ایران، بیابان می‌شود؟

همه‌این نشانه‌ها یک گزاره بدیهی را پیش روی ما می‌گذارد که همین چند روز پیش از زبان رئیس موسسۀ تحقیقات آب ایران اعلام شد، این‌که ایران وارد چهارمین دوره خشکسالی متوالی خودشده است.اتفاقی که به گواه آمارها در۵۳سال گذشته بی‌سابقه بوده است. وضعیت خشکسالی در ایران بسیار حاد است، بدتر این‌که برای مدتی ادامه دارد و بسیاری از مناطق ایران، به‌ویژه مناطق جنوبی و شرقی را با کمبود شدید آب و خشکسالی مواجه کرده است. براساس گزارش‌های اخیر، درسال جاری بیش از ۸۵ درصد از تمام مناطق ایران با مشکل خشکسالی مواجه است. همچنین، بیش از ۳۰۰شهر و روستا در سراسر ایران با مشکل کمبود آب و خشکسالی رو‌به‌رو است. عوامل مختلفی مانند کمبود بارندگی، کاهش دسترسی به منابع آبی، روند رو به رشد جمعیت و توسعه شهری، بحران آب شور، استفاده نامناسب از منابع آب و همچنین تغییرات آب و هوایی، به‌شدت بر وضعیت خشکسالی در ایران تأثیرگذار است. این رویه در زندگی شهری ما (با کمبود آب) و در زندگی روستایی (با وخامت وضعیت کشاورزی) نمود پیدا می‌کند اما تداوم وضعیت خشکسالی در کشاورزی، پیامدهای سوء‌بیشتری هم دارد. کاهش سطح زیر کشت از جمله آثاری است که به دنبال کاهش تولید و نبود آب در کشاورزی رخ می‌دهد. در شرایط خشکسالی، محدودیت در دسترسی به منابع آبی، می‌تواند باعث کاهش سطح زیر کشت گیاهان شود. برخی از مزارع نیز به دلیل عدم تأمین آب ممکن است به صورت کامل از بین برود و خاک‌شان فرسایش پیدا کند. تخریب خاک مهلک‌ترین اثر خشکسالی است. خشکسالی می‌تواند باعث تخریب خاک و کاهش حاصلخیزی آن شود که به معنی پایان کشاورزی و کمبود غذا خواهد بود. در شرایط خشکسالی، برخی از محصولات گزینه مناسبی برای کشت نیست و بهتر است الگوی کشت تغییر کند.