مدارس دولتی، مهمان جیب اولیا

مدیران هم می‌گویند که دوباره فصل بحث و چانه‌زدن برای دریافت «کمک به مدرسه» شروع شده و آنها را به دردسر انداخته. درست در همین وضعیت پرچالش، هر سال نیز وزرای آموزش‌وپرورش در رسانه‌ها اعلام می‌کنند که دریافت وجه اجباری از خانواده‌ها ممنوع است و به‌این‌ترتیب باد به خرمن اختلافات خانواده‌ها و مدارس می‌اندازند.

وزیر آموزش‌وپرورش دیروز در حاشیه جلسه هیات‌دولت بار دیگر حرف دو روز قبلش را تکرار کرد و گفت که دریافت وجه هنگام تحویل کارنامه یا ثبت‌نام ممنوع است مگر این‌که مدارس فوق‌برنامه‌هایی را برای سال تحصیلی پیش‌رو تدارک دیده باشند که هزینه آن را البته باید بعد از شروع سال تحصیلی دریافت کنند.همین چند جمله کافی بود تا امسال هم داستان دنباله‌دار اصطکاک مالی میان والدین و مدارس از سر گرفته شود، درحالی‌که وزارت آموزش‌وپرورش از یک‌سو و دولت از سوی دیگر هیچ اقدامی برای بستن پرونده این اختلافات انجام نمی‌دهند.

والدین؛ برخی راضی، برخی ناراضی
مادر یکی از دانش‌آموزان کلاس‌اولی که دخترش را به‌تازگی در کلاس‌دوم ثبت‌نام کرده ۲۰۰هزار تومان به‌عنوان کمک به مدرسه پرداخته و به جام‌جم می‌گوید این کار را انجام داده چون عضو انجمن اولیاومربیان است و می‌داند حساب مدرسه خالی است. پدر یک دانش‌آموز کلاس‌ششمی هم هنگام دریافت کارنامه دخترش ۱۵۰هزار تومان پرداخته ولی فقط به دلیل رودربایستی‌هایی که با مدیر مدرسه دارد. او می‌گوید وقتی والدین مبلغ مورد نظر را نمی‌پردازند مدیر و ناظم مدرسه غرغر می‌کنند و او نمی‌خواهد شاهد این اتفاق باشد.
مادربزرگ یک دانش‌آموز کلاس‌ششمی هم که از مهرماه به کلاس‌هفتم می‌رود، برای‌مان شرح می‌دهد که برای دریافت کارنامه از او پول خواسته‌اند ولی چون گفته است که کارت‌بانکی همراه ندارم از او خواسته‌اند مبلغ مورد نظر را بعدا بپردازد.
پدر یک دانش‌آموز مقطع ابتدایی هم می‌گوید که در ازای تحویل کارنامه از او ۳۰۰هزار تومان خواسته‌اند ولی او نپرداخته و کارنامه را تحویل گرفته است اما وقتی با پدر یک دانش‌آموز کلاس‌دهمی صحبت کردیم، معلوم شد که مدیران برخی مدارس حاضر به کوتاه‌آمدن نیستند و ثبت‌نام دانش‌آموزان برای پایه بالاتر را منوط به دست‌به‌جیب‌شدن خانواده‌ها کرده‌اند. او توضیح می‌دهد که ناظم مدرسه به اولیا گفته است که در روز ثبت‌نام بدون پول نیایند چون اگر مشارکت مالی نداشته باشند از ثبت‌نام خبری نیست. زمانی هم که اولیا خواسته‌اند اعتراض‌شان را به گوش مدیر برسانند، او حاضر به دیدار با خانواده‌ها نشده است.
یکی از والدین که فرزندش در این مدرسه تحصیل می‌کند به ما می‌گوید: «وقتی اوضاع فرهنگی این مدرسه افتضاح است و دانش‌آموزان همه‌جور رفتار نابهنجار انجام می‌دهند و مسئولان مدرسه هم می‌گویند زورمان به بچه‌ها نمی‌رسد و حتی گاهی از دانش‌آموزان کتک می‌خورند! چرا باید برای چنین مدرسه‌ای هزینه بپردازند؟»
البته وقتی با یکی از مدیران مدارس مقطع متوسطه تماس گرفتیم و با وی همکلام شدیم، توضیح داد که خودش پرداخت ۲۵۰هزار تومان برای هر دانش‌آموز که مصوبه انجمن اولیاومربیان بوده را به اولیا اعلام کرده ولی اجباری برای خانواده‌ها قائل نشده چون دیگر در توانش نیست که با پدر و مادرها وارد چالش شود و برخوردهای تند آنها را به جان بخرد.
درواقع این روزها، هم خانواده‌ها و هم مدیران مدارس روزهای‌شان را با دغدغه سپری می‌کنند ولی مشکل این است که در میان این همه دغدغه، وزارت آموزش‌وپرورش با اعلام ممنوعیت دریافت وجه اجباری، فقط خانواده‌ها و مدارس را رودرروی هم قرار می‌دهد درحالی‌که وظیفه دارد این مشکل را به‌صورت ریشه‌ای حل کند تا فصل دریافت کارنامه و ثبت‌نام‌ها به فصل درگیری و جنگ‌اعصاب تبدیل نشود.

مدارس چاره‌ای جز دریافت پول ندارند
موضوع درخواست کمک مالی از خانواده‌ها را که در اغلب موارد شکل اجبار به خودش گرفته، می‌توان از زاویه‌دید مدارس نیز تحلیل کرد. درست است که خانواده‌ها درگیر مشکلات اقتصادی هستند و از یک مدرسه دولتی عادی توقع ارائه خدمات رایگان دارند ولی حقیقت این است که جیب مدارس خالی است و کفگیر همه آنها به ته دیگ خورده.
نرگس ملک‌زاده، کارشناس مسائل آموزش‌وپرورش در گفت‌وگو با ما این موضوع را تایید می‌کند و می‌گوید: «مدارس قصد انجام هر کاری را که داشته باشند به پول نیاز دارند و چون آموزش‌وپرورش سرانه‌های دانش‌آموزی را پرداخت نمی‌کند، حساب مدارس خالی است و به‌ناچار برای گذران امورات روزمره مدرسه مثل خرید کاغذ و ملزومات اداری و کپی و ... باید از خانواده‌ها کمک مالی بگیرند.»
او می‌گوید: «البته ادارات کل آموزش‌وپرورش بعضا از پرداخت سرانه‌ها به مدارس صحبت می‌کنند ولی مدیران مدارس در عمل مبلغی دریافت نمی‌کنند و سرانه‌ها در حد حرف برای‌شان باقی می‌ماند.
این درحالی‌است که آموزش‌وپرورش بدون توجه به این مسأله، برای مدارس انواع و اقسام بخشنامه و دستورالعمل صادر می‌کند که اجرای آنها به بودجه نیاز دارد. پس مدیران چاره‌ای جز متوسل‌شدن به خانواده‌ها نمی‌بینند و به این دلیل است که چالش مالی خانواده‌ها و مدارس هیچ‌گاه تمام نمی‌شود.»
این گفته‌ها بار دیگر اثبات می‌کند که توجه به آموزش‌وپرورش تا چه حد جدی است و اگر مدارس دولتی عادی تضعیف شده‌اند ریشه در مسائل این‌چنینی دارد. البته وزارتخانه‌ای که بیش از ۹۸درصد بودجه سالانه خود را صرف پرداخت حقوق و دستمزد می‌کند، طبیعی است که نمی‌تواند مدارس دولتی را از کمک‌های مردمی بی‌نیاز کند.