گفت‌و گوی قاب کوچک با «دنگ و فنگ» رادیو صبا
وقتی طنز راهی به دل اقتصاد باز می‌کند
در روزهایی که اقتصاد و تولید به مهم‌ترین دغدغه‌های کشور تبدیل شده‌اند، برنامه‌ای رادیویی با رویکردی متفاوت سعی دارد این مفاهیم پیچیده و گاه خشک را با زبان طنز به گوش مخاطب برساند. «دنگ و فنگ» نام یکی از برنامه‌های موفق رادیو صباست که با شعار «الف مثل اقتصاد»، مسائل مربوط به تولید، سرمایه‌گذاری و کارآفرینی را در قالب نمایش‌های طنز بررسی می‌کند. این برنامه از همان ابتدا توانست با ترکیب شوخ‌طبعی و تحلیل، توجه مخاطبان را جلب کند.
در این گزارش، گفت‌وگوهایی با چهار نفر از عوامل اصلی برنامه محمدحسین خسروجردی (تهیه‌کننده)، کیاوش کمالی‌فر (نویسنده)، مونا قنادها (بازیگر نقش آفت‌خانم) و مهدی مجنونی (صداپیشه و بازیگر چند شخصیت محبوب برنامه) داشته‌ایم تا نگاهی از نزدیک به سازوکار این برنامه طنز-اقتصادی بیندازیم.
زبان طنز؛ پلی برای فهم اقتصاد
محمدحسین خسروجردی، تهیه‌کننده برنامه، در ابتدای گفت‌وگو تاکید کرد که طنز بهترین قالب برای بیان مفاهیم دشوار و تخصصی مثل اقتصاد است. او گفت: وقتی جدی‌ترین مسائل را با لبخند و نشاط مطرح می‌کنید، شنونده راحت‌تر جذب می‌شود. طنز نه‌تنها مخاطب را نگه می‌دارد، بلکه مفاهیم را ماندگار می‌کند.
وی با اشاره به شعارهای سال‌های اخیر که همگی حول محور تولید بوده‌اند، اظهار داشت: دنگ و فنگ بر اساس همین رویکرد شکل گرفته و هدفش روایت مسیر پرچالش تولید در کشور با زبان مردم و نگاهی انتقادی اما طنزآمیز است.
خسروجردی دنگ و فنگ را برنامه‌ای عامه‌پسنداما با هسته‌ای تخصصی توصیف کرد. او گفت: مخاطبان اصلی کسانی هستند که در فکر راه‌اندازی کسب‌وکار یا کارآفرینی‌اند، اما طنز برنامه باعث شده عموم مردم نیز با آن ارتباط
برقرار کنند. خیلی‌ها شاید دنبال یاد گرفتن مفاهیم اقتصادی نباشند، ولی وقتی برنامه را می‌شنوند، ناخودآگاه در ذهن‌شان ایده‌ای شکل می‌گیرد یا مشکلی را بهتر درک می‌کنند. در بخش دیگری از گفت‌وگو، خسروجردی به اهمیت بازخورد مخاطبان اشاره کرد و گفت: اگر مخاطب نداشته باشیم، برنامه مثل حرف زدن توی اتاق خالی است. یکی از موضوعات مهم در این گفت‌وگوها، بحث بر سر محدودیت‌ها در تولید طنز اقتصادی بود. خسروجردی با اشاره به موانع موجود گفت: ما چارچوب‌ها و خط قرمزها را می‌شناسیم، اما باید فضای طنز بازتر شود تا بتوان با دغدغه‌های واقعی مردم شوخی کرد.
طنز، اما با ریشه در واقعیت
کیاوش کمالی‌فر، نویسنده برنامه نیز بر نقش طنز در ساده‌سازی مفاهیم اقتصادی تاکید کرد و طنز را آسانسوری دانست که مخاطب را بدون فشار به طبقات پیچیده اقتصاد می‌برد. او گفت: هر لطیفه‌ای که می‌نویسم، باید نکته‌ای روشن و واقعی در دلش داشته باشد. اگر صرفا بخندانیم اما چیزی منتقل نشود، کارمان بی‌اثر است.
او توضیح داد: موضوعات برنامه با هماهنگی تهیه‌کننده، از دل جامعه و فضای مجازی استخراج می‌شود و سپس با طنز موقعیت و شخصیت‌پردازی‌های دقیق، در قالب نمایش اجرا می‌شود. یکی از عناصر مهم موفقیت برنامه، بداهه‌گویی و اجرای زنده است. کمالی‌فر گفت: بسیاری از شوخی‌های موفق برنامه، در لحظه و خارج از متن شکل می‌گیرند.
زبان صحیح طنز
مهدی مجنونی، صداپیشه و بازیگر برنامه نیز درهمین رابطه افزود: ما گاهی با زبان طنز، نورروی قسمت‌های تاریک ماجرای اقتصاد و تولید کشور می‌اندازیم. این‌طوری مردم هم راحت‌تر می‌شنوند هم راحت‌تر می‌پذیرند.
وی اشاره کرد: مردم مفاهیم اقتصادی را در قالب طنز راحت‌تر می‌پذیرند.زبان طنزاگر درست استفاده شود، درواقع دروازه‌های ذهن مخاطب را باز می‌کند. چون اولین مواجهه با خنده است،حتی اگر موضوع تلخ باشد،تأثیرش بیشتراست. مجنونی نیز با خنده از خاطرات بداهه‌گویی‌های خود گفت: بداهه‌گویی بخش جدایی‌ناپذیر دنگ و فنگ است. اصلا جذابیت طنز به آنِ لحظه و بداهه‌هاست چون در لحظه شکل می‌گیرند وضرباهنگ برنامه بالاست. ما در آیتم‌های بانکی یک بار آن‌قدر با بداهه جلو رفتیم که خودمان هم از نتیجه‌اش شگفت‌زده شدیم. او ادامه داد: شخصیت‌هایی مثل آمیرزا شعرباف و شاگردش در همین بداهه‌ها شکل گرفتند. خیلی مواقع هم شنوندگان از ما پرسیدند واقعا این شخصیت‌ها نوشته شده‌اند یا بین اجرا به ذهن رسیده است. مجنونی نیز تجربه‌های شخصی‌اش را از واکنش‌های شنوندگان بیان کرد: بارها پیش آمده که کسی از روی صدا، مرا شناخته، ولی خیلی‌ها هم باورشان نمی‌شود که صدای کاراکتر، صدای من باشد. این یعنی ارتباط واقعی بین ما و مخاطب شکل گرفته است.
آفت‌خانم؛ صدای مادرانه اقتصاد
مونا قنادها، بازیگر نقش«آفت‌خانم»،درباره شخصیت محبوبش چنین گفت:آفت‌خانم یک خانم مشهدی ۵۵ ساله است که برخلاف کلیشه‌ها، به‌جای غرزدن، باشوخی وذوق درباره مشکلاتش صحبت می‌کند.همین تضاد روحیه با سن وسالش، اوراخاص می‌کند.
قنادها تأکید کرد: آفت‌خانم تاحد زیادی به شخصیت واقعی خودش نزدیک است و الهام اصلی‌اش را از مادرها و مادربزرگ‌هایی گرفته که با دست خالی، کارهای بزرگ می‌کنند. لهجه مشهدی او نیز برگرفته از واقعیت‌های اطرافش است.
قنادها نیز تأیید کرد:بداهه‌ها معمولا خنده‌دارترین بخش برنامه‌اند. همکاری من و مهدی مجنونی، پر از لحظه‌های طنز خودجوش است. برنامه «دنگ و فنگ» نشان داده که برای گفت‌وگودرباره مفاهیم اقتصادی،لزوما نیازی به زبان سخت وتخصصی نیست؛ کافی است پای طنز، خلاقیت و نگاهی انسانی به میان بیاید. «دنگ و فنگ» شنبه تا چهارشنبه ساعت ۱۶:۳۰ به تهیه‌کنندگی محمد حسین خسروجردی و بازیگری مهدی مجنونی و مونا قنادها و نویسندگی کیاوش کمالی‌فر تقدیم مخاطبان می‌شود.
زبان طنز؛ پلی برای فهم اقتصاد
محمدحسین خسروجردی، تهیه‌کننده برنامه، در ابتدای گفت‌وگو تاکید کرد که طنز بهترین قالب برای بیان مفاهیم دشوار و تخصصی مثل اقتصاد است. او گفت: وقتی جدی‌ترین مسائل را با لبخند و نشاط مطرح می‌کنید، شنونده راحت‌تر جذب می‌شود. طنز نه‌تنها مخاطب را نگه می‌دارد، بلکه مفاهیم را ماندگار می‌کند.
وی با اشاره به شعارهای سال‌های اخیر که همگی حول محور تولید بوده‌اند، اظهار داشت: دنگ و فنگ بر اساس همین رویکرد شکل گرفته و هدفش روایت مسیر پرچالش تولید در کشور با زبان مردم و نگاهی انتقادی اما طنزآمیز است.
خسروجردی دنگ و فنگ را برنامه‌ای عامه‌پسنداما با هسته‌ای تخصصی توصیف کرد. او گفت: مخاطبان اصلی کسانی هستند که در فکر راه‌اندازی کسب‌وکار یا کارآفرینی‌اند، اما طنز برنامه باعث شده عموم مردم نیز با آن ارتباط
برقرار کنند. خیلی‌ها شاید دنبال یاد گرفتن مفاهیم اقتصادی نباشند، ولی وقتی برنامه را می‌شنوند، ناخودآگاه در ذهن‌شان ایده‌ای شکل می‌گیرد یا مشکلی را بهتر درک می‌کنند. در بخش دیگری از گفت‌وگو، خسروجردی به اهمیت بازخورد مخاطبان اشاره کرد و گفت: اگر مخاطب نداشته باشیم، برنامه مثل حرف زدن توی اتاق خالی است. یکی از موضوعات مهم در این گفت‌وگوها، بحث بر سر محدودیت‌ها در تولید طنز اقتصادی بود. خسروجردی با اشاره به موانع موجود گفت: ما چارچوب‌ها و خط قرمزها را می‌شناسیم، اما باید فضای طنز بازتر شود تا بتوان با دغدغه‌های واقعی مردم شوخی کرد.
طنز، اما با ریشه در واقعیت
کیاوش کمالی‌فر، نویسنده برنامه نیز بر نقش طنز در ساده‌سازی مفاهیم اقتصادی تاکید کرد و طنز را آسانسوری دانست که مخاطب را بدون فشار به طبقات پیچیده اقتصاد می‌برد. او گفت: هر لطیفه‌ای که می‌نویسم، باید نکته‌ای روشن و واقعی در دلش داشته باشد. اگر صرفا بخندانیم اما چیزی منتقل نشود، کارمان بی‌اثر است.
او توضیح داد: موضوعات برنامه با هماهنگی تهیه‌کننده، از دل جامعه و فضای مجازی استخراج می‌شود و سپس با طنز موقعیت و شخصیت‌پردازی‌های دقیق، در قالب نمایش اجرا می‌شود. یکی از عناصر مهم موفقیت برنامه، بداهه‌گویی و اجرای زنده است. کمالی‌فر گفت: بسیاری از شوخی‌های موفق برنامه، در لحظه و خارج از متن شکل می‌گیرند.
زبان صحیح طنز
مهدی مجنونی، صداپیشه و بازیگر برنامه نیز درهمین رابطه افزود: ما گاهی با زبان طنز، نورروی قسمت‌های تاریک ماجرای اقتصاد و تولید کشور می‌اندازیم. این‌طوری مردم هم راحت‌تر می‌شنوند هم راحت‌تر می‌پذیرند.
وی اشاره کرد: مردم مفاهیم اقتصادی را در قالب طنز راحت‌تر می‌پذیرند.زبان طنزاگر درست استفاده شود، درواقع دروازه‌های ذهن مخاطب را باز می‌کند. چون اولین مواجهه با خنده است،حتی اگر موضوع تلخ باشد،تأثیرش بیشتراست. مجنونی نیز با خنده از خاطرات بداهه‌گویی‌های خود گفت: بداهه‌گویی بخش جدایی‌ناپذیر دنگ و فنگ است. اصلا جذابیت طنز به آنِ لحظه و بداهه‌هاست چون در لحظه شکل می‌گیرند وضرباهنگ برنامه بالاست. ما در آیتم‌های بانکی یک بار آن‌قدر با بداهه جلو رفتیم که خودمان هم از نتیجه‌اش شگفت‌زده شدیم. او ادامه داد: شخصیت‌هایی مثل آمیرزا شعرباف و شاگردش در همین بداهه‌ها شکل گرفتند. خیلی مواقع هم شنوندگان از ما پرسیدند واقعا این شخصیت‌ها نوشته شده‌اند یا بین اجرا به ذهن رسیده است. مجنونی نیز تجربه‌های شخصی‌اش را از واکنش‌های شنوندگان بیان کرد: بارها پیش آمده که کسی از روی صدا، مرا شناخته، ولی خیلی‌ها هم باورشان نمی‌شود که صدای کاراکتر، صدای من باشد. این یعنی ارتباط واقعی بین ما و مخاطب شکل گرفته است.
آفت‌خانم؛ صدای مادرانه اقتصاد
مونا قنادها، بازیگر نقش«آفت‌خانم»،درباره شخصیت محبوبش چنین گفت:آفت‌خانم یک خانم مشهدی ۵۵ ساله است که برخلاف کلیشه‌ها، به‌جای غرزدن، باشوخی وذوق درباره مشکلاتش صحبت می‌کند.همین تضاد روحیه با سن وسالش، اوراخاص می‌کند.
قنادها تأکید کرد: آفت‌خانم تاحد زیادی به شخصیت واقعی خودش نزدیک است و الهام اصلی‌اش را از مادرها و مادربزرگ‌هایی گرفته که با دست خالی، کارهای بزرگ می‌کنند. لهجه مشهدی او نیز برگرفته از واقعیت‌های اطرافش است.
قنادها نیز تأیید کرد:بداهه‌ها معمولا خنده‌دارترین بخش برنامه‌اند. همکاری من و مهدی مجنونی، پر از لحظه‌های طنز خودجوش است. برنامه «دنگ و فنگ» نشان داده که برای گفت‌وگودرباره مفاهیم اقتصادی،لزوما نیازی به زبان سخت وتخصصی نیست؛ کافی است پای طنز، خلاقیت و نگاهی انسانی به میان بیاید. «دنگ و فنگ» شنبه تا چهارشنبه ساعت ۱۶:۳۰ به تهیه‌کنندگی محمد حسین خسروجردی و بازیگری مهدی مجنونی و مونا قنادها و نویسندگی کیاوش کمالی‌فر تقدیم مخاطبان می‌شود.
