راهبرد انقلاب در تعامل با دنیا

در ابتدا باید تصدیق کرد که ماهیت انقلاب اسلامی ایران با موارد مشابه(دیگر انقلابهای جهان) متفاوت بودهاست. چنانچه اندیشمندانی مانند میشل فوکو، تدا اسماچپل، نیکی کدی و دیگران تصریح کردهاند، استراتژیستها و نظریهپردازان سیاسی و اجتماعی قادر به تشریح و تحلیل انقلاب اسلامی ایران بر مبنای پیشفرضهای نظری سابق خود نبوده و در آینده نیز نخواهندبود. انقلاب اسلامی ایران به صورت ماهوی«مولود»و «مولد» است: مولود گفتمان دینی و مولد گفتمان مقاومت و خردهگفتمانهای دیگری که متعلقات این گفتمان پویا و اصیل هستند. مبانی فقهی پررنگی مانند «نفی سبیل» و «ایستادگی در برابر کفر» در شکلگیری اعتفادات دینی انقلابیون نقشی به سزا دارد و در مرحله بعد، الگوی «اسلام سیاسی» ارائه شده توسط حضرت امامخمینی(ره) به مبنای حکمرانی در کشورمان تبدیل شد. خلق ایدهها و اهدافی مانند «تحقق امت واحده اسلامی» در قالب تمدن نوین اسلامی که به صورت خاص مورد تاکید و توجه رهبرمعظم انقلاب اسلامی قرار دارد، جملگی در شکلگیری منظومه انقلاب اسلامی و تکامل آن در طول ۴۴ سال اخیر نقشی به سزا ایفا کردهاست. اما سؤال اصلی اینجاست با توجه به ماهیت خاص انقلاب اسلامی، راهبرد آن برای تعامل با دنیای کنونی چیست؟ در این خصوص، میتوان به ۳لایه اساسی اشاره کرد: نخستین لایه و مرحله، تشریح چیستی و ماهیت انقلاب اسلامی برای مخاطبان گفتمان مقاومت است. مخاطبانی که نسبت به ماهیت انقلاب اسلامی آگاه بوده و مبانی انقلاب اسلامی را با جان و دل پذیرفته و درصدد الگوبرداری از این منظومه هستند بنابراین، در مخاطبشناسی انقلاب، ما در وهله اول با طرفداران گفتمان مقاومت(گفتمان نوینی که منبعث از انقلاب اسلامی ایران است) روبهرو هستیم. تبلور این گفتمان را امروز میتوان در منطقه مشاهده کرد اما در عرصههای فرامنطقهای و حتی در بین غیرمسلمانان، این گفتمان (براساس ایستادگی در مقابل ظلم)طرفدار و پیرو دارد. دومین لایه، تشریح چیستی و ماهیت انقلاب اسلامی برای نخبگان(در عرصه جهانی) است. واقعیت امر این است که هنوز با گذشت ۴۴ سال، درک مشترکی از ماهیت انقلاب اسلامی و کارکرد آن در سطح نخبگان دنیا شکل نگرفته که مهمترین دلیل آن، اصرار ایدهپردازان غربی و غیرغربی بر نظریات بنیادین خود در تشریح وقایع و پدیدههایی مانند انقلابهای جهان است. بدیهی است با گذشت بیش از چهار دهه، اکنون فرصت مناسبی برای تعامل انقلاب اسلامی با نخبگان دنیا و تشریح مختصات این پدیده خاص و بیهمتا در دنیا به وجود آمدهاست. سومین لایه، تشریح ابعاد گوناگون انقلاب اسلامی برای مخاطبان عام است. طی سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی، هجمه رسانهای و تبلیغاتی سنگینی علیه انقلاب اسلامی وجود داشته و از تجزیهطلبی و تحریم گرفته تا جنگ و عملیات روانی جملگی به اجزای نبرد تمامعیار و ترکیبی غرب در مواجهه با این انقلاب تبدیل شدهاست. قطعا در چنین شرایطی بخش مهمی از مخاطبشناسی برون مرزی و فرامکانی انقلاب اسلامی، معطوف به افکار عمومی دنیاست که عنادی ذاتی با ماهیت انقلاب اسلامی نداشته و بخشی از آنها صرفا تحت تاثیر تبلیغات و القائات نادرست و دروغین دشمنان قرار گرفته اند. زدودن پیشفرضهای القایی و جایگزین کردن تصویر مجازی غرب از انقلاب اسلامی با تصویر واقعی، نقشه راه ما انقلاب اسلامی در این عرصه محسوب میشود. این لایهها و مراحل، ترتیب و ترتب نداشته و هنر مخاطبشناسی انقلاب اسلامی این است که باید در یک بسترزمانی واحد، تعامل با هر سه آنها و اقناع مخاطبان مربوط را در دستور کار قرار دهد. بدیهی است استفاده از ابزارهای نوین تبلیغ و مخاطبشناسی (که اخیرا نیز مورد توجه و تاکید رهبر حکیم انقلاب اسلامی قرار گرفتهاست)، در تسریع و موفقیت نهایی این روند نقش به سزا و غیر قابل انکاری ایفا خواهدکرد.