عدالت آموزشی «رفوزه» شد

به گزارش جام جم آنلاین، به حاشیه رفتن عدالت آموزشی این روزها دوباره سرزبان‌ها افتاده است، زیرا منصور کبگانیان، عضو شورایعالی انقلاب فرهنگی آمارهایی را در خصوص قبول شدگان کنکور 1400 مطرح کرده که آب پاکی را روی دست آنهایی می‌ریزد که دم از عدالت آموزشی می‌زنند.

 آن طور که او توضیح داده است؛ دهک‌های ضعیف جامعه از نظر اقتصادی فقط 2 درصد از دارندگان رتبه‌های زیر 3000 را تشکیل داده‌اند و در مقابل سه دهک ثروتمند جامعه 80 درصد از رتبه‌ها را به خود اختصاص داده‌اند.‌

علاوه بر این آن طور که کبگانیان گفته رشته‌های پردرآمد مانند پزشکی و دندانپزشکی نیز در اختیار دهک‌های ثروتمند جامعه است، ‌زیرا ‌فقط  3.1 درصد از دهک اول درآمد کشور  توانسته‌اند، برای تحصیل در این رشته‌ها وارد دانشگاه بشوند و 86 درصد از قبول شدگان در این رشته‌ها را  سه دهک ثروتمند کشور تشکیل داده‌اند‌.

شیوع بی‌عدالتی آموزشی

کم نیستند کارشناسانی که درباره بی‌توجهی به مدارس دولتی هشدار می‌دهند و تاکید می‌کنند که اگر این شرایط ادامه پیدا کند، در سال‌های پیش‌رو جامعه با چهره‌های دیگری از نابرابری مواجه خواهد شد و به این شکل آسیب‌های اجتماعی جدیدی گریبان جامعه را خواهد گرفت.

ابراهیم سحرخیز، معاون پیشین آموزش و پرورش یکی از کارشناسانی است که چنین نظری دارند. او در گفت‌وگو با جام جم آنلاین تاکید می‌کند: حدود 2 درصد از قبول شدگان در آزمون کنکور 1400دانش آموزان مدارس دولتی بوده‌اند. این آمار از نشانه‌های شیوع بی‌عدالتی در نظام آموزشی است. نشانه‌ای که از این حکایت دارد که اگر برای این مهم چاره‌ای اندیشیده نشود، در سال‌های آینده کشور گرفتار مسائل اجتماعی حادتری خواهد شد.

مدارس دولتی گرفتار

مدارس دولتی عادی در کشورمان شرایط نامناسبی دارند، اگر پای درد دل مدیران این مدارس بنشیند، خواهید شنید که آنها برای رفع نیازهای حداقلی مدارس نیز با مشکل رو به رو هستند.

مدیر یکی از این مدارس که تمایل ندارد نامی از او  در این گزارش آورده شود، به خبرنگار جام جم آنلاین می‌گوید: وقتی برای پرداخت قبوض برق و آب و تعمیرات ‌لوازم و تجهیزات در مدارس اعتباری نداریم، چگونه می‌توان انتظار داشت برای دانش آموزان کلاس فوق برنامه در نظر بگیریم تا آنها بتوانند در آزمون کنکور با دانش آموزانی که در مدارس غیر دولتی درس می‌خوانند، رقابت کنند.

آن طور که او توضیح می‌دهد در مدارس دولتی عادی جمعیت دانش آموزان در بیشتر کلاس‌ها از 40 نفر فراتر می‌رود و در  چنین شرایطی معلم نمی‌تواند، مشکلات درسی همه دانش آموزان را برطرف کند.

این درحالی است که ظرفیت یادگیری دانش آموزان در کلاس‌ها با یکدیگر متفاوت است و معلم نمی‌تواند برای دانش آموزانی که در یادگیری اندکی با دیگر دانش آموزان متفاوت هستند، وقت بگذارد.

علاوه بر این او از نبود انگیزه در معلمان نیز به عنوان یکی دیگر از مشکلات مدارس دولتی یاد می‌کند و می‌افزاید: معلمان این روزها مشکلات اقتصادی زیادی دارند و انگیزه لازم را برای حضور در کلاس درس‌ ندارند.

معاون پیشین آموزش و پرورش نیز به ما می‌گوید: یکی از راهکارها برای رسیدن به عدالت آموزشی این است که مدارس دولتی را تقویت کنیم.

سحرخیز با اشاره به اینکه در شهرها و روستاهای کشور مدارس کوچک هستند و آموزش و پرورش قادر به ارائه خدمات به آنها نیست، عنوان می‌کند:‌ هرچه مدارس کوچک‌تر باشند، سطح خدمت رسانی آموزش وپرورش نیز به آنها کاهش می‌یابد. برای نمونه به مدرسه‌ای که 500 دانش آموز دارد؛‌ معلم پرورشی، مشاور و... تعلق می‌گیرد. اما وقتی تعداد دانش آموزان کم باشد نه فقط این نیروها به مدرسه تخصیص پیدا نمی‌کند، بلکه یک معلم باید دروس مختلفی را تدریس کند.

آن طور که او توضیح می‌دهد به این شکل دانش آموزان در بیشتر مدارس دولتی عادی نمی‌توانند از دانش معلمان تخصصی استفاده کنند.

 این درحالی است که در مدارس غیر دولتی از معلمان تخصصی استفاده می‌شود و دانش آموزان برای شرکت در آزمون کنکور مهارت لازم در تست زنی را نیز به دست می‌آورند.

پیامدهای آموزش و پرورش طبقاتی

سرنخ افزایش نابرابری آموزشی را اگر در آموزش و پرورش ‌دنبال کنید به این نتیجه می‌رسید که آنچه سبب شده این روزها 80 درصد از رتبه‌های برتر کنکور در اختیار سه دهک برخوردار کشور قرار گیرد، چیزی نیست جز برونسپاری آموزش و پرورش در کشور.

معاون پیشین آموزش و پرورش در این باره به جام جم آنلاین می‌گوید: حدود دو دهه است که مسئولان ما سیاست شتاب بخشیدن به مدارس غیر دولتی و مدارس خاص را در پیش گرفته‌اند، در واقع چندین سال است که ما آموزش و پرورش را طبقاتی کرده‌ایم.‌

سحرخیز با اشاره به اینکه آموزش و پرورش اولویت ‌هیچ دولتی نبوده است، ادامه می‌دهد: سهم حدود 2درصدی مدارس عادی دولتی در کنکور از ‌نشانه‌های نابرابری و بی‌عدالتی آموزشی است که ‌به دلیل برونسپاری آموزش و پرورش ایجاد شده است. ‌افزون بر این نیاز است که برای تربیت دانش آموزان در مدارس دولتی معلمان کارآمدی تربیت شوند، زیرا در بیشتر مدارس دولتی این روزها از معلمان بازنشسته استفاده می‌شود، این درحالی است که می‌توان از ظرفیت دانشگاه فرهنگیان بهره گرفت.

به این ترتیب با توجه به نظرات کارشناسان باید گفت ‌ تا زمانی که مشکلات معیشتی معلمان برطرف نشود، نمی‌توان از آنها انتظار داشت برای آموزش نسل آینده کشور سنگ تمام بگذارند. به همین دلیل مسئولان آموزش و پرورش باید برای رفع مشکلاتی‌که ‌ رتبه‌بندی معلمان را به حاشیه برده است نیز‌ به درستی اقدام کنند. علاوه بر این دولت نیز باید برای رفع مشکلات آموزش و پرورش قدم‌های مناسبی بر دارد و به معنای واقعی کلمه آموزش و پرورش را در اولویت برنامه‌های خود قرار دهد، زیرا این وزارتخانه هرسال با کسری بودجه حدود 25 درصدی مواجه می‌شود اما در عمل دولت‌ها برای رفع این مشکلات قدمی بر نمی‌دارند. برای نمونه در لایحه برنامه هفتم توسعه آمده ‌که دولت کلاس‌های درس 40 نفر به بالا را به صفر می‌رساند. این درحالی است که ظرفیت نرمال هر کلاس درس 20 دانش‌آموز است و چنین رویکردی نشان می‌دهد که دولت برای رفع مشکلات مدارس دولتی اراده لازم را ندارد.