کریدور شمال‌-جنوب، جایگزین مسیرهای سنتی

به جریان حمل کالا یکی از مهم‌ترین بخش‌های تجارت است که با توجه به افزایش سطح تبادلات تجاری میان کشورها اهمیت دوچندان پیدا کرده به‌طوری‌که برای تامین امنیت این مسیرهای مواصلاتی پیمان‌های چندجانبه نظامی منعقد می‌شود. بر همین اساس سال ۷۹ میان کشورهای ایران، روسیه و هند پیمانی مبنی بر توسعه کریدور شمال به جنوب بسته شد که مطابق آن از بنادر غربی هند محموله باری به بندر چابهار ایران ارسال شود و با راه‌آهن چابهار ــ زاهدان به راه‌آهن سراسری متصل و از مسیر بندر کاسپین و امیرآباد محموله به روسیه ارسال شود. همچنین از مسیر راه‌آهن رشت ــ آستارا نیز این امکان فراهم است که کالا به غرب روسیه فرستاده شود که درآمد میلیاردی به‌صورت سالانه برای کشور به همراه خواهد داشت.

رقیب کانال سوئز
کانال سوئز یکی از گلوگاه‌های ارتباطی دریایی است که با اتصال دریای مدیترانه به دریای‌سرخ کمک می‌کند تا کشتی‌های تجاری و نظامی، با طی مسافتی کمتر به مقصد برسند. مطابق اعلام اداره کانال سوئز، سال ۲۰۲۱ پردرآمدترین سال برای کانال سوئز بوده و درآمد دولت مصر از طریق ترانزیت کالا از این آبراه بین‌المللی به ۳/۶میلیارد دلار رسیده است. مزایای اقتصادی کریدور شمال به جنوب در کاهش هزینه ترانزیت باعث شده نگاه کشور‌ها از کانال سوئز به این کریدور جلب شود. ترانزیت کالا از این مسیر ۵۰درصد ارزان‌تر نسبت به کانال سوئز تمام می‌شود و این رقم عدد بسیار جذابی است که می‌تواند باعث تغییر مسیرهای ترانزیتی به ایران شود.

کاهش ۳۰ درصدی برای هند و روسیه
علاوه بر کاهش هزینه ترانزیت نسبت به کانال سوئز، این مسیر برای کشورهای هند و روسیه به‌مراتب جذاب‌تر از سایر کشورهاست. براساس برآوردهای اعلامی هزینه ترانزیت از این مسیرها برای دو کشور ۳۰ درصد ارزان‌تر است. این رقم ۳۰درصدی برای کشوری مانند هند که از اقتصادهای نوظهور جهان است می‌تواند جذابیت فراوانی برای سرمایه‌گذاری در این مسیر ایجاد کند. البته نباید از اهمیت این مسیر برای روسیه که دسترسی به آب‌های آزاد ندارد عبور کنیم. علاوه‌بر این موضوع افزایش حلقه تحریم‌های جهانی ضد مسکو بر اهمیت این مسیر افزوده است. مسیری با امنیت بالا که می‌تواند کشورهای شرقی و هند را به مسکو متصل کند و با خیال راحت بدون توجه به تحریم‌ها فعالیت تجاری خود را ادامه دهد.

اخبار خوش برای ایران
برآوردهای فراوانی از سوی کارشناسان و دیپلمات‌های سیاسی از میزان درآمدهای ارزی این کریدور شمال به جنوب برای ایران اعلام شده است که این رقم‌ها حول ۱۲ تا ۲۰میلیارد دلار می‌چرخد. در کنار درآمدهای ارزی، ایران می‌تواند با استفاده از ظرفیت شرق‌آسیا و کشورهایی مانند هند و روسیه به‌راحتی تحریم‌های موجود را دور بزند. علاوه‌براین به‌دلیل موقعیت جغرافیایی ایران در این مسیر تحریم‌کردن ایران هزینه‌های سنگینی را به کشورهایی مانند چین و هند تحمیل خواهد کرد که این موضوع تبعیت از تحریم‌ها را بسیار سخت خواهد کرد. برای اثبات این ادعا می‌توان به رفتار آمریکا برای اعمال‌نکردن تحریم هند درخصوص توسعه بندر چابهار اشاره کرد. توسعه مسیرهای ریلی و جاده‌ای با درآمدهای ارزی و جذب سرمایه‌های خارجی با نقش‌آفرینی ایران در کریدورهای شمال به جنوب امری دور از ذهن نیست به‌طوری‌که کشور روسیه برای سرمایه‌گذاری به‌منظور تکمیل مسیر ارتباطی رشت آستارا اعلام آمادگی کرده است و قرارداد مربوط به آن نیز منعقد شده که مطابق آن طی سال آینده این مسیر ریلی تکمیل می‌شود.