واکنش کاربران شبکه‌های اجتماعی به یادداشت اخیر ظریف

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه دولت حسن روحانی، ۱۳ خرداد ماه ۱۴۰۲ در پست اینستاگرامی خود یادداشتی درخصوص توان دیپلماسی و تاثیرگذاری در منظقه و جهان بین‌الملل منتشر کرد. این متن در فضای مجازی با تیتر «باید به اندازه توانایی هایمان آرزو کنیم» مورد توجه قرار گرفت.

او در این یادداشت به قراردادهای ترکمانچای و گلستان اشاره کرده و آن را مایه عبرت این روزها قلمداد کرده است. وی در بخشی از این یادداشت نوشته: «مردم و نخبگان کدام‌یک را نکوهش می‌کنند؛ آن‌ها که با آرزوی بازپس‌گرفتن سرزمین از دست‌رفته در قرارداد گلستان، بخش‌های بیشتری از سرزمین و حتی استقلال ایران را به باد دادند، یا آن‌ها که با قرارداد ترکمانچای دست‌کم قسمتی از سرزمین تازه از دست رفته را بازپس گرفتند؟»

در ابتدا لازم به ذکر است که گفته‌های ظریف در این خصوص، در گذشته نیز مطرح شده است. ظریف در سال 98 در مراسم افتتاح انجمن علمی دیپلماسی ایران در مرکز پژوهش‌های وزارت امور خارجه، سابقا این محورهای سیاسی را ایراد کرده بود.

ظریف در این یادداشت می‌نویسد: «چند سال پیش در برابر پرسشی سخت، پاسخ دادم: «خودمان انتخاب کردیم». بسیاری از آن سخن رنجیدند. با پوزش از اینکه شاید پاسخگویی با بیان روشن‌تر به رنجش افزون‌تر بیانجامد: مرحوم پروفسور روح الله رمضانی، متخصص برجسته سیاست خارجی ایران در آمریکا، سیاست خارجی پانصد سال گذشته ایران را چنین آسیب‌شناسی می‌کند: «ایران در پی به دست آوردن دوباره قلمرویی بود که زمانی در تصرف داشت و اغلب نمی‌توانست فاصله‌ی میان این اهداف و امکانات در دسترس برای تحقق آن‌ها را درک کند.»

«ما در طول تاریخ اهدافمان را بر اساس آرزوهایمان چیده‌ایم و به توانایی‌هایمان توجهی نکرده‌ایم. گرایش تاریخی ما برای رسیدن به آرزو‌ها بدون در نظرگرفتن امکانات، نه تنها در سیاست خارجی نمایان است، بلکه در شکل گیری خطوط متراکم خودرو پشت هر تونل کم عرض نیز دیدنی است. در ۷۵ سال برنامه‌ریزی توسعه ما، منابع ملی نابود شده و توسعه نیز حاصل نشده، چون بیشتر برنامه‌ها به جای ترسیم مسیر جبران عقب‌ماندگی‌ها متناسب با امکانات و فرصتها، حدیث آرزومندی رهبران کشور بوده‌اند.»

«آگاهانه یا ناخودآگاه ما مردم انتخاب کرده‌ایم آنان را که به دنبال آرزوهایمان بوده‌اند بستاییم، هر چند برای خود و کشور خسارات فراوان به بار آورده باشند؛ و آنان را که در حد امکانات کوشیده‌اند تا از گستره خسارات ناشی از حرکات آرزومندانه بکاهند، «سازشکار» و حتی «خائن» بنامیم. راستی نه تنها ما مردم بلکه نخبگان ما کدامیک را بیشتر نکوهش می‌کنند: آن‌ها که با آرزوی بازپس‌گرفتن سرزمین از دست رفته در قرارداد گلستان، بخش‌های بیشتری از سرزمین و حتی استقلال ایران را به باد دادند، یا آن‌ها که با قرارداد ترکمانچای دست‌کم قسمتی از سرزمین تازه از دست رفته را بازپس گرفتند؟دبرای پیشگیری از ترکمانچای‌ها باید «انتخاب کنیم» که آرزوهایمان را در چارچوب امکانات دنبال کنیم.»

«ولی حتی در واژه‌هایمان هم توجه به امکانات را ناشایست می‌دانیم. چرا «سازش‌کار» منفی، و «سازش‌ناپذیر» مثبت است؟ مگر سازش جز به معنی دستیابی به نقطه‌ی اشتراک و توازن برای حرکت به سوی آرمانهاست؟ مگر می‌توان از روش دیگری به آرمان‌ها رسید؟ داشتن آرزو به زندگی جهت می‌دهد، اما توجه به توانایی‌ها حرکت به سمت آرمان‌ها را ممکن می‌سازد.نیاز امروز ما درک درست و «انتخاب» هوشمندانه است. «کنشگریِ مرزی». چشم به آرمان‌ها و استوار بر توانایی‌.»

ظریف که پس از پایان دولت دوازدهم مدت زیادی را در سکوت خبری و سیاسی به سر می‌برد و مهمترین توجه رسانه‌ای به او در سال‌های اخیر، افشای فایل صوتی حاشیه‌سازش در رسانه‌های معاند بود، اینک پس از سال‌ها بار دیگر خبرساز شده و اظهاراتش در فضای مجازی با واکنش کاربران مواجهه شده است.
اینبار اما اظهارات او نه درباره قصوراتش در زمان وزارت امور خارجه، بلکه مقصرپنداری جمهوری اسلامی در آرمان‌های انقلابی و به نوعی زیاده‌خواهی، بیان شده است. البته کاربران نیز پاسخ این اظهارات را داده و همانند گذشته مدعی شدند که او و تفکر لیبرالی هم‌فکرانش، مدام ساز ناتوانی و سازش با غرب را کوک می‌کنند و نتایج آن همان وضعیت اقتصادی این روزهاست./خبر 24