ریه‌‌ها را بخار نکنید!​​​​​​​

درمقطعی از زمان، شرکت‌های دخانی متوجه شدند که به‌دلیل آگاهی مردم ازمضرات سیگار ونیکوتین، استقبال از محصولات تولیدی‌شان، روزبه‌روز کمتر می‌شود. در چنین شرایطی، چاره‌شان این بود که برای تولید محصولات دخانی و فروش بیشتر از ترفندهای دیگری استفاده کنند. نمونه‌اش تولید سیگارهای لایت یا همان سبک بود که حاوی مقدار کمتری نیکوتین و قطران است: «اما این سیگارها، ۴۰۰۰‌مشتقات مضر دیگری دارند که می‌توانند اعضای مختلف بدن را نشانه بگیرند و اثر سوء بر آنها بگذارند. درواقع هیچ‌کدام از ترفندها و تولیدات جدید نتوانست از مضرات سیگار برای ریه و دیگر اعضای بدن کم کند.» این را دکتر حمیدرضا جباری فوق‌تخصص ریه و استاد دانشگاه شهید بهشتی می‌گوید و معتقد است که اتفاقا گاهی سیگارهای سنگین مضرات کمتری نسبت به دیگر محصولات جدید دارند، چراکه نیکوتین لازم برای بدن فرد در یک‌بار استعمال سیگار جذب می‌شود و دیگر تا چند ساعت سراغ سیگار بعدی نمی‌رود اما سیگارهای لایت و سبک، آن‌قدر نیکوتین کمی دارند که هنوز اولی تمام نشده فرد سراغ دومی می‌رود و در زمان کوتاه، به تعداد دفعات بالایی سیگار می‌کشد. با شکست این محصول، شرکت‌های تجاری، در تازه‌ترین ترفند، سراغ سیگار الکترونیک رفتند و این تصور را در بین عموم مردم جا انداختند که ویپ‌ها یا همان سیگارهای الکترونیک، نسبت به دیگر محصولات دخانی ضرر کمتری دارند؛ درحالی‌که بر اساس یافته‌های علمی، این موضوع حقیقت ندارد.
   
سر تا پا مضر
تحقیقات ثابت کرده است که انواع سیگارها، از سیگارهای سنگین تا سبک و سیگارهای الکترونیک، نه‌تنها برای ریه ص بلکه برای همه بدن مضر هستند؛ چنانچه تاثیرات‌شان از ریزش مو تا تاری دید وگرفتگی عروق و ...دیده شده است. اما دکتر جباری از ویژگی‌های اختصاصی و منحصربه‌فرد سیگارهای الکترونیک می‌گوید: «ماده اولیه ویپ‌ها، فنول است؛ ماده‌ای که براثر حرارت، بخاری شبیه به دود سیگار ایجاد می‌کند و می‌تواند همان احساس رضایت را در فرد مصرف‌کننده به‌وجود آورد اما با شدت تخریبی، بیشتر از سیگار! چنانچه یک مطالعه طولانی‌مدت در انگلیس انجام شده وبه این نتیجه رسیده که اثرات فنول، بسیار مخرب‌تر و بیماری‌زاتر ازمشتقات سیگار معمولی است.» درواقع مواد شیمیایی موجود دراین ابزار، دچار تغییر و تحولاتی می‌شوند که می‌توانند روی سلول‌ها تأثیر بگذارند، رشد سلولی را تغییرداده و باعث التهاب روی آنها شوند.
   
روزنه‌های امید برای بهبود
آگاهی نسبت به مضرات ویپ یا همان سیگار الکترونیک و به‌دنبال‌آن ترک استعمال آن، می‌تواند ریه را دوباره به حالت قبل برگرداند؟ سؤالی که دکتر جباری، استاد دانشگاه شهید بهشتی به آن پاسخ می‌دهد:«واقعیت این است تخریب‌هایی که در جداره دیواره ریه اتفاق افتاده است، خیلی سخت به حالت اولیه و عادی برمی‌گردد اما با وجود این، بازهم هر یک سیگار کمتر، می‌تواند امیدی برای جلوگیری از تخریب بیشتر باشد.» اوحتی از تاثیرات مفید یک ترک سیگار ۳ ــ ۲ روزه بر ریه می‌گوید و معتقد است که بدن تقریبا بلافاصله پس از ترک سیگار شروع به ترمیم آسیب‌های آن می‌کند؛ هرچند این ترمیم به سختی انجام می‌شود اما شدنی و ممکن است. درواقع تجربه نشان داده است که ریه‌ها می‌توانند برخی از بافت‌های آسیب‌دیده را بازسازی کنند؛ اما مهم است که چه زمانی ترک سیگار رخ داده باشد؛ گاهی آن‌قدر دیر است که شدت تخریب و آسیب، به مرحله دائمی‌شدن رسیده است. 

خطر ریه پاپ‌کورنی
یکی از جدی‌ترین عوارض مصرف سیگارهای الکترونیک نوعی بیماری به نام «ریه‌های پاپ‌کورنی» است. بر اساس اطلاعات موجود، یکی از مواد طعم‌دهنده‌ای که در سیگارهای الکترونیکی استفاده می‌شود، «دی‌استیل» است که در صورت آزاد شدن در هوا، به ماده‌ای سمی تبدیل می‌شود. این‌طور که دکتر جباری می‌گوید دیواره‌های ریه، به هم پیوسته هستند و یک نیروی کششی را بین هم درست می‌کنند که باعث باز شدن راه‌های هوایی ریه به نام برونکیول می‌شود که هوا می‌تواند از آن عبور کند: «اما با مصرف دخانیات ازجمله سیگارهای الکترونیک چه اتفاقی می‌افتد؟ این مواد موجود در ویپ‌ها، اتصال‌ها را پاره می‌کنند و سر برونکیول آزاد می‌شود؛ آن‌قدر که دیگر آن کشش سابق را ندارد و در چنین شرایطی، هوا آنجا حبس می‌شود و نمی‌تواند از ریه عبور کند.» این تازه‌ترین عارضه شناخته‌شده‌ از استعمال سیگارهای الکترونیک است که پیش از این هم کارگران کارخانه‌های تولید مواد غذایی ازجمله کارخانه‌های تولید پاپ‌کورن را درگیر کرده است. این‌طور که دکتر جباری می‌گوید، ابتلا به بیماری ریه پاپ‌کورنی، درمان قطعی ندارد و صرفا به درمان‌های کنترل‌کننده محدود می‌شود.