از قلب‌ها وارد شد

اولی را در خلوت خانه می‌بیند که با گلایه آغشته به مهر همسرش مواجه می‌شود: «یه امشبم که پیشمون موندی، نبرد الجزیره؟» بروجردی جواب می‌دهد: «من اینجوری‌ام دیگه، من رو همینجوری دوست داشته باش.» فیلم دوم را هم تقریبا اواخر غریب می‌بینیم، سکانسی مشهور از فیلم «محمد رسول‌ا...» که بلال حبشی بعد از فتح مکه، توصیه‌های پیامبر گرامی اسلام را به مسلمانان فاتح منتقل می‌کند: «رسول خدا می‌فرمایند هیچ دری نباید شکسته شود. کسی حق ندارد به اموال مردم دست‌درازی کند. به کسی تعرض و توهین نشود. هر کسی پشت در بسته است در امان است. افراد خانه ابوسفیان در امان هستند و کسانی که در کعبه هستند در امانند.» نکته مهم‌تر اما اذعان و اعتراف دشمنان و بدخواهان پیامبر و ضدقهرمانان فیلم است که پیروزی رسول خدا و سپاه اسلام را تقویت می‌کند. هند می‌گوید: «لااقل محمد به وعده‌‌اش وفا کرد. در رو به زور باز نکرد.» و ابوسفیان ادامه می‌دهد: «از قلب‌ها وارد می‌شه، نه از دیوارها و این پیروزی جاودانه است.» و بعد هم که موسیقی موریس ژار تاثیر این پیروزی را به اوج خود می‌رساند.

حامد عنقا به‌عنوان نویسنده فیلمنامه غریب و محمدحسین لطیفی به‌عنوان کارگردان با نگارش و طراحی همین دو سکانس و با اشاره به همین دو فیلم به زیباترین شکل ممکن، سینما را به مدد می‌گیرند و کاراکتر اصلی و قهرمان قصه خود را تعریف می‌کنند. نبرد الجزیره فیلمی درخشان در فضایی جنگی، سیاسی و ضداستعماری است و در عین‌حال از آن به‌عنوان الگویی برای جنگ‌های شهری و چریکی یاد می‌کنند که در عالم واقعیت و در مبارزات مختلفی در جهان هم به‌کار گرفته شد. همان شیوه‌ای که شهید بروجردی هم استاد آن بود و به‌ویژه از این مهارت در مبارزه شهری مقابل نیروهای ضدانقلاب در کردستان و همان مقطعی که در فیلم غریب می‌بینیم، استفاده کرد. درعین حال سازندگان فیلم حواس‌شان به روحیه مسیح کردستان هم است و مهر، عطوفت و بخشندگی بروجردی را با الگویی چون محمد رسول‌ا... پیوند می‌زنند و نمایش می‌دهند؛ این‌که به‌جز شرایط ناگزیری که برای برقراری صلح باید جنگید، در باقی موارد می‌توان بدون جنگ و خونریزی با دشمن و مخالف گفت‌و‌گو و او را قانع کرد و از قلب‌ها وارد شد و یک پیروزی جاودانه را رقم زد. همین یک قلم نشان از اشراف کامل سازندگان به سوژه دارد و آنها با آگاهی و شناخت از علاقه بروجردی به سینما، چنین سکانس‌های مرتبط و موثر با شخصیت و درام را در غریب تعبیه کردند و در بخش‌های دیگر هم با همین شیوه با کاراکتر مواجه شدند و با بازتعریف مبتنی بر واقعیت و دراماتیک بروجردی، اثری ملموس، جذاب و اثرگذار درباره یک قهرمان ملی خلق کردند.