پایان انقلاب‌های رنگین

شرایط رقابتی سخت پیش از انتخابات و نیز فضای امنیتی هنگام برگزاری انتخابات، جوی پرالتهاب برای اکراین رقم زده بود.

شمارش اولیه آرای ماخوذه حکایت از آن دارد که یانوکویچ از رقیب خود پیشی گرفته و چنانچه همین نتیجه تا پایان شمارش آرا حفظ شود در آن صورت باید گفت دوره انقلاب‌های رنگین پایان یافته است.

پس از پایان جنگ سرد که با فروپاشی اتحاد شوروی آغاز شد انتظار می‌رفت که رقابت قدرت‌های بزرگ نیز پایان یابد ولی در عمل این‌گونه نشد و فقط شکل رقابت‌ها تغییر کرد.

در واقع پایان عمر اتحاد شوروی نقطه‌ای برای آغاز روش‌های جدید رقابتی بود. در دوران جنگ سرد اتحاد شوروی عموما از روش اشغال نظامی برای گسترش دایره نفوذ خود استفاده می‌کرد. اشغال نظامی چکسلواکی، لهستان یا افغانستان نمونه‌های بارز این روش محسوب می‌شود. در این دوره آمریکا نیز عمدتا با کودتا و ایجاد حکومت‌های دست نشانده در نقاط مختلف دنیا همین هدف را دنبال می‌کرد.

ویژگی مشترک روش‌های اتحاد شوروی و آمریکا در گسترش دایره نفوذ خود در دوران جنگ سرد تکیه بر قدرت نظامی بود.

حوادث پس از فروپاشی اتحاد شوروی نشان داد که جنگ سرد پایان نیافته بلکه با گسترش رسانه‌های جهانی نظیر شبکه‌های ماهواره‌ای و فراگیر شدن ابزاری نظیر اینترنت روش‌های جنگ سرد نیز تغییر یافته است.

وقوع انقلاب‌های رنگی در اکراین در سال 2004 میلادی و نیز حوادث مشابهی در گرجستان، قرقیزستان و مولداوی به‌وضوح حکایت از آن داشت که آمریکا با توسل به روش‌های جدید تلاش می‌کند به اقمار سابق اتحاد شوروی نفوذ کند و این مناطق را تحت تسلط خود درآورد.

این روش گرچه در ابتدا کارایی فوق العاده‌ای از خود نشان داد ولی روند حوادث بعدی حکایت از آن داشت که این ابزار نیز با گذشت زمان فرسوده شده است.

شکست انقلاب‌های رنگین و مخملی در قرقیزستان و مولداوی و اینک در اوکراین شاهدی بر این مدعا است.

در تمامی انقلاب‌های رنگین، تبلیغات سوء از طریق رسانه‌های فراگیر نقش کلیدی را برای ایجاد انحراف در افکار عمومی ایفا کرد ولی شکست پیاپی این‌گونه انقلاب‌ها نشان داد افکار عمومی را دیگر نمی‌توان پدیده‌ای منفعل در برابر رسانه‌ها در نظر گرفت.

افکار عمومی امروز دارای سطح بالایی از آگاهی است و قادر است تهاجم تبلیغاتی را از واقعیت تمیز دهد و اینبه معنای پایان دوره انقلاب‌های رنگی است.

محمدرضا عرفانیان