طبق مشاهدات انجامشده،بعضی بیماریها،ازجمله ریزش مو وسردردهای میگرنی،درپاییزشیوع یاشدتبیشتری پیدا میکنند. این پدیده تصادفی نیست، بلکه نتیجه تعامل پیچیده میان سیستم عصبی، هورمونی و ایمنی بدن با شرایط محیطی جدید است.
ریزش مو در پاییز؛ پاسخ زیستی به تغییرات
براساس نتایج حاصله از مطالعات پوست و مو، یکی از الگوهای فصلی قابلتوجه در انسان، افزایش سرعت وشدت ریزش مو در پاییز است. بررسیهای درماتولوژیک نشان میدهد که دراواخر تابستان واوایل پاییز، درصد موهای درفاز تلوژن (مرحله استراحتچرخهرشدمو)۱۰تا۲۰درصدافزایشمییابد.علتاصلی اینموضوع بهتغییراتهورمونیونوری برمیگردد.
راهکارهایی برای کنترل ریزش مو در پاییز
حفظ سطح ویتامینD: مصرف مکملهای روزانه یا غذایی غنی از این ویتامین (مانند ماهی چرب، تخممرغ و لبنیات غنیشده) میتواند مفید باشد.
افزایش جریان خون پوست سر: ماساژملایم پوست سر، فعالیت بدنی منظم و قرارگیری در معرض نور طبیعی صبحگاهی به بهبود خونرسانی کمک میکند.
رژیم غذایی سرشار از پروتئین و روی: کمبود آهن و روی در این فصل میتواند ریزش مو را تشدید کند. بنابراین استفاده از منابعی مانند عدس، گوشت قرمز کمچرب و مغزها توصیه میشود.
اجتناب از استرس و مراقبت مکانیکی: استرس از عوامل آسیبزا ست. به همین دلیل، تمرینات آرامسازی و اجتناب از بستن محکم موها در این دوره ضروری است.
پاییز و میگرن؛ اثر نوسان فشار و نور بر مغز
افراد مبتلا به میگرن اغلب میگویند که در فصل پاییز بسامد و شدت حملاتشان افزایش مییابد. این پدیده چند علت فیزیولوژیک دارد.
یکی از مهمترین عوامل، تغییرات فشار اتمسفری است. با سردشدن هوا و تغییر جبهههای فصلی، فشار هوا مدام نوسان پیدا میکند. مطالعات نشان دادهاند که این تغییرات میتواند گیرندههای مکانیکی عروق مغز را تحریک کرده و به انقباض و گشادشدن متناوب عروق مغزی منجر شود؛ همان پدیدهای که در آغاز حمله میگرنی رخ میدهد.
عامل دیگر، کاهش نور روز و تغییر در ترشح سروتونین است. سروتونین که تنظیمکننده اصلی خلقوخو و درد است، بر اثر کاهش نور خورشید کمتر ترشح میشود.
این افت سطح سروتونین افزایش حساسیت عروق مغزی به تغییرات محیطی و پایینآمدن آستانه تحمل درد میشود.
ازسوی دیگر، تغییرات دمایی ناگهانی و افزایش استفاده از وسایل گرمایشی خشککننده هوا میتواند به دهیدراسیون خفیف، اختلال خواب و تحریک حملات میگرنی منجرشود.
راهکارهای کنترل میگرن در فصل پاییز
ثبات در الگوی خواب و بیداری: تغییر ساعت خواب باعث بروز بینظمی در ترشح ملاتونین و سروتونین میشود. حفظ ساعت خواب ثابت یکی از مؤثرترین راههای پیشگیری از حملات فصلی است.
هیدراتاسیون کافی: نوشیدن آب در فصول سرد اغلب کاهش مییابد اما کمآبی از محرکهای اصلی میگرن است.
اجتناب از نورهای مصنوعی تند و محرکهای بویایی: در روزهای کوتاهتر، نور مصنوعی فلورسنت یا عطرهای غلیظ میتوانند محرک حملات باشند. بنابراین استفاده از نور زرد ملایم در خانه توصیه میشود.
تثبیت رژیم غذایی: پرهیز از حذف وعدهها و مصرف مواد غذایی تحریککننده مانند شکلات تلخ، سوسیس و پنیرهای مانده اهمیت دارد.
مکملهای منیزیم و ویتامینB: مطالعات نشان دادهاند که استفاده از این مکملها میتواند آستانه تحریک حمله را بالا ببرد.