گمنام مثل نتو، مشهور مثل کرش

هفت سال پس از آن، نام ادموند مایوفسکی به عنوان دومین مربی خارجی تیم ملی مطرح شد. او که اتریشی بود برای حضور در ایران هزار مارک از فدراسیون فوتبال گرفت اما تیم ملی طی سال‌های 1334 تا 1335 باز هم هیچ بازی رسمی نداشت تا مایوفسکی هم بدون هیچ کارنامه‌ای و تنها با نشستن روی نیمکت تیم ملی در چند بازی غیر رسمی از جمله بازی با تیم باشگاهی ویکتوریای برلین، فوتبال ایران را ترک کند.

به این ترتیب جوزف مساروش مجارستانی اولین مربی خارجی کارنامه دار تیم ملی لقب گرفت. او که در سال 1957 سرمربی تیم باشگاهی بشیکتاش ترکیه بود، سال 1337 برای بازی‌های آسیایی 1958 توکیو، هدایت تیم ملی ایران را برعهده گرفت، اما یکی از بدترین نتایج تاریخ فوتبال ایران در این بازی‌ها را با شکست 5 بر صفر مقابل کره‌جنوبی رقم زد. دیگر باخت فوتبال ایران با مساروش، شکست تحقیرآمیز چهار بر یک مقابل پاکستان بود. دستاورد حضور 2 ساله این مربی مجارستانی در تیم ملی، ناکامی در صعود به جام ملت‌های آسیای 1960 بود.

اولین مربی عنوان دار هم گئورگی سوچ بود در سال 1344هدایت تیم ملی را عهده ‌دار شد و با تیم ملی در بازی‌های آسیایی 1966 بانکوک به مقام دوم دست یافت. تیم ملی با این مجاری در بازی‌های آسیایی دو بار مغلوب برنامه شد و برای نخستین بار در بازی‌های آسیایی روی سکو رفت

سه سال بعد نوبت به زدراکو رایکوف رسید تا یکی از دیگر مربیان خارجی تیم ملی باشد. همه این مربی یوگسلاو را با تیم استقلال می‌شناسند اما رایکوف قبل از آنکه به استقلال برود پنج بازی روی نیمکت تیم ملی نشست و همراه با این تیم نایب قهرمان جام دوستی شد. وی سپس هدایت تیم فوتبال جوانان را برعهده گرفت و سرمربی استقلال شد.

تا قبل از سرمربیگری فرانک اوفارل ایرلندی که شهریور 1353 روی نیمکت تیم ملی نشست، دو مربی خارجی دیگر هم در تجربه‌ای کوتاه‌مدت، هدایت تیم ملی را برعهده گرفتند.

اولی ایگور نتو از شوروی بود و دومی دنی مک لنان از اسکاتلند. نتو در سال 1350 در سه بازی و لنان در سال 1353 در دو بازی هدایت تیم ملی ایران را برعهده داشتند تا این که نوبت به فرانک اوفارل رسید. اوفارل مشهورترین مربی خارجی بود که در دهه پنجاه سرمربیگری تیم ملی را برعهده گرفت. او با سابقه مربیگری در منچستریونایتد، پس از ناکامی ایران در صعود به جام جهانی 1974 هدایت تیم ملی را برعهده گرفت و ضمن کسب مدال طلای بازی‌های آسیایی 1974 تهران با تیم ملی به بازی‌های المپیک 1976 مونترال صعود کرد.

پس از اوفارل برای مدت 20 سال هیچ مربی خارجی روی نیمکت ایران ننشست تا استانکو پوکله پوویچ نخستین مربی خارجی پس از انقلاب تیم ملی و نخستین مربی کروات شاغل در فوتبال ایران لقب بگیرد. استانکو آبان 1373 جایگزین علی پروین شد که توانسته بود ایران را به جام جهانی 1994 برساند. البته فعالیت این مربی کروات در تیم ملی کوتاه بود و پس از ناکامی در بازی‌های آسیایی 1994 هیروشیما برکنار شد.

دو سال بعد نوبت به والدیر ویرا رسید تا سکان هدایت تیم ملی ایران را برعهده بگیرد. این برزیلی فقط یک ماه سرمربی تیم ملی بود، اما یکی از بزرگ‌ترین موفقیت‌های فوتبال ملی ما را به نام خود نوشت. ویرا در سه مسابقه پلی‌آف مقدماتی جام جهانی 1998 هدایت تیم ملی را برعهده داشت، تیم ایران را با حماسه ملبورن به جام جهانی فرانسه برد.

به عقیده بسیاری از صاحب‌نظران، ایویچ یکی از سرشناس‌ترین مربیان خارجی است که تاکنون به ایران آمده است. ایویچ اندکی پس از صعود ایران به جام جهانی 1998 سکاندار تیم ملی شد و تیم را به خوبی آماده مسابقات جام جهانی کرد، اما شکست عجیب 7 بر یک مقابل تیم رم ایتالیا در دیداری تدارکاتی پایان فعالیتش در تیم ملی بود.

پس از ناکامی تیم ملی در جام ملت‌های آسیا 2000، ادمار براگای برزیلی در سال 1379 جانشین جلال طالبی شد تا در مرحله مقدماتی جام جهانی 2002 تیم را رهبری کند. این برزیلی خوش‌شانس بزرگ‌ترین پیروزی تاریخ تیم ملی را با پیروزی 19 بر صفر ایران برابر گوام به نام خود ثبت کرد، اما پس از یک ماه جای خود را به میروسلاو بلاژویچ داد. سرمربی تیم سوم جهان ـ کرواسی ـ برای هدایت تیم ملی در بهمن‌سال 1379 به ایران آمد و تا آبان‌ماه سال 1380 هدایت تیم ملی را در مسابقات مقدماتی جام جهانی 2002 برعهده داشت، اما با شکست ایران برابر ایرلند در بازی پلی‌آف و ناکامی در صعود به جام جهانی وداعی تلخ با فوتبال کشورمان داشت.

بعد از بلاژویچ دستیارش برانکو ایوانکوویچ سرمربی تیم ملی ایران شد. این کروات تنها مربی خارجی است که در دو دوره هدایت تیم ملی را برعهده گرفت. برانکو ابتدا از بهمن 1380 تا مهر 1381 سرمربی تیم ملی بود و پس از وقفه‌ای یک ساله از مهر سال 1382 تا خرداد 1385 و پایان بازی‌های ایران در جام جهانی 2006 آلمان، سرمربی تیم ملی کشورمان بود. صعود به جام جهانی 2006 و مقام سومی جام ملت‌های آسیا 2004 از افتخارات برانکو در تیم ملی ایران بود. وی به همراه تیم امید هم قهرمان بازی‌های آسیایی 2002 بوسان شد. برانکو همچنین رکورددار حضور روی نیمکت تیم ملی ایران در میان مربیان خارجی است.

پس از شکست تلخ تیم ملی فوتبال ایران برابر عربستان در مقدماتی جام‌جهانی 2010 در تهران علی دایی از سمت سرمربیگری تیم ملی برکنار شد و اریش روته مولر آلمانی برای یک دیدار تدارکاتی و به صورت سرمربی موقت هدایت تیم ملی را برعهده گرفت.

شانزدهمین مربی خارجی تیم ملی هم کارلوس کرش پرتغالی است. خیلی‌ها او را بزرگ‌ترین مربی خارجی شاغل در تیم ملی ایران می‌دانند. کرش که پیش از این سابقه سرمربیگری رئال مادرید و تیم ملی پرتغال را دارد، تاکنون در 17 بازی روی نیمکت تیم ملی ایران نشسته، اما با نتایجی که در مرحله مقدماتی جام جهانی 2014 به دست آورده، هنوز نتوانسته دوستداران فوتبال را راضی کند.آنچه در جدول می‌بینید، کارنامه تمام مربیان خارجی تیم ملی فوتبال ایران است.