انتقاد از شیوه مدیریت بیمارستان‌ها در کشور

ضعف مدیریتی در بیمارستان‌ها موضوعی است که این روزها همایش بین‌المللی مدیریت بیمارستانی بر آن متمرکز شده تا سرانجام متولیان درمان در کشور را قانع کند که شیوه مدیریت بیمارستانی در کشورمان کهنه شده است و مدیریت بیمارستانی، تخصصی میان رشته ای است که فعالان آن، هم باید در حوزه مدیریت تخصص داشته باشند و هم از پزشکی سر در بیاورند.

خالی ماندن جای این تخصص میان رشته‌ای باعث شده است با وجود قرار گرفتن ایران جزو 30 کشور مطرح دنیا از نظر دانش پزشکی، کیفیت خدمات بیمارستانی در کشورمان در سطح توانمندی‌هایمان نباشد.

در این همایش خبرهای خوبی در حوزه سلامت اعلام شده، مثلا این که بیش از 12 هزار تخت در 6 سال اخیر به مجموع تخت‌های مدیریتی کشور افزوده شده و این تخت‌های بیمارستانی به گفته سیدعباس حسنی، معاون توسعه مدیریت و منابع وزیر بهداشت، 250 بیمارستان کشور را پوشش داده است و اکنون نیز 50 هزار تخت بیمارستانی دیگر در دست طراحی است که 32 هزار تخت مراحل نهایی ساخت را می‌گذرانند، اما حتی در پس این خبرهای خوب هم، همچنان هشدارهایی درباره مدیریت بیمارستان‌ها وجود دارد تا جایی که حسنی می‌گوید: چنانچه بیمارستان‌ها بخوبی مدیریت نشوند، پرداخت‌ها از جیب مردم افزایش خواهد یافت!

حاذق بودن یک پزشک در امر درمان دلیلی برای متخصص بودن او در حوزه مدیریت نیست! این نکته‌ای است که به اعتقاد مهران ابراهیمی، استاد دانشکده مدیریت دانشگاه مونترال کانادا، توجه به آن برای ایجاد تحول در سیستم مدیریت بیمارستان‌های کشور ضروریست.

به تعبیر این متخصص، مدیریت پزشکان در بیمارستان‌ها دیگر موثر نیست، چرا که پزشکان بر مبنای داده‌های سخت یعنی صرفا یک مشت اعداد و ارقام، تصمیم‌گیری می‌کنند، اما یک مدیر متخصص به شیوه مدیریت نرم، بیمارستان را اداره می‌کند یعنی به کیفیت خدمات بیش از کمیت آنها توجه دارد و بر اساس اهداف و آرمان‌های مشخص در یک حیطه زمانی تصمیم‌گیری می‌کند.

خلأ مدیریت نرم در بیمارستان‌ها، ابراهیمی را به این استدلال می‌رساند که سیستم مدیریت بیمارستان‌های ایران سخت، کهنه و قدیمی است و دیگر در وزارتخانه نشستن و برای مدیریت بیمارستان‌ها تصمیم گرفتن جوابگوی نیازهای مدیریتی در این حوزه نیست. اما محمد عرب، مدیر گروه علوم مدیریت و اقتصاد دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز مشکلی مهم را در حوزه مدیریت بیمارستانی مطرح می‌کند و آن نبود مدل‌های مدیریتی بیمارستانی برای اداره بیمارستان‌هاست. مدل‌های خاص مدیریتی که عرب از آنها می‌گوید مدل‌هایی هستند که می‌توانند قیمت تمام‌شده خدمات را کاهش و سطح دسترسی مردم به این خدمات را افزایش دهند.

مرضیه وحید دستجردی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز با ارسال پیامی به همایش بین‌المللی مدیریت بیمارستانی تایید می‌کند که ارتقای مدیریت بیمارستان‌ها به افزایش رضایتمندی مردم از آنها می‌انجامد.

وزیر بهداشت در این پیام تصریح می‌کند: سیر تحولات در نظام سلامت به عنوان چالشی جهان شمول و تعهد نظام سلامت در پاسخگویی مناسب و ارائه هر چه بهتر خدمات برخوردی هوشمندانه را الزامی می‌کند و این برخورد بایستی با تحلیل صحیح از موضوعات مختلف و استفاده درست از منابع با روش‌های نوین مدیریتی موجبات ارتقا و تکمیل وضع موجود و رضایت هر چه بیشتر گیرندگان خدمت را به نحو شایسته فراهم کند.

او می‌افزاید: هم اکنون و در آغاز دهه چهارم انقلاب شکوهمند اسلامی، سیاستگذاران نظام سلامت و مدیران متعهد و متخصص این بخش مهم، بر این باورند که ارتقای خدمات بیمارستانی به عنوان یکی از مهم‌ترین، بزرگ ترین و پرهزینه‌ترین اجزای نظام سلامت هر کشور، نقش مهمی در توسعه کلان ملی خواهد داشت و در این راستا توجه به رویکردهای نوین، حرفه‌ای و علمی به مقوله مدیریت بیمارستان‌ها و تبیین جایگاه مدیریت در بیمارستان‌ها به عنوان یک حرفه و علم برای ارتقا سطح بهره‌وری و افزایش رضایتمندی مردم شریف کشورمان ضرورت دارد.

حرکت به سمت مدیریت نرم، بررسی کیفیت در کنار سبک و سنگین کردن اعداد و ارقام در بیمارستان‌ها، بحث‌ها و همایش‌ها، پیام‌های مکتوب وسخنرانی‌های شفاهی و.... همه اینها در کنار هم یک هدف مشخص را دنبال می‌کنند و آن ارتقا مدیریت بیمارستانی و در بیانی شفاف تر نو کردن آن است، رویایی که اگر محقق شود بسیاری از مشکلات مشتق شده از آن نیز در بیمارستان‌ها حل می‌شود و آن وقت، دیگر مراجعان به بیمارستان‌ها ‌جز غم بیماری، غم دیگری نخواهند داشت.

مریم یوشی‌زاده / گروه جامعه