هشدار جهانی از تهران: نجات خاک بدون همکاری فراملی ممکن نیست

 جام جم آنلاین اصفهان؛ به مناسبت روز جهانی خاک، سمپوزیوم بین‌المللی «خاک سالم و مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز شهری» با حضور مقامات دولتی، نمایندگان سازمان‌های بین‌المللی، اساتید دانشگاه، پژوهشگران و متخصصان حوزه آب و خاک در سازمان منابع طبیعی کشور برگزار شد؛ نشستی که هدف آن برجسته‌سازی اهمیت خاک سالم و بررسی راهکارهای مدیریت پایدار حوزه‌های آبخیز بود.

در آغاز این رویداد، دکتر فرطوسی، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در تهران با قدردانی از برگزارکنندگان، بر نقش حیاتی همکاری‌های فراملی در مقابله با بحران‌های محیط‌زیستی تأکید کرد و گفت: چالش‌های امروز، مرز نمی‌شناسند و حفاظت از خاک نیازمند هم‌افزایی خرد جهانی است.

نماینده کمیسیون ملی یونسکو نیز در سخنانی به اهمیت خاک به‌عنوان یکی از بنیادی‌ترین و درعین‌حال آسیب‌پذیرترین عناصر حیات اشاره کرد و اظهار داشت:
«خاک در ظاهر ساختاری ثابت دارد، اما موجودی زنده و پویاست که چرخه آب، تنوع زیستی و امنیت غذایی جهان به آن متکی است.»
وی افزود: توسعه ناپایدار، شهرنشینی شتاب‌زده و افزایش آلاینده‌ها فشار بی‌سابقه‌ای بر این منبع حیاتی وارد کرده است.

او همچنین تأکید کرد که نگاه یونسکو به خاک تنها یک نگاه فیزیکی نیست، بلکه خاک سالم را بخشی از میراث طبیعی و فرهنگی بشر می‌داند؛ میراثی که بسیاری از مناظر ثبت‌شده در فهرست جهانی نیز بر پایه مدیریت سنتی و بومی زمین شکل گرفته‌اند.

سخنران یونسکو ارتباط میان خاک سالم و مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز شهری را «راهبردی و حیاتی» دانست و هشدار داد:
مدیریت نادرست خاک در شهرها می‌تواند پیامدهایی همچون تشدید سیلاب، کاهش فضای سبز، آلودگی آب و فرسایش شدید را به همراه داشته باشد. به گفته وی، رویکرد یکپارچه علمی در مدیریت آبخیزها می‌تواند پاسخی مؤثر به این چالش‌ها ارائه کند.

وی در ادامه با اشاره به نقش مرکز بین‌المللی مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز، این مرکز را بستری مهم برای تبادل دانش، توسعه پژوهش‌های کاربردی و ارتقای همکاری‌های منطقه‌ای دانست و افزود: «کمیسیون ملی یونسکو با افتخار از فعالیت این مرکز حمایت می‌کند و آن را ظرفیتی راهبردی برای ارتقای سواد علمی و مدیریتی در حوزه آبخیزداری می‌داند.»

او همچنین دستاوردهای ایران در حوزه فناوری‌های نوین، از جمله توسعه خاک‌پوش‌های زیستی و روش‌های کنترل بیابان‌زایی را اقدامی امیدبخش عنوان کرد و گفت این فناوری‌ها می‌توانند نقش مهمی در احیای سرزمین و حتی مهاجرت معکوس داشته باشند.

در بخش پایانی، دکتر فرطوسی با تأکید بر «مسئولیت مشترک جامعه علمی و نهادهای سیاست‌گذار» خاطرنشان کرد:
«روز جهانی خاک یادآور این حقیقت است که آینده بشر به سلامت لایه‌ای نازک اما حیاتی از زیست‌کره وابسته است.»
وی اعلام کرد که کمیسیون ملی یونسکو در ایران آمادگی کامل برای گسترش همکاری‌های ملی و بین‌المللی در حوزه مدیریت پایدار سرزمین و آبخیزداری را دارد.

این نشست در حالی ادامه یافت که شرکت‌کنندگان امید دارند نتایج آن به اقدامات ملموس، مؤثر و پایدار در مسیر حفاظت از خاک و منابع طبیعی منجر شود.

/*هاجر مقضی خبرنگار جام جم آنلاین اصفهان