فوتبال خانه‌ تکانی اساسی می‌خواهد

حسن روشن با کشکک ساییده زانو و در حالی که هنوز با مترو و بی‌آر‌تی تردد می‌کند خود را به محل روزنامه جام‌جم در بلوار میرداماد رساند و در بدو ورود نفس‌ نفس زنان روی کاناپه افتاد و بعد از این‌که به قول معروف نفسش سر جا آمد به اتاق مصاحبه آمد و همان حسن روشن همیشگی شد؛ صریح، منتقد و با کلی حرف‌های تازه و گفته و ناگفته. آنچه می‌خوانید ماحصل گفت‌و‌گو با یکی از اساطیر تاریخ باشگاه استقلال است.

پیش از هر چیز برایمان از استقلال بگویید.
من اصلا بازی‌های استقلال را نگاه نمی‌کنم.

چون با هواداران استقلال تقابل پیدا کرده‌اید؟ اخیرا توهین‌هایی هم به شما کرده‌اند.
اصلا برایم مهم نیست. البته من در تقابل با کسی نیستم. کسی هم تا به حال در خیابان جلوی مرا نگرفته که توهین کند. تشکر هم می‌کنند.

چرا با این همه سابقه و افتخار هرگز وارد دنیای مربیگری نشدید؟
پیشنهاد زیاد بود. مثلا یک زمانی آمدم با شموشک کار کنم. چون باشگاه خصوصی بود راحت می‌شد آنجا کار کرد اما متاسفانه مالکش فوت کرد و باشگاه هم از بین رفت. با باشگاه‌های دیگر مثل تجارت یا معادن هم کار کرده‌ام. موفقیت در فوتبال بیشتر با برد تعریف می‌شود اما تخصص اصلی من در مدرسه فوتبال است. من حتی یک مدت هم به یک دوره عالی در کیف اوکراین رفتم. خیلی‌ها آنجا آمده بودند که عشق و حال کنند. مدتی هم قرار بود به آری هان در تیم‌ملی کمک کنم. البته همان روزهای اول به آری هان گفته بودند از ایران برو چون او برنامه‌ای حرفه‌ای برای فوتبال ایران داده بود و سطح توقعاتش خیلی بالا بود.

یکی از دلایل رفتنش این نبود که یک بار با وانت او را جابه‌جا کردند؟
فکر کنم یکی از دلایل همین بود. البته در فوتبال حرفه‌‌ای برای ما که مدرک عالی فیفا را گرفتیم یک نکته را یاد دادند. گفتند بالای ۶۰ سال نمی‌تواند مربی باشد مگر این‌که در حد و اندازه‌های فرگوسن. حالا نگاه نکنید که کی‌روش بالای ۶۰ سال داشت. او دلال بود و به ایران آمد تا پول جمع کند. خیلی‌ها هم منتظر او بودند چون منافع‌شان در آمدن او بود. من یک بار قبل از انتخاب مهدی تاج به عنوان رئیس جدید فدراسیون از او حمایت کردم اما چون او کی‌روش را آورد الان معذرت‌خواهی می‌کنم که حامی تاج شدم. به هرحال مربی‌گری بالای ۶۰ سال اشتباه است. یکی مثل مرحوم فکری استثنا بود که تا ۸۸ سالگی سرحال سر تمرینات حاضر می‌شد. به هر حال ما دیگر در فوتبال کاری نکردیم هر چند الان بهترین مدرسه فوتبال را در دوبی داریم. حتی در اکسپوی دوبی هم ما را به نمایش گذاشتند. من بلد نیستم دروغ بگویم. فقط به همسرم دروغ می‌گویم. پیشنهادهای زیادی داشتم. مثلا سال ۸۶ دادگان من را برای تیم‌ملی جوانان در نظر گرفته بود. آن زمان تیم جوانان دو مربی داشت که هر دو برزیلی بودند و اصلا فوتبال نمی‌فهمیدند. من نپذیرفتم مربی یا سرپرست باشم اما مدیر فنی شدم.

الان خوردبین به سختی راه می‌رود اما هنوز سرپرست می‌شود. سرپرستی را دوست ندارید؟
جایگاه سرپرستی اشتباه است. این احترام نیست که به پیشکسوتان می‌گویند بیا و سرپرست شو.

گفتید که فوتبال را نمی‌بینید. یعنی باور کنیم شما دربی را نگاه نکردید؟
واقعا می‌خواستم ببینم. اما پسرم می‌خواست از چالوس برگردد و اتومبیلش خراب شد. من هم رفتم تا او را از میانه راه بیاورم.

این‌که نمی‌خواهید فوتبال ببینید به این برمی‌گردد که دوست ندارید یا اذیت می‌شوید؟
اذیت می‌شوم. شما فوتبال را نگاه می‌کنی که لذت ببری نه این‌که اذیت شوی. در استقلال هم خوب هست هم بد. به نظر من باید توی سر باشگاهی زد که سرمربی‌اش در مصاحبه‌اش می‌گوید فوتبال ایران شبیه جنگل است و این و آن مثل حیوان رفتار می‌کنند. من اذیت می‌شوم بازی‌ها را نگاه کنم چون یامگا در بدترین شرایط گل زده است. فوتبال استقلال روی اصول نیست چون وقتی یامگا به عقب برمی‌گردد قائدی هم ناخودآگاه به سمت عقب کشیده می‌شود. به قائدی باید بگویند تو فقط باید در محوطه جریمه دریبل بزنی و حرکت کنی. رایکوف (سرمربی اسبق استقلال) ۵۰ سال پیش به من گفت در پشت محوطه ۱۸ قدم دریبل نزن، خسته می‌شوی. البته آن زمان شرایط فرق داشت. من الان ۴،۵ سال است که صاحبخانه شده‌ام. مرحوم عبده سال ۵۴ به من پول قابل توجهی می‌داد که به پرسپولیس بروم اما چنین کاری نکردم. اما الان همه اینها به شوخی گرفته می‌شود. هر سال قراردادها تغییر می‌کند. تیم هم که قهرمان بشود حتی بیشتر هم می‌خواهند. رایکوف یک بار سر تمرینات گفت بازیکنانی که در تیم‌ملی هستند با ۳۵ تومان قرارداد می‌بندند، غیرتیم‌ملی‌ها ۳۰ تومان. بازیکنان کم‌تجربه‌تر هم قراردادشان ۲۰ تومان است. ولی الان بازیکنان می‌گویند چک را ندهید من بازی نمی‌کنم.

مشکل مدیریتی استقلال را در چه می‌بینید؟
الان مشکل استقلال مدیریت است. هر کسی از دم در رد می‌شود به او می‌گویند بیا و مدیرعامل شو. به من بارها گفتند بیا در هیات مدیره اما قبول نکردم چون اینکاره نیستم.

موضع شما نسبت به فتح‌اله‌زاده دوگانه بود. یک بار او را متهم به زمین‌خواری کردید و بعد حامی او شدید.
زمانی که حرف از زمین‌خواری زدم واقعا موضوع، زمین بود. موضوع دیگر این که وقتی به مدیرعاملی باشگاه رسید به او گفتم چهار بار به باشگاه آمدی و رفتی، حالا از شما خواهش می‌کنم حداقل یک قرارداد ببندی و برنامه سه، چهار ساله ارائه بدهی در غیر این صورت صبح شما را به عنوان مدیرعامل معرفی می‌کنند و شب هم برکنار می‌شوید.

عملکرد او را چگونه دیدید، به عنوان یک قهرمان آمد اما به بدترین شکل ممکن رفت.
این‌طور که مشخص است دیگر واقعا رفت. اما او در دوران مدیریت خود خیلی چیزها را زیر سوال برد. من از فتح‌اله‌زاده چیزی ندیدم که حالا با رفتن او بگویم چه کارهایی کرده است. اما قبلا به او گفتم استقلال به تو نیاز دارد و هرگز آمدنت را به این حساب نمی‌گذارم که سفارش شده جایی هستی. به او تاکید کردم وضعیت بدهی‌ها را مشخص کن. استقلال واقعا با تیم‌های دیگر فرق دارد چون ۸۰ سال سابقه دارد. این تیم روزی با رئال رقابت می‌کرد اما الان از هواداران پول می‌گیرند تا بدهی استراماچونی را بپردازند. البته این را هم بگویم که بزرگ‌ترین اشتباه فتح‌اله‌زاده این بود که به شوخی یا جدی گفت می‌خواهم مسی را به استقلال بیاورم. این مدیریت درست نیست.

انتقادی هم که از پرویز مظلومی می‌شود برای همین است، در واقع می‌گویند به درد هیات مدیره استقلال نمی‌خورد.
بله من این را هم به خود پرویز و هم به مومنی گفتم. البته هیات مدیره همیشه باید ورزشی باشد.

هر دو باری که استقلال از آسیا حذف شد گفتید چه بهتر که حذف شد. چرا؟
الان هم می‌گویم چه بهتر حذف شد. استقلال بدهکار است و ابتدا باید بدهی‌هایش را بپردازد. اصلا تا همین الان نمایندگان ایران در لیگ قهرمانان آسیا چه کار کرده‌اند و چه نتایجی گرفته‌اند؟ تیم‌های ما نمی‌توانند در لیگ قهرمانان آسیا کاری کنند چون اصلا مشخص نیست تا سال آینده وجود داشته باشند یا خیر. برنامه‌ریزی هیچ یک از تیم‌های ایرانی برای آسیا نیست. برای این رقابت‌ها باید هزینه کنند و آماده هم نیستند. هر بار هم شرکت می‌کنند، می‌بازند. به جای هزینه کردن برای آسیا باید روی آکادمی‌ها سرمایه‌گذاری کنند. واقعا چرا پول‌ها را خرج آکادمی نمی‌کنند؟

قلعه‌نویی هم که کارش را با تیم‌ملی فوتبال ایران شروع کرده. مشخصا به نظر می‌رسد که موافق حضور این مربی بودید.
خیلی خوب شد که سرمربی تیم‌ملی شد. البته قلعه‌نویی پسرخاله من نیست و ناهارش را هم نخورده اما همین که پای مربی خارجی را قطع کردند تا ایرانی بیاورند خیلی خوب است. حالا ویلموتس هم بعدا مشخص می‌شود که چقدر قرارداد بسته بود. امیر قلعه‌نویی قطعا با گذشته فرق کرده است.

این متفاوت شدن در راستای مثبت شدن است؟
بله البته او بسیار به کمک دیگران نیاز دارد. تا امروز همه می‌خواستند فوتبال ایران یک تکانی بخورد اما نشد. وقتی یک نفر به عنوان سرمربی تیم‌ملی انتخاب می‌شود همه می‌خواهند او را بزنند. الان که قلعه‌نویی به عنوان مربی تیم‌ملی انتخاب شده همه باید به او کمک کنند. قلعه‌نویی قبلا تجربه بدی در تیم‌ملی داشته است. اما آن تجربه تلخ (شکست در جام ملت‌های آسیا) دیگر گذشت. من هم بسیار موافق این هستم که یک ایرانی سرمربی تیم‌ملی بشود به شرط این‌که هم به او کمک شود و هم این‌که خودش کمک بخواهد.

به نظر شما قلعه‌نویی قبلا قائم به فرد بود؟
بله، بسیار زیاد. اما الان دیگر بحث حیثیت خودش در تیم‌ملی مطرح است. البته هر مشکلی هم که بر سر راه او وجود داشته باشد قابل حل شدن است. اما کی‌روش ما را گیر آورده بود. واضحا به ما توهین می‌کرد. به نظر من بهترین کاری که کی‌روش برای این فوتبال انجام داده این است که بالاخره رفت.

قلعه‌نویی چند روز پیش گفت که سه‌روزه فوتبال ایرانی را به تیم‌ملی تزریق می‌کند. این اظهارنظر نادرست نبود؟
این خودش یک شارژ روحی است. به نظر من اگر به قلعه‌نویی فهرلیست ندهند موفق می‌شود.

یعنی امکان دارد که به او فهرست بدهند؟
هر چیزی ممکن است. البته قلعه‌نویی آدمی نیست که قبول کند اما ممکن است هر اتفاقی بیفتد.

اتفاقاتی هم در رابطه با برخی بازیکنان تیم‌ملی وجود دارد. مثلا سردار آزمون بدون هماهنگی به تمرینات نمی‌رود و مسائلی از این دست.
نمی‌دانم چه اتفاقی افتاده. اما اگر چنین چیزی بوده بیشتر از سردار کسی تقصیر دارد که به او اجازه خروج از تمرینات را داده است. تیم ما باید در راستای خوب شدن پیش برود. بازیکن‌سالاری زمان ما نبود. ضعف فدراسیون این است که یک بازیکن بگوید اگر فلان مربی باشد یا نباشد من نیستم. فدراسیون باید این موضوع را در نطفه خفه کند. البته قلعه‌نویی نسبت به گذشته بسیار تغییر کرده است. یک زمانی فکر می‌کرد با بیرون کردن بزرگ‌ترهایی مثل حجازی و پورحیدری خودش هم بزرگ می‌شود اما اکنون چنین تفکری ندارد. سال ۸۱ گفتم نه منصور پورحیدری به درد استقلال می‌خورد نه ناصر حجازی. همان زمان گفتم امیر قلعه‌نویی را بیاورید. آن زمان امیر با الان متفاوت بود.

درباره دستیاران او چه نظری دارید، آندرانیک تیموریان و حمید مطهری.
تیموریان که پسر خوبی است اما حمید مطهری را نمی‌شناسم. اصلا نمی‌شناسم.

برسیم به بحث تیم‌ملی امید. نزدیک به نیم قرن است که به المپیک نرفته‌ایم. شما شرایط را برای این تیم چطور می‌بینید؟
فوتبال ما همیشه نیاز به پشتوانه‌سازی داشته است. اکنون در رابطه با تیم‌ملی امید باید به این نتیجه برسیم که این تیم بر چه مبنایی مربی خودش را انتخاب می‌کند؟ تقریبا هیچ فکری پشت آن نیست. در همین جام‌جهانی قطر ما پیرترین تیم حاضر در رقابت‌ها بودیم. الان از آن سرمایه انسانی که داریم استفاده نمی‌کنیم. کاری که می‌توانیم یک ساله انجام بدهیم عربستان پنج ساله انجام می‌دهد چون بر خلاف آنها سرمایه انسانی داریم. پس چرا از این سرمایه استفاده نمی‌کنیم؟ ما باید تیم جوانی تشکیل بدهیم و از این تیم جوان هم توقعی نداشته باشیم. زمانی هدایت تیم امید دست غلام پیروانی بود. آمدند لیگ را تعطیل کردند و مهدی رحمتی را همراه تیم امید به بازی‌های آسیایی بردند. همان جا تیم جوان ژاپن یک بر صفر ما را برد. سرمایه‌گذاری آنها روی بازیکنان جوان ادامه دارد. ما یک بار با تیم نوجوانان و یک بار هم با تیم جوانان قهرمان آسیا شدیم اما هر دو تیم به امان خدا رها شدند. حالا باید متوجه شده باشید که چرا به المپیک نمی‌رویم.

درباره ساپینتو
همین بس که یک بار ساپینتو به من پیام داد که تو قبلا بازیکن بوده‌ای اما دلیل نمی‌شود که از فوتبال چیزی بفهمی. من هم به او گفتم شما مدرک فوتبالی‌ات را بیاور تا به تو نشان بدهم چه کسی بیشتر از فوتبال می‌فهمد. اکثر مربیان خارجی که به ایران می‌آیند هدفشان این است که بعدا شکایت کنند. یکی نیست جلوی اینها را بگیرد. یک مربی خارجی بگویید که پیش از آمدن به ایران مربی خوبی بوده یا این‌که حداقل کارنامه‌ا‎ش مشخص باشد. اینها برای رفع خستگی به اینجا می‌آیند. استراماچونی در هفته‌های ابتدایی حضورش در ایران نتیجه نمی‌گرفت اما همین که با تیمش شروع به نتیجه‌گیری کرد، گذاشت و رفت.

پیش بینی قهرمان لیگ برتر
استقلال و پرسپولیس شخصیت مشابهی دارند. سپاهان هم شخصیت جداگانه خودش را دارد. به نظر من قهرمانی ۱۰درصد برای سپاهان است، ۵۰ درصد برای پرسپولیس و ۴۰ درصد هم برای استقلال. دربی تقریبا قهرمان این فصل را مشخص کرد. به نظر من وقتی یکی از این دو تیم قهرمان لیگ‌برتر شود حال فوتبال ما هم بهتر می‌شود.

وضع مالی خوب!
چه کسی گفته وضع مالی من بد است؟ خیلی هم خوب است. ماهی ۵میلیون و ۶۰۰هزار تومان حقوق بازنشستگی می‌گیرم. ۷۲۰‌هزار تومان هم دریافتی من از صندوق حمایت از پیشکسوتان است. یک پژو آردی سوار می‌شوم. قبلا یک پاژن داشتم که اشتباه کردم و فروختم. دهه هشتاد خانه‌ام را فروختم و ۶۰۰میلیون را بر باد دادم. الان هم می‌توانم پاسپورت امارات بگیرم اما نمی‌خواهم شهروند درجه دو باشم. از اینجا نمی‌روم. نمی‌خواهم با سرنوشت بجنگم.

آرامش‌دهندگان
کی‌روش را که به تیم‌ملی آوردند یکی یکی کسانی را که برای تیم‌ملی زحمت کشیده بودند کنار گذاشتند. کریم باقری و وحید هاشمیان از جمله این افراد بودند که آرامش زیادی به تیم‌ملی دادند اما ناگهان همه چیز تغییر کرد و یک دلال را دوباره سرمربی تیم‌ملی کردند. تاج دست به این کار زد. از مردم بابت حمایت از تاج عذرخواهی می‌کنم.

فوتبال را تعطیل کنید
فوتبال ما خانه تکانی اساسی می‌خواهد. هیچ اشکالی ندارد که فوتبال ما دو، سه سال متوقف شود. کره‌جنوبی وقتی با شش گل به ما باخت فوتبالش را تعطیل کرد و فقط رده‌های سنی پایه را فعال نگه داشت. بعدا هم تیم چهارم جام‌جهانی شدند و هم در المپیک لندن به جمع چهار تیم رفتند. اما در ایران از این خبرها نیست.