورت نفت کوره بیرون میآید، این مقدار نفت سنگین خیلی زیاد است. در دنیا حداکثر 10 درصد از نفت خام به صورت نفت کوره از پالایشگاه خارج میشود، یعنی عمدهترین مشکل در کشور ما کیفیت پایین پالایشگاههاست.
نفت سنگینی که از پالایشگاهها خارج میشود به آلوده شدن محیط زیست دامن میزند، زیرا این سوخت در کورهها و آجرپزیها استفاده شده و هوا را بیشتر آلوده میکند.
نماینده مجلس نهم درباره شرکتهای خودروسازی که تحریم را بهانه میکنند، میگوید: تحریمها یک یا دو سال است که تشدید شده، خودروی ما با این همه سابقه صنعت نباید به این روز میافتاد، برای نمونه ما از کره جلوتر بودیم ببینید کره به کجا رسیده و تولیدات خودروسازهای ما چه هستند، به همین دلیل خودروسازهای ما نمیتوانند عقبماندگی خود را به گردن تحریم بیندازند.
به گفته سخنگوی محیط زیست مجلس، خودروسازهای ما باید خود را با شرکت هیوندای مقایسه کنند، زیرا این شرکت بعد از کشورمان فعالیت خودروسازی خود را شروع کرده و اکنون محصولاتش بازارهای جهانی را به دست آورده است.
وی ادامه میدهد: به نظر من ضعف مدیریت کلان کشور، ضعف نظارت و انحصاری بودن بازار سبب شده خودروسازها فانتزی بار آمده و در این میان به مردم اجحاف شود.
حسینیصدر درباره فعالیتهای مجلس برای فشار بر خودروسازها و وزارت نفت میگوید: ما با تمام مسئولان مکرر جلسه گذاشتیم، برای نمونه در سال گذشته ده بار جلسه گذاشتیم، این ضعف علل زیادی دارد به همین علت دولت باید مجموعه توانمندتری داشته باشد. نماینده مجلس نهم میگوید، خودروسازها همین حالا هم از قانون عبور کردهاند، زیرا قرار بود آنها سال گذشته به وعدههایشان عمل کنند.
وی تاکید میکند، فرصتی که تا امروز به آنها داده شده بود هم ارفاق بیش از حد بوده است. اما به هر حال باید بحث به سرانجام برسد در این خصوص مجلس باید برخورد کند، چون این یک تخلف است و سازمان دیوان محاسبات و بازرسی میتوانند به این موضوع وارد شوند، اگر بازهم این وعده عملی نشود ما مسئولان را احضار کرده و به آنها تذکر خواهیم داد.
احتمال تمدید مهلت خودروسازان برای تولید خودروهای یورو 4
طرحی در هیات دولت در دست بررسی است که در صورت تصویب آن مهلت جدیدی به خودروسازان برای ارتقای استاندارد آلایندگی خودروها به یورو 4 داده خواهد شد.
به گزارش ایسنا، هیات دولت اوایل امسال در مصوبهای مهلت ارتقای استاندارد آلایندگی خودروهای داخلی به یورو 4 را تا ابتدای تیر تمدید کرد.با این حال خودروسازان دلیل اجرا نشدن مصوبه دولت در این زمینه را توزیع نشدن سوخت یورو 4 در کنار مشکلات تامین ارز و تحریمهای بینالمللی عنوان کردهاند. توزیع سوخت یورو 4 نیز به میزانی محدود در برخی جایگاههای تهران شروع شده است.
مهدی آیینی - گروه جامعه
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد