آخرین روش‌های درمانی در شکستگی‌های استخوان

در واقع به کمک درمان‌های نوین، دیگر فرد دچار شکستگی مجبور نیست ماه‌ها از کار و زندگی بیفتد. این واقعیت تا به آنجا پیشرفت کرده که متخصصان ارتوپدی کشورمان نه‌تنها درباره درمان شکستگی‌های ساده، بلکه در درمان شکستگی‌های پیچیده هم با کمک ابزار و فناوری‌های نوین کاملا متبحر شده‌اند.

این موضوع یعنی شکستگی‌های پیچیده آنچنان مهم بوده که موضع اصلی هفدهمین کنگره سالانه انجمن جراحان ارتوپدی ایران قرار گرفته است.

این کنگره که با هدف ارتقای سطح دانش علم ارتوپدی از 20 تا 24 مهر برگزار شد تنها به این موضوع نپرداخت و موضوعاتی مانند بیماری‌های خاص دست ، مشکلات زانو، تروماها، مشکلات ارتوپدی کودکان و... هم با حضور متخصصان داخلی و مهمانان خارجی در آن مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

برگزاری این کنگره بهانه‌ای بود تا از دکتر غلامعلی عکاشه، رئیس انجمن جراحان ارتوپدی ایران که ریاست این کنگره را هم به عهده داشت، درباره مشکلات ارتوپدی شایع در ایران و جهان و راه‌ها و روش‌های پیشگیری از آنها سوال کنیم.

بیشترین مشکلات ارتوپدی که مردم جهان با آنها درگیر هستند، کدامند؟

بیشترین مشکل ارتوپدی در جهان مربوط به عوارض حوادث رانندگی و اتفاقات طبیعی مثل زلزله، سیل و حوادث صنعتی مانند عوارض کارخانه‌های صنعتی می‌شوند. در واقع این مشکلات ارتوپدی در کنار بیماری‌های ارتوپدی مثل فلج اطفال، بیماری‌های مادرزادی، بیماری‌های عضلانی و... نیز هستند. برای جلوگیری از دسته بیماری‌های عفونی مثل فلج اطفال بی‌شک مایه‌کوبی و تداوم آن تاثیر بالایی دارد. در مورد بیماری‌های مادرزادی شناخت زودرس آنها و درمان‌های اولیه بسیار موثر خواهد بود و اما بهترین پیشگیری در ارتباط با حوادث رانندگی و صنعتی آن است که کیفیت خودرو به صورت جدی مورد بررسی قرار گیرد، در دادن گواهینامه به اشخاص نهایت دقت انجام شود و ساختار جاده‌های کشور اصلاح ‌شود.

در ایران چطور؟ آیا مشکلات در کشور ما هم مشابه دیگر نقاط دنیاست؟ و به طور کلی بی‌توجهی به پیشگیری مشکلات ارتوپدی چه معضلاتی را در جامعه ایجاد می‌کند؟

عادات زندگی ما ایرانی‌ها در بروز بیماری‌های ارتوپدی ازجمله آرتروز زانو موثر است، چراکه هنگام نشستن، زانو نباید بیش از 90 درجه خم شود این در حالی است که براساس عادات زندگی ایرانیان، در اغلب مواقع زانو با حداکثر خمیدگی همراه است و این مساله فشار زیاد به کشکک زانو را سبب شده و در جوانان نرم‌شدگی غضروف و درد مفاصل را به دنبال دارد. متاسفانه ابتلا به این عارضه در جامعه رو به افزایش است که علت اصلی آن عادات ناصحیح زندگی‌ مردم ازجمله نحوه نشستن‌، زیادبالارفتن از پله‌ها و شیوع چاقی و اضافه‌وزن بین مردم است. در این میان همان طور که اشاره کردم زاویه مفاصل در بروز استئوآرتروز مهم است. در افرادی که به خاطر عادات بد زندگی این زاویه در حالت عادی به هم می‌خورد، این عارضه ایجاد می‌شود، البته نتیجه همه‌ این موارد از بین رفتن غضروف است که باید اصلاح شود و آخرین درمان استئوآرتروز، تعویض مفصل زانو است. البته زنان بیشتر از مردان به این بیماری دچار می‌شوند.

اما یکی دیگر از شایع‌ترین بیماری‌های ارتوپدی کشور تروماست که از تصادفات رانندگی ناشی می‌شود. براساس آمار، سال گذشته حدود 22 تا 23 هزار مرگ جاده‌ای در کشور اتفاق افتاده است. بر این اساس سالانه حدود 70 تا 80 هزار نفر در کشور به دنبال بروز تصادفات مصدوم می‌شوند و 92 درصد از تصادفات با یکی از انواع ضایعات ارتوپدی همراه است؛ بنابراین ایران از لحاظ ترومالوژی کشور پرکاری است.

آن طور که در خبرها آمده موضوع کنگره امسال مربوط به درمان شکستگی‌های پیچیده است. به چه نوع شکستگی، شکستگی پیچیده اطلاق می‌شود؟

شکستگی‌های پیچیده به شکستگی‌هایی می‌گویند که در بخش‌های نادر و همراه با ضایعات دیگر ایجاد می‌شوند و البته با شکستگی‌های متعدد دیگری همراه هستند. این نوع شکستگی‌ها از نظر درمان و مسائل تکنیکی دستیابی خاصی را برای درمان می‌طلبند و عمدتا دارای عوارض زیادی هستند.

چه مراحل درمانی برای این نوع شکستگی‌ها پیشنهاد می‌شود؟

در این نوع شکستگی‌ها به ابزار‌های جدیدی برای تشخیص مثل سی‌تی‌اسکن، ام.آر.آی و سونوگرافی احتیاج است. ضمن این که برای درمان باید تجربه و وسایل مورد نیاز درمانی را در اختیار داشت.

چه تجهیزات و روش‌های جدیدی برای درمان مورد نیاز هستند؟

استفاده از روش‌هایی که براساس علم بیومکانیک طراحی شده اند در صدر این روش‌ها قرار می‌گیرند. همچنین به کمک رایانه محل دقیق آسیب‌دیدگی مشخص می‌شود و در نتیجه حداکثر امکان ترمیم دقیق‌تر محل مورد نظر و نزدیک شدن آن به قبل از حادثه شکستگی فراهم می‌شود. مثلا در یک تعویض مفصل استفاده از رایانه می‌تواند زوایای دلخواه و امکان رسیدن به حداکثر نزدیکی به یک مفصل طبیعی را به ما بدهد.

تاکنون که این روش‌ها در کشور انجام نمی‌شدند چه مشکلاتی برای درمان بیماران وجود داشت و حالا با استفاده از این روش‌ها چه تحولی در روش‌های درمانی ارتوپدی کشور ایجاد شده است؟

همیشه هر تکنیک، روش یا اختراعی مکمل قبل از خود است، بنابراین در بسیاری از موارد تمام جراحی‌ها در کشور انجام می‌شده و هنوز هم می‌شود، ولی حضور و مسائل مدرن و علم نوین تسهیل عمل را افزایش می‌دهد و سرعت برگشت به کار و زندگی معمولی را بیشتر می‌کند.

اما در حال حاضر با توجه به بهره‌مندی از روش‌های جدید آیا می‌توان مدعی شد کشور ما همپای کشورهای پیشرفته دنیا در حوزه پزشکی و بخصوص ارتوپدی گام برمی‌دارد و از این نظر از ارسال بیمار به کشورهای دیگر کاملا بی‌نیاز هستیم؟

ما نه‌تنها مدعی این موضوع هستیم، بلکه کسانی‌که از کشورهای دیگر می‌آیند تایید می‌کنند کشور ایران که سابقه تجربه طولانی جنگی و برخورد با حوادث مختلف را دارد از نظر علم پزشکی و بخصوص ارتوپدی در ردیف‌های اولیه جهان قرار دارد. این مقایسه وقتی به واقعیت نزدیک‌تر می‌شود که جراحان ارتوپد در کنفرانس‌های بین‌المللی خارجی به‌عنوان میهمان یا سخنران بیشتر مواقع موضوعات قابل بحثی را عنوان می‌کنند.

در حال حاضر به این توانایی رسیدیم که می‌توانیم هر نوع شکستگی را درمان کنیم؛ بنابراین مردم در صورت بروز این گونه اتفاقات نباید نگران باشند. جامعه ارتوپدی از ابزار لازم روز دنیا برخوردار است و امروز ایران از نظر روش‌های نوین در ارتوپدی در سطح بالایی است. خوشبختانه باید گفت از نظر اعزام بیمار سال‌هاست این کار انجام نمی‌شود.

در هفدهمین همایش ارتوپدی چند نفر مهمان خارجی شرکت خواهند کرد؟ فکر می‌کنید با حضور آنها چه تاثیرات مثبتی در جامعه ارتوپدی کشور ایجاد می‌شود؟

جمعا 9 نفر شرکت‌کننده خارجی به‌عنوان سخنران از کشورهای آمریکا، کانادا، آلمان، اتریش و عمان در هفدهمین کنگره شرکت دارند. بی‌شک تجربه آنها برای ما ارزنده بوده و حتما تجربه بومی و عملی ما در راستای استفاده از جدید‌ترین تکنیک‌ها برای آنها قابل لمس خواهد بود. در نتیجه این مهمانان نه تنها سفیر و نماینده علمی کشور خودشان هستند، بلکه جزو کسانی هستند که مبانی علمی ما را به جامعه علمی و اجتماعی جهان منتقل می‌کنند.

به عنوان رئیس انجمن جراحان ارتوپدی، آینده این علم را در کشورمان چگونه می‌بینید؟

آینده ارتوپدی ایران با توجه به شرایط فعلی و رشدی که از نظر کیفی در حال تکوین است به شرط اقتدار و امکان NGO ها در کنار دانشگاه‌ها بسیار مثبت خواهد بود و می‌توانیم امیدوار باشیم در آینده نه چندان دور جزو چند کشور اول جهان در این حوزه قرار بگیریم.

بهاره صفوی