تمهیدات جدید ایران برای مقابله با تحریم احتمالی بنزین

یکی از راهبردهای اساسی وزارت نفت برای مقابله با تحریم، ذخیره‌سازی بنزین است که اگرچه سال‌های طولانی است این اقدام از سوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی طبق مصوبه دولت به عنوان ذخایر استراتژیک صورت می‌گیرد، اما با توجه به طرح موضوع تحریم از سوی مقامات آمریکایی، حجم ذخیره بنزین در سال جاری نسبت به سال گذشته50 درصد افزایش یافته است. این نکته را فرید عامری، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی مطرح کرده است.ذکر چنین درصدی از حجم ذخایر بنزین علاوه بر ذخایر استراتژیک سالانه است و به همین دلیل، عامری معتقد است با توجه به حجم بالای ذخیره بنزین، در صورت تحریم، ایران تا چند ماه متوالی می‌تواند حتی بدون واردات، بنزین مصرفی خود را تامین کند.

هر چند به گفته مقامات شرکت ملی نفت، اعلام حجم ذخایر استراتژیک بنزین دارای طبقه‌بندی است، اما مرداد سال جاری این شرکت توانست یک و نیم میلیارد لیتر بنزین به ذخایر کشور اضافه کند، این در حالی است که یکی از راه‌حل‌های ارائه شده برای عبور از بحران، کاهش سهمیه‌های بنزین خودروهای شخصی از 100 لیتر به 80 و 60 لیتر در ماه عنوان شده، اما این راه حل تاکنون به نتیجه نرسیده و بررسی‌های اطراف آن در حال انجام است.

براساس این گزارش، یکی دیگر از امیدواری‌های مقامات وزارت نفت برای گذر از بحران بنزین، اطمینان از وجود بنزین مازاد در بازارهای جهانی است. عامری چندی پیش گفته بود زمانی که قیمت نفت به 140 دلار رسید برخی شرکت‌های پالایش اقدام به سرمایه‌گذاری در زمینه افزایش ظرفیت پالایش بنزین کردند و هم‌اکنون دوره بازگشت سرمایه آنهاست و از این روی برای بنزین تولید شده خود در بازارهای جهانی به دنبال مشتری هستند و امکان عدم تولید یا ذخیره بنزین را ندارند، به این دلیل این شرکت‌ها برای عدم زیان خود، نمی‌توانند تحریم را جدی بگیرند و از این طریق، به هر میزان که بنزین تقاضا کنیم، از طریق این شرکت‌ها دریافت خواهیم کرد.در حال حاضر، 86 درصد بنزین وارداتی کشور از کشورهای آسیایی و اروپایی از طریق امارات وارد ایران می‌شود، 9 درصد آن از هلند و 3 درصد نیز از رومانی وارد می‌شود؛ بنزینی که از کشورهای اروپایی خریداری می‌شود، به دلیل بالا بودن عدد اکتان (میزان روان‌سوزی)‌ و سوپر بودن آن با برخی بنزین‌های نامرغوب یا با کیفیت متوسط در امارات مخلوط شده و از آنجا با کشتی‌های فرآورده‌بر به ایران حمل می‌شود.

هرچند دولت طبق مصوبه قانون بودجه سال 88، از اختصاص هرگونه اعتباری برای واردات بنزین و عرضه یارانه‌ای آن منع شد، اما این کار همچنان از سوی دولت انجام می‌شود.

مجلس در قانون بودجه سال 88 دولت را مکلف کرد بنزین تولید داخل را به صورت سهمیه‌ای و با قیمت یارانه‌ای عرضه کند و مازاد مصرف را به قیمت تمام شده به مردم بفروشد.

یکی دیگر از راه‌حل‌هایی که برای مقابله با تحریم عنوان می‌شود، ظرفیت‌سازی پالایشگاه‌های کشور است که در دولت نهم پایه آن گذاشته شد.طبق زمان‌بندی‌های صورت گرفته، قرار بود طرح‌های افزایش ظرفیت تولید بنزین در پالایشگاه‌های تهران، واحد کت کراکر آبادان، تبریز و بندرعباس تا پایان سال 88 به بهره‌برداری برسند، اما طبق گفته معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی این طرح‌ها در سال 90 به بهره‌برداری خواهد رسید که با راه‌اندازی این واحدها در گام اول خودکفایی بنزین، روزانه 25 میلیون لیتر به تولید فعلی که حدود 44 ملیون لیتر است، اضافه می‌شود.

براساس این گزارش، راه‌حل دیگری که از سوی دولت و وزارت نفت برای تامین بنزین مورد نیاز کشور در دست اقدام است و موافقت‌نامه اولیه آن نیز به امضا رسیده، خرید روزانه 20 هزار بشکه (حدود 2/3 میلیون لیتر) بنزین از کشور ونزوئلاست که این موضوع نیز با اما و اگرهایی از سوی مجلس روبه‌رو شد، اما بلافاصله وزیر نفت طی یک کنفرانس خبری اعلام کرد که این مساله در دست بررسی است و هنوز مباحث مربوط به قیمت خریداری فرآورده از ونزوئلا به قطعیت نرسیده است.

یکی از موضوعات مطرح درباره این موافقت‌نامه، بحث قیمت فرآورده است، به گفته مدیران شرکت ملی نفت مساله بعد مسافت در بهای فرآورده تاثیری نخواهد داشت.

به گفته کارشناسان به دلیل آن که نیمی از بازار بنزین آمریکا، اروپا و آمریکای جنوبی در دست ونزوئلاست و این کشور آمریکای لاتین بنزین با کیفیت مرغوب نیز تولید می‌کند به دلیل روابط مثبت و متقابل با ایران، توانایی تامین بنزین کشور ما را دارد. مقامات شرکت ملی نفت اذعان دارند که در قراردادهای خرید بنزین به دلیل این که ایران دارای کشتی‌های فرآورده‌‌بر به اندازه کافی نیست، قیمت بنزین بعلاوه قیمت حمل و بیمه محاسبه می‌شود و فرمول خرید در قراردادها براساس این سه اصل استوار است.در حال حاضر از کشورهای چین و هند نیز بنزین از طریق کشتی‌های فرآورده‌بر وارد ایران می‌شود و قرارداد آن نیز براساس همین اصول تنظیم می‌شود.

در هر حال آنچه از رفتار اخیر دولتمردان آمریکایی در برابر ایران مشاهده می‌شود، این است که به دلیل امکانات و قابلیت‌هایی که ایران برای عبور از بحران بنزین طراحی و تدوین کرده است، سناریوی تحریم بنزین علیه ایران برای آنان کارایی نخواهد داشت این نکته‌ای است که برخی از کارشناسان و دولتمردان نیز به آن اذعان دارند.