ادغام شماره‌های امدادی، مصوبه‌ای پرچالش

درچنین شرایطی بسیاری ترجیح می‌دهند با یک شماره مشخص و تعیین شده تماس بگیرند به طوری که در برخی کشورها این روال برقرار است و پس از تماس حادثه‌دیدگان، نیروهای امدادی به سرعت به محل می‌رسند. اما در ایران این روند برقرار نیست و مصدوم یا درخواست‌‌کننده کمک ناچار است با شماره‌های متعددی تماس بگیرد تا شاید یکی از آنها خودش را به محل حادثه برساند که در این روند ممکن است زمان طلایی برای نجات از دست برود. به همین دلیل مردادماه سال ۱۴۰۲مصوبه‌ای درستادملی مدیریت بحران تصویب ومقررشدهمه شماره‌های امدادی مانند۱۱۲جمعیت هلال‌احمر،۱۲۵‌آتش‌نشانی، ۱۱۵ اورژانس و۱۲۳بهزیستی یکپارچه شوند.این تصمیم موافقان ومخالفانی داشت. موافقان اجرای آن را باعث کاهش زمان امدادرسانی می‌دانند اما مخالفان می‌گویند هنوز زیر ساخت این طرح آماده نشده و به اجرای آزمایشی برای شناسایی نقاط ضعف نیاز دارد. جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی تهران و وحید شادی‌نیا،سخنگوی اورژانس استان آذربایجان‌شرقی درگفت‌وگو باتپش درمورد اختصاص یک شماره تماس به نیروهای امدادی تا چه میزان می‌تواند به مصدومان حوادث مختلف کمک کند، توضیح دادند. 
 
به عنوان سخنگوی سازمان آتش‌نشانی،چقدر ضرورت داردیک شماره واحدمشخص به تمام نیروهای امدادی اختصاص داده شود؟ 
این‌که فقط یک شماره مشخص به تمام واحدهای امدادی که به آن SOS گفته می‌شود، اختصاص داده شود، حل‌کننده مشکل نیست. اول این‌که بقیه شماره‌ها را یکباره نمی‌توان حذف کرد، زیرا سال‌ها طول کشیده تا این شماره‌ها در اذهان مردم ماندگار شود. چند سال قبل همین موضوع مطرح شد و همه سازمان‌ها و نیروهای باتجربه فراخوان شدند و از سازمان ما هم دعوت به عمل آمد. جلسات متعددی برگزار شد که شخصا حضور داشتم، اما موانع و زیرساخت‌های نامناسب متعددی بر سر اجرای این موضوع وجود دارد. برهمین اساس ابتدا باید زیرساخت‌های ایجاد چنین سامانه‌ای فراهم شود؛ ازتامین پرسنل وارائه آموزش‌های متحد تا نیروهای حاضر در چنین سامانه‌ای که باید از تمام سازمان‌ها اطلاعات مورد نیاز را در اختیار داشته باشند.درحال حاضر، اپراتورهای آتش‌نشانی، اورژانس، هلال‌احمر، فراجا و ...همه اطلاعات حوزه خود را در اختیار دارند‌. این در حالی است که کسانی که قصد دارند یک شماره متحد را هدایت کنند، باید اطلاعات کاملی از اورژانس، آتش‌نشانی، هلال‌احمر، فراجا، آب و برق و گاز و...داشته باشد تا در همان لحظات اولیه قادر به پاسخگویی باشد. اما الان با اورژانس که تماس بگیری می‌گوید خونسردیت را حفظ کن. مشکل چیست، مصدوم چند ساله است، حالش چطور است، بیهوش است یا نه و در ادامه این یا آن کار را انجام بده تا خودمان را برسانیم. اگر با آتش‌نشانی تماس بگیرید، می‌پرسد آتش‌سوزی مفقودی دارد یا خیر. اگر تصادف است نشت بنزین رخ داده یا نه. اگر محل حادثه چاه باشد، از تماس‌گیرنده می‌پرسد صدایی می‌شنوی یا نه. این اطلاعات را دریافت کرده و همزمان هم نیرو اعزام می‌کند.حال اگر قرار است یک نفر پشت این سیستم بنشیند و پاسخگوی تمام نیروهای امدادی باشد، طبعا باید از تمام سازمان‌ها اطلاعات داشته باشد، آموزش‌های دقیق ببیند و بعد باگ‌هایش مشخص شود. مهم‌تر از این موارد بحث زیرساخت‌های اینترنتی است که آیا فراهم است؟ شماره متحد زمانی کاربرد دارد که وقتی کسی تماس می‌گیرد، شماره تماس او خودکار ارسال شود. فرض کنید من در کوهستان راه را گم کرده‌ام. آیا شبکه اینترنتی قوی در اختیار دارم که با استفاده از آن بتوانم نشانی محل را ارسال کنم؟ برای این منظور، سامانه‌ای باید طراحی شود که فرد از هر جایی با نیروهای امدادی یا این شماره تماس گرفت، آدرسی دقیق با حداقل اختلاف مکانی مانند ۵۰ یا ۱۰۰ متر اختلاف ارسال شود. یک قدم جلوتر، تصورکنید فرد تماس گیرنده ناشنوا باشد و قادر به صحبت کردن نباشد، برای ناشنوایان اقداماتی انجام دادیم و جلساتی برگزار کردیم و پس از صحبت با مسئولان و انجمن‌های آنها راهکارهایی هم ارائه شد اما در نهایت به دلیل یکسری مشکلات، آن‌طور که باید و شاید نتوانستیم کاری انجام دهیم. 
 
پس اختصاص یک شماره واحد در واقع ساده‌ترین و آخرین کار است.
بله، پیش از رسیدن به چنین مرحله‌ای باید مسائل بسیار مهم‌تر دیگری از جمله آموزش پرسنل و اختصاص امکانات ارتباطی موثر را در‌نظر گرفت. اطلاعات من در حوزه‌های مخابراتی چندان قابل توجه نیست، اما بحث این است که ایجاد یک شماره واحد دو روز زمان می‌برد، اما مسأله مهم ایجاد امکانات پیش از اختصاص شماره تماس است. این‌که آیا آدرس‌ها دقیق ارسال می‌شود، در کویر و دره دسترسی وجود دارد، در جایی که دسترسی اینترنتی سخت‌تر است، طبعا امکان آنتن‌دهی نیز ضعیف‌تر است و در چنین جاهایی ما با باگ مواجه هستیم.چنین اقدامی به یک عزم ملی نیاز دارد و کار ساده‌ای نیست، به همین دلیل بسیاری از کشورهای دنیا نتوانستند چنین سیستمی را راه‌اندازی‌ کنند. تنها تعداد محدودی از کشورها توانسته‌اند به این امکان دست پیدا کنند و تجارب خوبی هم در این زمینه دارند. درحال حاضر و درحوزه آتش‌نشانی ما در نرم استانداردهای جهانی و بهتر از آن هستیم. میانگین زمان حضور ما در محل حادثه در تهران حدود چهار دقیقه و۱۵ ثانیه است که در دنیا این زمان بین چهار تا شش دقیقه، زمان قابل قبولی است.ما در چهار دقیقه و۱۵ثانیه همه کارها را انجام می‌دهیم، در این بین و با اختصاص شماره واحد، اگر قرار باشد زمان رسیدن نیروهای امدادی به محل حادثه به بیش از زمانی که اعلام کردیم، افزایش پیدا کند دیگر به درد نمی‌خورد. اگر قرار است چنین شماره‌ای ایجاد کنیم باید در نهایت به نفع مردم تمام شود.در آتش‌نشانی و متعاقبا سازمان‌های دیگر، در گذشته اگر کسی تماس می‌گرفت و اعلام می‌کرد مثلا در فلان جا آتش‌سوزی رخ داده باید قطع می‌کرد و سپس با اورژانس یا راهور تماس می‌گرفت و ترافیک ایجاد شده را اطلاع می‌داد اما در حال حاضر اگر کسی با ما تماس بگیرد و اطلاع دهد، اپراتور ما پس از اعزام نیرو، بنا به تجربه با اورژانس تماس می‌گیرد و موضوع را اطلاع می‌دهد. 
حال دوستان در اورژانس ممکن است بگویند بله ما خبر داریم یا بگویند نشانی بدهید به محل برویم. در واقع پس از اعلام حادثه، خودمان با فراجا و اورژانس تماس می‌گیریم. بارها این مورد اتفاق افتاده که اورژانس با ما تماس گرفته و گفته که فلان جا حادثه‌ای رخ داده و آیا نیروهای آتش‌نشانی از موضوع اطلاع دارند یا خیر و اگر ندارند به محل بیایند. در حال حاضر و به صورت غیررسمی سازمان‌ها این اقدامات را انجام می‌دهند. تمام صحبت مااین است که مشکل نه اختصاص یک شماره که ایجاد مقدمات اولیه‌ و امکانات چنین سامانه‌ای است که باید انجام شود و از اختیار من در آتش‌نشانی، هلال‌احمر و اورژانس خارج است. حتی نیاز است یکسری دستورها از دستگاه‌های رده بالا صادر شود تا بتوان اقدامی انجام داد. 
به طور مثال شهردار می‌تواند به من بگوید فلان کار را انجام بده، اما نمی‌تواند به اورژانس و هلال‌احمر یا سازمان‌های دیگر بگوید. یک جایی لازم است دستگاه‌ها پای کار بیایند و سفت و سخت کار را پیگیری کنند. تازه وقتی از نظر خودمان تمام مشکلات و باگ‌ها رفع شد، تازه باید وارد مرحله آزمایشی شویم. در مرحله آزمایشی نمی‌توان گفت ۱۲۵، ۱۱۲ یا ۱۱۵ از فردا تعطیل می‌شود. باید سیستم جدید را به شکل آزمایشی و پایلوت در یک شهر اجرا کنیم. سپس سراغ شهرها و استان‌های دیگر برویم. پس از گذشت چند سال باید ارزیابی کنیم و ببینیم آیا به جایی رسیده‌ایم که بتوانیم شماره‌های قبلی را منسوخ و شماره جدید متحد را اجرایی کنیم. پس از این مراحل صداوسیما باید با برنامه‌سازی در این خصوص شماره جدید و کارکردهای آن را اعلام کند. در رادیو و تلویزیون کلاس‌های آموزشی برگزار کنند وپس ازآشنایی کامل مردم باسامانه جدید و پس ازگذشت چندسال،شماره‌های دیگرحذف‌شود.شدت این‌تغییر وتحولات بایدتاحدی مثبت باشدکه فردساکن پایتخت باکسی که در دوردست‌ترین نقاط زندگی می‌کند، هردو به یک اندازه به این سرویس دسترسی داشته ودرجریان آخرین تحولات این حوزه باشند. بنابراین کار، کار کوچکی نیست. یکسری از کشورها به این مرحله رسیده‌اند، بسیاری هم نه و به سبک و سیاق خودمان کار می‌کنند. 
 
ولی بالاخره باید به این سمت حرکت کنیم.
بله. با گسترش شهرها و راه‌های ارتباطی هرچه زودتر به این سمت و سو حرکت کنیم، راحت‌تر است. اگر ۱۰ سال قبل وارد این داستان شده بودیم تا الان عملیاتی شده بود. دو سه سال است که این بحث مطرح است، اما در حد همان چند جلسه بوده و در فاز یک و دو باقی مانده است. در این بین البته یکسری موافق این موضوع نیستند و برخی دیگر با اتکا به دلایل منطقی آن را رد می‌کنند و می‌گویند تا یکسری مشکلات رفع نشود، نمی‌توان اقدامی انجام داد. اگر اتفاقی افتاد و کسی تماس گرفت، نباید اپراتور بگوید که حالا صبر کن تو را وصل کنم به فلان فرد یا چه و چه. هدف کاهش زمان و استفاده درست از زمان طلایی در زمان حادثه است.  اگر آخر سال میانگین بگیریم و ببینیم زمان رسیدن نیروهای آتش‌نشانی به چهار دقیقه و ۲۵ ثانیه رسیده، این ۱۰ ثانیه اضافه یعنی یک اشتباهی رخ داده و مردم متضرر شده‌اند. بنابراین دستگاه‌ها و نهادها باید پای کار بیایند و هیچ راه دیگری وجود ندارد. نهادهای ذی‌ربط باید برنامه‌ریزی‌ها را انجام داده و زیرساخت‌ها را فراهم کنند. ما فقط بهره‌برداریم و ایجادکننده نیستیم. باید همه پای کار بیایند و سفت و سخت هم بایستند تا بتوان اقدام مفیدی در این زمینه انجام داد. 

راهکاری برای امدادرسانی سریع
وحید شادی‌نیا، سخنگوی مرکز اورژانس پیش بیمارستانی و مدیریت حوادث دانشگاه علوم پزشکی تبریزاین مسأله زمانی بیشتر اهمیت پیدا می‌کند که تماس‌گیرنده کودک یا فردی کهنسال باشد و تعداد شماره‌های امدادی هم آنقدر متعدد باشد که به خاطر سپردن این تعداد شماره برای این دو گروه سنی دشوار است. این‌که هرکدام از سازمان‌های امدادی شماره جداگانه داشته و افراد در مواقع ضروری که با بحران و اضطراب فزاینده‌ای مواجه هستند به یاد آورند که شماره تماس آتش‌نشانی یا اورژانس یا هلال‌احمر چند است، بسیار طاقت‌فرساست.
وجود شماره‌های امدادی متعدد در برخی مواقع باعث تاخیر در حضور نیروهای امدادی موثر در محل می‌شود. فرض کنید در حادثه‌ای اورژانس سر صحنه حاضر می‌شود، اما کسی که اطلاعات بیشتری دارد، می‌داند که در آن لحظه و با توجه به نوع حادثه، باید آتش‌نشانی یا هلال‌احمر در محل حضور داشته باشد و مصدوم را رهاسازی کند. 
مشکل بدتر این‌که برای رهاسازی در داخل شهر سازمان آتش‌نشانی، اما برای خارج از شهر هلال‌احمر حاضر می‌شود که این مشکل‌زاست. البته ما با اینها تعامل داریم، اما گاهی اوقات این اشتباهات رخ می‌دهد. شهروندی که اطلاعات چندانی ندارد از کجا بداند در زمان گرفتاری در کوهستان و دره با باید چه شماره‌ای تماس بگیرد. مثلا فردی با سازمانی امدادی تماس می‌گیرد، اما به او گفته می‌شود موضوع حادثه در حیطه عملکرد آنها نیست و مثلا بهتر است با اورژانس تماس بگیرد. درست ‌که امدادگران درون سازمانی موضوع را به یکدیگر اطلاع می‌دهند، اما همه اینها زمانبر است آن هم در مواقع بحرانی که ارزش ثانیه‌ها از طلا بسیار بیشتر است. کل دنیا با یک نقطه هماهنگ کرده و از همان‌جا نیروهای امدادی اطلاعات لازم را دریافت کرده و به محل موردنظر اعزام می‌شوند، اما در چنین موقعیتی این زمان طلایی است که اتلاف می‌شود. ای کاش که با کمک شما و رسانه‌ها این اتفاق رخ دهد و با این روند از اتلاف منابع نیزبه شکل چشمگیری جلوگیری می‌شود. ضمن این‌که اختصاص یک شماره واحد به هیچ عنوان مسأله‌ای امنیتی نیست و پای نجات جان بیمار یا مصدوم در میان است. البته گاهی برخی سلیقه‌ای عمل‌ کرده و می‌گویند شماره واحد شماره سازمان امدادی ما باشد که چندان منطقی نیست. در هر صورت چند سالی است که در مورد اختصاص شماره واحد امدادی صحبت می‌شود، اما متاسفانه قدم مشخص و موثری در این زمینه برداشته نمی‌شود.