شورای اقتصاد؛ فرمان‌دار حماسه اقتصادی

شک نیست که تحقق حماسه اقتصادی نیازمند برنامه‌ریزی و هدایت دائمی خرد جمعی اقتصاد است. آیا اکنون یک چنین خرد جمعی وجود دارد که هدایت و فرمان‌داری تحقق حماسه اقتصادی را به آن بسپاریم؟ این چنین است که می‌خواهیم به بررسی آفتی بپردازیم که گرچه در هیچ‌یک از کتاب‌های اقتصادی نامی از آن به چشم نمی‌خورد، اما به نظر می‌رسد اولین مشکل اقتصاد کشور در آن نهفته شده است: کارگروه‌های بخشی.

نگاهی گذرا به بدنه تصمیم‌گیر و اجرایی کشور حاکی از وجود ده‌ها و بلکه صدها کارگروه بخشی کوچک و بزرگ در دولت و مجلس و سایر نهادها و دستگاه‌هاست.

ساختار این کارگروه‌ها که به صورت بخشی به بررسی مسائل موجود در کشور از جمله اقتصاد می‌پردازند، به این صورت است که هریک از مقامات مسئول تنها عضوی از آنها هستند و همان‌گونه که به کرات مشاهده شده در صورت بروز یا ادامه مشکلات اقتصاد کشور براحتی می‌توانند از مسئولیت خود شانه خالی کرده و کارگروه را مسئول اصلی معرفی کنند.

بدیهی است نه چنین شیوه‌ای در مدیریت اقتصاد جواب می‌دهد و نه خرد جمعی اقتصاد از این طریق تشکیل خواهد شد لذا در نخستین قدم باید گفت برای فرمان‌داری لازم برای حماسه اقتصادی نیاز به تحقق خرد جمعی داریم، اما این خرد جمعی چگونه اجرایی می‌شود؟ در پاسخ باید گفت به عنوان اولین قدم، مسئولان دولتی تا دیر نشده باید نسبت به احیای شورای اقتصاد اقدام کنند.

کارکرد این شورا آن‌گونه که در زمان فعالیت سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی وجود داشت، متضمن رسیدگی به تمام خواسته‌های اقتصادی و ملی کشور خواهد بود که در یک سطح کلان اقدام به شناسایی و تعیین وظایف و مسئولیت‌ها به منظور حل مشکلات می‌کند.

اگر این شورا در حال حاضر وجود داشت، با بودجه‌ای مواجه نمی‌شدیم که ابهامات زیادی در آن وجود دارد و برنامه‌های اقتصادی آن بدرستی مشخص نیست.

در حال حاضر اقتصاد ایران با دو پدیده مخرب تورم و بیکاری مواجه است که رفتن به سمت حل هریک مستلزم رها کردن دیگری است. در این شرایط باید برای تاثیرگذاری تدریجی و کارآمد سند بودجه در اقتصاد کشور بررسی‌های دقیقی صورت بگیرد.

همچنین در برابر مشکلات موجود مانند تامین مالی برای پروژه‌های سرمایه‌گذاری، سیاست‌های بلندمدت در زمینه اشتغال و مساله فروش نفت با مشکلاتی مواجه هستیم که به نظر می‌رسد برطرف کردن این مشکلات باید در یک نهاد عالی در کشور مورد بررسی و اقدام قرار گیرد.

نتیجه این‌که برای تحقق حماسه اقتصادی در نخستین گام نیاز به خرد جمعی اقتصادی داریم که این خرد را می‌توان در چارچوب شورای اقتصاد یافت؛ شورایی که می‌تواند آغازگر و هدایت‌کننده حماسه اقتصادی باشد.

دکتر احمد میرمطهری - اقتصاددان