چرخه سنگها در طبیعت

چرخه سنگ‌ها یکی از مفاهیم اصلی علم زمین‌شناسی است که تغییرات سنگ‌های رسوبی، دگرگونی و آذرین را که 3 گروه اصلی سنگ‌های تشکیل‌دهنده سطح زمین هستند، در دوره‌های زمین‌شناسی مختلف بررسی می‌کند. اگر در سطح زمین یا اعماق آن تغییراتی ایجاد شود که شرایط طبیعی موجود در بستر سنگ‌ها را دستخوش تغییر کند، هریک از انواع سنگ‌های موجود به نوعی دیگر تبدیل خواهد شد.

کد خبر: ۲۸۶۲۱۸

سنگ‌های آذرین مانند سنگ باز است و در شرایطی که در تماس با هوای محیط قرار گیرند، تجزیه یا گداخته می‌شوند. از آنجا که سنگ‌ها همواره در معرض تغییرات ناشی از چرخه سنگ‌ها، جابه‌جایی صفحات زمین‌ساختی و همچنین چرخه آب در سطح زمین هستند، هیچ نوع سنگی نمی‌تواند برای همیشه در وضعیت تعادل قرار داشته باشد، بلکه هریک از انواع سنگ‌ها به محض قرار گرفتن در شرایط محیطی جدید تغییر می‌کند و به سنگ دیگری تبدیل خواهد شد. به عبارت دیگر، می‌توان گفت چرخه سنگ‌ها در طبیعت نشان‌دهنده ارتباط میان 3 نوع سنگ اصلی تشکیل‌دهنده زمین و همچنین فرآیندهایی است که به موجب آن، هریک از انواع سنگ‌های آذرین، رسوبی و دگرگونی با گذشت زمان به یکدیگر تبدیل می‌شوند.

سنگ‌هایی که در اعماق زمین قرار دارند، در صورتی که زیر فشار قرار گیرند، ذوب و به ماگما تبدیل می‌شوند. این در حالی است که اگر در اعماق زمین تغییراتی ایجاد شود که در نتیجه آن شرایط موجود دستخوش تحول شود، ماگما دیگر حالت خمیری و مایع نداشته و بتدریج پس از خنک شدن به سنگ آذرین تبدیل می‌شود. در نتیجه فعالیت‌های آتشفشانی ماگما به سطح زمین راه می‌یابد و پس از قرار گرفتن در هوای محیط بسرعت سرد و تبدیل به سنگ‌های آذرین بیرونی یا سنگ‌های آتشفشانی می‌شود. صخره‌سنگ‌هایی که در معرض دمای بسیار بالا یا زیر فشار بسیار زیاد قرار می‌گیرند، از نظر فیزیکی و شیمیایی تغییر می‌کنند و تبدیل به سنگ‌های دگرگونی می‌شوند. به عبارت دیگر، می‌توان گفت دما و فشار درونی زمین، 2 عامل مهمی هستند که نقش بسیار مهمی در تبدیل سنگ‌های آذرین و رسوبی به سنگ‌های دگرگونی دارند.

این تغییرات درونی می‌تواند حجم انبوهی از صخره‌سنگ‌ها را در یک محدوده وسیع تحت تاثیر خود قرار دهد که می‌تواند منجر به تشکیل رشته‌کوه‌هایی عظیم در سطح زمین شود. سنگ‌هایی که به خارج از زمین راه یافته و در معرض هوای محیط قرار می‌گیرند، بسیار ناپایدار هستند و تحت تاثیر فرآیندهای طبیعی، نظیر هوازدگی یا فرسایش تغییراتی در آنها ایجاد می‌شود. در نتیجه فرسایش یا هوازدگی صخره‌سنگ‌های عظیم به قطعات کوچک شکسته شده در حرکت از مکانی به مکان دیگر، مواد محلول را با خود حمل می‌کنند. این در حالی است که عوامل جوی بتدریج قطعات کوچک سنگ‌های آذرین راه‌یافته به سطح زمین را در اعماق آب‌ها و بستر رودخانه‌ها و دریاها روی هم انباشته می‌کنند.

با تجمع این سنگ‌ها و زیر فشار قرار گرفتن آنها در محلی که روی هم انباشته شده‌اند، بتدریج سنگ‌های رسوبی شکل می‌گیرند. هریک از انواع سنگ‌های آذرین، دگرگونی و رسوبی پس از انتقال به اعماق زمین می‌تواند ذوب و به ماگما تبدیل شود و دوباره به سطح زمین راه یابد.