معجزه خون بندناف

دکتر بایزید قادری فوق‌تخصص خون و انکولوژی در این باره به جام‌جم می‌گوید: خون بندناف که به عنوان خون جفتی شناخته شده است، خونی است که در جنین در حال تکوین داخل رحم جریان دارد و مشخص شده است که سلول‌های بنیادی موجود در آن در بازسازی و ترمیم بافت‌های مختلف بدن به دنبال آسیب و جراحت موثر بوده و می‌توانند به درون بافت‌های آسیب‌دیده‌ای که بخش عمده سلول‌های آنها از بین رفته است، پیوند زده شوند و به ترمیم و رفع نقص در آن بافت بپردازند.

سلول بنیادی

سلول بنیادی یک سلول با توانایی ایجاد سلول‌ اعضای مختلف بدن از جمله سلول‌های خونی، قلبی، عصبی، غضروفی و سایر سلول‌ها‌ست که در طول دوره رشد جنینی پرورش یافته و به سلول‌های بالغ و خاصی تبدیل می‌شود.

دکتر قادری می‌گوید: در حال حاضر سلول‌های بنیادی برای درمان یا بهبود بیش از 70 نوع بیماری از جمله اختلالات خونی چون تالاسمی، نقص سیستم ایمنی، انواع سرطان‌ها (بویژه سرطان خون)، بیماری‌های ژنتیکی، ضایعات مغزی، کبدی، عصبی، دیابت، آلزایمر، ام اس و... موثر است و این در حالی است که با ذخیره‌سازی خون بندناف و سلول‌های بنیادی علاوه بر قطع وابستگی کشور به خارج می‌توان بسیاری از هزینه‌های درمانی را نیز کاهش داده و شرایط درمان کامل‌تری را برای بیماران فراهم آورد.

تا چند سال پیش بندناف و جفت بعد از زایمان به‌عنوان یک زباله بیولوژیکی دور انداخته می‌شد در صورتی که امروزه طی یک فرآیند غیر تهاجمی و بدون درد و بلافاصله بعد از زایمان، مقداری خون موجود در بندناف و جفت ـ که نباید کمتر از 30 میلی‌لیتر باشد ـ در عرض چند دقیقه توسط خونگیرهای آموزش دیده بانک خون جمع‌آوری و به کیسه‌های خون منتقل می‌شود.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان می‌گوید:‌ خونگیری به روش داخل رحمی که در آن احتمال لخته شدن خون، پارگی جفت و تداخل خون مادر و نوزاد کمتر است نیز برای جمع‌آوری خون بندناف به کار می‌رود، وی می‌افزاید: از آنجا که فرصت ذخیره‌سازی و نگهداری خون بند‌ناف نوزاد برای والدین محدود است، بهتر است زوجین در اواخر ماه هشتم بارداری یا اوایل ماه نهم برای انجام مراحل اولیه خونگیری به بانک‌های خون بند‌ناف مراجعه کنند.

هرچند نهایت زمان نگهداری خون بند‌ناف از نظر تئوری همچنان مورد سوال است، اما نتایج آزمایش‌های انجام شده روی نمونه‌هایی که 20 سال بعد از انجماد مورد بررسی قرار گرفته‌اند گویای سالم بودن نمونه‌ها بوده و توانایی بازسازی مجدد سیستم خون‌ساز را داشته‌اند.

دکتر قادری می‌گوید: خون بند‌ناف به صورت جداگانه برای هر شخص منجمد می‌شود و علاوه بر این‌که برای خود نوزاد در بزرگسالی به راحتی قابل استفاده است در صورت اجازه صاحب خون می‌تواند برای خواهر، برادر، پدر و مادر و حتی اقوام نزدیک نوزادی که خون بندناف از او گرفته شده است ـ چنانچه «HLAآنتی‌ژن لکوسیت انسانی» خون آنها تا حدودی با هم همخوانی داشته باشد ـ مورد استفاده قرار گیرد.

این استادیار دانشگاه با بیان این‌که بهتر است مادر ضمن برخورداری از سلامت کامل، بیش از 18 سال سن داشته باشد در ارتباط با محدودیت‌های ذخیره‌سازی و نگهداری خون بند‌ناف توضیح می‌دهد: افرادی که به هر دلیلی از اهدای خون، معاف هستند، مبتلایان به بیماری هپاتیت B، C، سیفیلیس و ایدز، کسانی که طی یک سال گذشته مبتلا به سرخجه، آبله‌مرغان، توکسوپلاسموز، تبخال و... شده‌اند و همچنین افرادی که در این مدت شیمی‌درمانی نموده، سابقه خالکوبی (تاتو) داشته یا هورمون دریافت‌ کرده‌اند، نمی‌توانند جهت ذخیره‌سازی خون بندناف اقدام کنند.