از ظرفیت‌های بامبو استفاده نمی‌شود

به گزارش مهر ، بامبو که در زبان فارسی به نی یا خیزران شهرت دارد گیاهی است که در دامنه کوه ها و تپه‌ هایی که ?? تا ?? درصد رطوبت دارد، روئیده یا کشت می‌ شود. میزان رطوبت، حرارت موجود در منطقه و نوع خاک تعیین کننده کیفیت و مرغوبیت بامبو بوده و هرچه میزان رطوبت و حرارت بیشتر باشد کیفیت محصول نیز بهتر خواهد بود.

تاکنون بیش از ??? نوع از گیاه بامبو شناخته شده و دارای قطر و ضخامتهای متفاوت است و در حال حاضر بهترین نوع بامبو در ژاپن، چین و بطور کلی کشورهای شرق آسیا و هند روئیده و کشت می ‌شود و در ایران می‌ توان لیالستان لاهیجان، علی آباد (در فاصله سخت سر و تنکابن)، قاسم آباد در رودسر و تقریبا بیشتر نقاط شمال کشور را در زمره مساعد ترین مناطق رویش بامبو به حساب آورد.

در این مناطق بیشه‌ های کوچکی وجود دارد که در فصل پاییز و اوائل زمستان یعنی هنگام بریدن و قطع ساقه ‌های بامبو از هر یک ساقه بین ?? تا??? شاخه نی بدست می‌ آید.

کاربرد بامبو در تهیه کاغذ و ابریشم مصنوعی

یک کارشناس گیاه شناسی با اعلام اینکه گیاه بامبو محتوی مقدار فراوانی سلولز است که می ‌تواند برای تهیه کاغذ و ابریشم مصنوعی مورد استفاده قرار گیرد، اضافه کرد: در ایران کشت بامبو هنوز رواج چندانی ندارد و صرفنظر از بخش های کوچکی در شمال کشور که در آنها مقدار محدودی بامبو کشت می ‌شود صنعتگران سایر نقاط از بامبوهای خودروی که در اکثر شهرهای شمالی و بویژه منطقه لیالستان لاهیجان وجود دارد، استفاده می ‌کنند.

محمد احدی زاده افزود: با این وجود استفاده از بامبو برای تولید محصولات مختلف تقریباً از زمان کشت چای در ایران، رواج یافت زیرا بامبو به عنوان حفاظ محل چایکاری بکار گرفته می شد و صنعتگران همزمان با بهره برداری چایکاران از مزارع چای به موارد استفاده متعدد آن برای ساخت فرآورده های گوناگون پی بردند و ساخت محصولات بامبو در گیلان متداول شد.

هم اکنون استاد کاران جوانی که اکثرا نیز برخوردار از مهارت و کارآیی کافی هستند به کار در این رشته اشتغال دارند و مهمترین مرکز تولید محصولات بامبو لیالستان لاهیجان است. از بامبو محصولاتی نظیر شکلات خوری، میوه خوری ، لوستر ، کلاهک آباژور ، جای نان، صندلی و انواع دیگر وسایل مصرفی در اندازه های مختلف تولید می ‌شود.

یک سازنده صنایع دستی در این باره گفت: برای تهیه یک ظرف بامبو ابتدا نی را که قبلاً در انبار گذاشته و خشک شده‌ است با اره نجاری و به قطعات ?? تا ??? سانتیمتری در می آورند و لبه این نوارها را با وسیله ای که در اصطلاح محلی «ماشین» نامیده می ‌شود به عرض مساوی در می آورند و پس از زنده کردن آماده بافت می کنند.

علی مردای با بیان اینکه کار بافت معمولاً بر روی میزی که روی آن چند دایره به اندازه کف و ته ظرفی که می خواهند ببافند قرار دارد ، انجام می ‌شود ، افزود: صنعتگران ابتدا دایره کف ظروف را تهیه و سپس بدنه آنرا می ‌بافند. گاهی نیز برای وصل کردن برخی از قطعات به یکدیگر از مفتولهای سیمی بسیار نازک استفاده کرده و با انبردست معمولی آنها را به هم می پیچانند و در انتهای کار، تمامی اطراف نی را که معمولاً بزرگ و کوچک است با قیچی مخصوص که به شکل قیچی باغبانی است، برش می ‌دهند تا نی ها یک اندازه شود و محصول شکل یکنواختی پیدا کند.

وی گفت: یک محصول از نوع مرغوب باید ویژگی های چون رنگ طلایی متمایل به سفید داشته باشد و شبکه های که بعد از بافت ایجاد می ‌شود باید منظم و یک اندازه باشد ، مفتولی که برای وصل کردن بعضی از قسمتهای بامبو از آن استفاده می ‌شود باید بسیار ظریف بوده و دقت کافی در پیچاندن آن بکار رود واز آنجائیکه برخی از ظروف بامبو رنگی هستند مسلماً در انتخاب نوع رنگ و نحوه بکار گرفتن آن باید دقت کافی شود.

اجرای طرح مطالعاتی رشته ‌های بامبو و ابریشم بافی

معاون صنایع ‌دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان از اجرای طرح مطالعاتی رشته ‌های بامبو و ابریشم بافی در استان خبر داد و افزود: برای اجرای این طرح، کارشناس مازندرانی در استان گیلان به تحقیق و پژوهش می ‌پردازند.

محمد علی یوسفی با اشاره به اینکه زمینه اجرای این طرح مطالعاتی در استان گیلان فراهم است، اظهار داشت: این طرح مطالعاتی در گیلان با نظارت معاونت صنایع‌ دستی استان مازندران انجام می ‌شود.در صورتیکه این طرح مطالعاتی با موفقیت همراه باشد، بامبو و ابریشم بافی در استان گیلان آموزش داده می ‌شود.

معاون هنرهای سنتی و صنایع دستی گیلان یادآور شد: نی یا خیزران و ابریشم در استان گیلان فراوان است که این کمک بسیاری به مطالعه در این زمینه می ‌کند و هم اکنون فاز تحقیقاتی و اجرایی این طرح در منطقه ‌ای تحقیقاتی در گیلان در حال برگزاری است.

وی همچنین با اعلام اینکه نوآوری در محصولات هنرهای سنتی و صنایع ‌دستی می ‌تواند نقش ارزنده ‌ای در بهبود مهندسی رفتارهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مردم داشته باشد ، یادآور شد: همکاری میان دستگاه های متولی نظیر شرکت ابریشم، سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری و مراکز علمی تحقیقاتی می ‌تواند در آسیب شناسی رکود صنایع ابریشم و بامبو موثر باشد.

بدین ترتیب صنایع دستى به ویژه صنایع دستى روستایى نوعى فعالیت اقتصادى است که آمیختگى شدید آن با سنتها عادات و بینش سازندگان و تاثیر محسوس محیط جغرافیایى در این صنعت موجب تمایز آن از فرآورده ها مى شود.

استاندار گیلان نیز با اشاره به صنعت ابریشم بافی و بامبوبافی ، گفت: صنعت ابریشم بافی و بامبو بافی از صنایعی دستی شاخص استان است.

روح الله قهرمانی چابک بر لزوم صنعت اصیل و بومی استان گیلان تاکید کرد و افزود: صنایع دستی ، شناسنامه اندیشه مردم هر منطقه هستند.

وی با اعلام اینکه امروز توجه به امور مربوط به صنایع دستی به دلیل در هم تنیدگی آن با حوزه گردشگری، بسیار ضروری است، اظهار داشت: تمامی تلاشگران و فعالان باید برای رونق یافتن این حوزه ها نهایت تلاش خود را به کار ببندند.

استاندار گیلان گفت: گردشگری به دلیل گستردگی زیادی که دارد با صنایع و مشاغل زیادی در ارتباط است و این مسئله نباید باعث شود صنایع دستی در سایه آنها قرار گیرد. حرفه صنایع دستی مظلومترین و توسعه پذیرترین صنعت در کشور است که در صورت توجه جدی به آن، اشتغال پیوسته و پایدار را به دنبال خواهد داشت.

توسعه گردشگری ، میراث فرهنگی و صنایع ‌دستی

رئیس فراکسیون گردشگری مجلس هشتم نیز با اعلام اینکه استانهای گیلان ، مازندران و گلستان در بخش گردشگری توانمندی های زیادی دارند ، گفت: از این توانمندی ها باید استفاده بیشتری شود.

اسدالله عباسی افزود: بسیاری از استانهای کشور طی سالهای اخیر در حوزه گردشگری رشد خوبی داشتند که باید توانمندی ها و قابلیت های استانهای شمالی به ویژه گیلان هم مورد توجه جدی قرار گیرد.

وی با اشاره به اینکه هنرمندان صنایع ‌دستی به روشهای مختلف مانند اعطای تسهیلات بانکی باید بیشتر حمایت شوند، افزود: تنها راه قطع وابستگی به درآمد نفتی ، توسعه گردشگری ، میراث فرهنگی و صنایع ‌دستی است.

رئیس فراکسیون گردشگری مجلس افزود: با همکاری بخش خصوصی باید از منسوخ شدن هنرهای سنتی و صنایع ‌دستی در استان گیلان جلوگیری کرد.

به هر حال صنایع دستی به ویژه صنایع روستای نوعی فعالیت اقتصادی است که آمیختگی شدید آن با سنتها، عادات و بینش سازندگان و تأثیر محسوس محیط جغرافیای در این صنعت، موجب تمایز آن از فرآورده های کارخانه ای است.

در نقاط مختلف گیلان و با توجه به فرهنگ زیستی آن، از دیرباز هنرهایی وجود داشت که در اقتصاد معیشتی ساکنان آن نقش اساسی ایفا می کرد. گرچه با تغییرات روزافزون زمینه های اقتصادی و صنعتی، زندگی رنگ و بوی دیگری یافته است و اثر فرآورده های صنایع دستی نقش کمتری در جلوه های زیستی پدید آورده اما هنوز گونه های مختلف هنرهای سنتی این دیار زنده و پویا مانده است.

امید آنکه امر توجه به پتانسیل ها و قابلیت های موجود در استان و کشور گسترش یابد و صنایع اصیل به خاموشی و فراموشی نگراید.