میزان لجبازی در کودکان از خفیف تا شدید متغیر است. لجبازی و نافرمانی در کودک و نوجوان تا اندازهای طبیعی است اما اگر از میزان معقولی فراتر رود، شکستن الگوی لجبازی، سرپیچی وبهانهجویی،میتواند به چالشی دشوار برای خانواده تبدیل شود. به باور اغلب مشاوران، برای رفتارهای لجبازانه خفیف نیازی به اقدام خاصی نیست اما اگر این رفتارها به چنان شدت و تکرار و تخریبی رسیده باشند که موجب نگرانی والدین شوند، مراجعه به روانپزشک توصیه میشود.
لجبازی به دلایل مختلفی درکودکان بروزمیکند؛ ژنتیک، شرایط محیطی، مشکلات خانوادگی،والدین ناکارآمد و... .کودک و نوجوان لجباز عملکرد ضعیفی در مدرسه وجمع دوستان خود دارد. اورفتارهای ضداجتماعی ازخود بروز میدهد و ممکن است به اختلالات روانی متفاوتی از جمله کمبود توجه، بیشفعالی، افسردگی و اضطراب مبتلا شود. ممکن است به سوءمصرف موادمخدر یا اختلال کنترل تکانه (ناتوانی در برابر تمایل به انجام عملی که برای خود فرد یا دیگران مخرب و خطرناک است، به عنوان مثال جنون آتشافروزی، جنون دزدی یا وسواس کندن مو) دچار شود و حتی سرنوشتهای ناگوارتری در انتظارش باشد. از این رو توجه به لجبازی بیش از اندازه کودک ونوجوان و مقابله زودهنگام با آن، به بهبود رفتار وی کمک کرده و برای سلامت روان او در آینده، گامی ضروری بهشمار میآید.احمد پدرام درکتاب آنچه پدرومادر باید درباره لجبازی فرزندخود بدانند، به موضوع لجبازی در کودکان و نوجوانان پرداخته و بهترین شیوهها و کارآمدترین راهکارها را برای مقابله با چنین رفتاری شرح و بسط داده است. این کتاب، همانند راهنمایی جامع، دقیق و گامبهگام است که به والدین، معلمان، مشاوران ومربیان کمک میکند تابه علل وریشه رفتارهای لجبازانه کودک و نوجوان پی ببرند، برای تعدیل و اصلاح آنها، اقدامات مؤثری انجام دهند و آنها را برای رسیدن به آیندهای بهتر، یاری کنند. لجبازی اغلب به پافشاری غیرموجه و آزاردهنده بر خواستهها، عقاید و نظراتی اطلاق میشود که میتواند آگاهانه یا ناخودآگاه صورت پذیرد؛ نوعی مخالفت که به گمان بسیاری، نامطلوب و ناخوشایند است. از آنجایی که درک کودکان و نوجوانان از جهان پیرامون خود، هنوز کامل نشده، لجبازی در آنان علل متفاوتی با بزرگسالان دارد. آنها نمیتوانند بسیاری از مسائل را مانند یک فرد بالغ درک کنند و بپذیرند. از این رو، وقتی شرایط مطابق خواستهها و تمایلاتشان پیش نمیرود، لجبازی میکنند. بهعنوان مثال، شاید نیمهشب از شما بخواهند که آنها را به رستوران ببرید یا مانند کارتونی که دیدهاند، با سفینه فضایی، به سیارهای دیگر سفر کنید!
دربخشی از کتاب آنچه پدر و مادر باید درباره لجبازی فرزندخودبدانند، میخوانیم: «نشانههای لجبازی میتواند اشکال مختلفی داشته باشد و در هر فرد و هر سن و سالی متفاوت بوده و حتی بهصورت ترکیبی از موارد مورد اشاره در ادامه بروز کند؛ نشانه اول: فرد لجباز با کوچکترین مخالفتی در مورد خواستههایش مقاومت نشان داده و شروع به پافشاری و اصرار و ناراحتی و ناسزاگویی یا سکوتی قهرآمیز میکند. نشانه دوم: فرد لجباز غالبا بحث و سماجت بر خواسته خود داشته و اگر کودک باشد، سربهسر بچههای دیگر گذاشته و دیگران را آزار داده یا عصبانی میکند. نشانه سوم: فرد لجباز زودرنج بوده و با بزرگنمایی هر اشتباه یا حرکت مخالف میل خود، توقعات بیجای خود را مطرح کرده و بر انجام آنها اصرار میورزد...