ببینید | رفاقت با آدم‎های نه چندان آهنی

 شرکت‎های بزرگ سازنده ربات‎های انسان‎نما که در انگلیس، کره‌جنوبی و چین و ژاپن فعال هستند، به تازگی رقیبی تازه پیدا کرده‎اند؛ رقیبی که هنوز مشخص نیست تا چه حد قادر است در زمینه توسعه هوش مصنوعی و طراحی ربات‌ها پیش رود. فعلا می‎توان گفت تمرکز جدی او در این صنعت، با معرفی ربات «سارا» همراه بوده‌است. سارا ربات انسان‎نمایی است که به دست پژوهشگران عربستانی ساخته و به تازگی چند ویدئوی جالب از او در فضای مجازی منتشر شده‌است. ویدئوهایی که نشان می‎دهد سارا چهره‎ای بسیار نزدیک به چهره انسان دارد و با ویژگی‎های مورد پسند عربستانی‎ها طراحی شده‌است. پیش از رونمایی از سارا، عربستان سه ربات جدید خود را به دنیا معرفی کرد که قادر بودند قرآن بخوانند و اذان بگویند. برای درک بهتر توانایی‎های سارا و مقایسه آن با دیگر ربات‎های پیشرفته جهان، در این مطلب به معروف‌ترین ربات‌های انسان‎نما اشاره می‎کنیم و در نهایت برای اطلاع از وضعیت طراحی و ساخت ربات ‎های انسان‎نما در ایران و نوع خدماتی که می‎توانند در جامعه ارائه کنند، با دکترعلی مقداری، عضو هیأت علمی دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی شریف گفت‎و‎گو کردیم.

سارا، ربات محبوب عرب‌ها

عربستانی‎ها در طراحی این ربات، خلاقیت جالبی به خرج داده‎اند تا سارا بتواند گویش‎های مختلف زبان عربی را درک کند و با تجزیه و تحلیل آن پاسخ دهد. دوربین کوچکی که در صورت سارا قرار دارد کمک می‎کند او چهره افراد را ببیند و پس از این که افراد به او سلام گفتند، با آنها شروع به گفت‎و‎گو کند. سارا از ربات‎هایی است که احتمالا در مراحل توسعه بیشتر، به عنوان ربات پرستار سالمندان و ارائه‎کننده خدمات در برخی سازمان‌ها به کار رود. آنچه در بین ربات‎های انسان‎نما اهمیت زیادی دارد، نزدیک بودن چهره و حرکات آنها به انسان‎هاست و این که بتوانند لهجه‎ها و تغییر چهره افراد را درک کنند. بنابراین به نظر می‎رسد سارا در این مسیر، احتمالا موفق خواهدبود. توسعه انواع ربات‍‌‌ها بخشی از طرح راهبردی بزرگ عربستان به ‌منظور پیاده‌سازی نقشه «ویژن 2030» و ارائه خدمات هوشمند به مسافران در این کشور در سال 2024 است.

آمکا، رباتی با حیرت‌انگیزترین حالات چهره

یکی از پیشرفته‌ترین ربات‌های انسان نمای جهان که در یک آزمایشگاه در انگلیسی ساخته شده‌است، آمکا نام دارد. آنچه این ربات را منحصر به فرد می‎کند، حرکات دقیق چهره او شامل لبخند، اخم، خنده و نگاه تامل برانگیز است که حالتی بسیار طبیعی هنگام گفت‎و‎گو با انسان‎ها ایجاد می‎کند. ویدئوی معروفی که در آن، آمکا پس از تکان دادن شانه‎اش، با چهره‎ای شگفت‎زده چشمانش را باز می‎کند و چند بار هم پلک می‎زند، به خوبی نشان‎دهنده حرکات ویژه اوست که تحولی در دنیای ربات‎ها به حساب می‎آید. این ربات  سال 2016/ 1395 رونمایی شد و سال2021/1400 توسعه پیدا کرد. اظهار نظرهای آمکا در پاسخ به سوالات بامزه‎ای که از او می‎شود، شگفتی‎ساز شده‌است. او می‎تواند درباره سس‎های مورد علاقه خود صحبت کند و درباره علایق خود به تاریخ و فرهنگ فرانسه بگوید. تمام این موارد باعث می‎شود وقتی او در کنار انسانی قرار بگیرد، بتواند به راحتی با او مکالمه کند و گفت‎و‎گویی جذاب و دلنشین را شکل دهد.

نئون، احساساتی و بانمک

بروز احساسات یکی از جذاب‎ترین اتفاقات در دنیای ربات‌هاست و در همین حوزه می‎توان ربات نئون را یکی از متفاوت‎ترین‎ها دانست. شرکت سامسونگ سازنده این ربات قادر است نئون را به شکل‎های مختلف پزشک، مربی یوگا، معلم و ... طراحی و شخصی‎سازی کند، که همین موضوع در نوع ارتباط انسان‎ها با او تاثیر می‌گذارد. لحن صحبت کردن او، چهره وحرکاتش قابلیت تغییر متناسب با نقش و شغل او را دارد و از او شخصیتی موثر و تاثیرگذار می‌سازد.

سوفیا، فرهیخته و با شخصیت

سوفیا به‌عنوان ترکیبی منحصربه‌فرد از علم، مهندسی و هنر، به عنوان شخصیت علمی ـ ‌تخیلی طراحی شده‌است که آینده هوش‌مصنوعی و رباتیک را به تصویر می‌کشد و همچنین، بستری برای تحقیقات رباتیک و هوش‌مصنوعی پیشرفته به حساب می‎آید. جالب است بدانید عربستان ربات سوفیا را که به دست متخصصان شرکتی هنگ‎کنگی ساخته شده، به عنوان شهروند این کشور انتخاب کرده‌است. سخنرانی سوفیا در خصوص حقوق زنان در عربستان سعودی و حقوق همه انسان‌ها و همه موجودات زنده روی این کره خاکی موجب شگفتی بسیاری از مردم این کشور شد. سوفیا وقتی در کنار انسان‌ها قرار می‌گیرد لطیفه می‎گوید و شوخی می‎کند و قادر است ارتباط خوبی با مردم برقرار کند. همین موضوع هم باعث شده از او به عنوان ربات  آموزگار و پرستار استفاده شود.

 نگاهی به وضعیت ربات‎هایی که در ایران ساخته شدند

از ربات‎های انسان‎نمای ایرانی چه خبر؟

در سال‌های اخیر محققان ایرانی هم در حوزه ربات یک فعالیت‎های جدی را آغاز کردند. ربات  انسان‌نمای سورنا، آرش و رسا ربات‌‌هایی هستند که به سبک انسان طراحی شدند و قابلیت‎های جالبی دارند. در این میان ربات رسا رباتی است که قابلیت استفاده در گفتاردرمانی را دارد و می‎تواند در درمان اختلال‏های گفتاری کودکان موثر باشد. دکترعلی مقداری، عضو هیأت علمی دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی شریف که در ساخت و طراحی ربات  انسان‏نمای رسا نقش داشته‌است، درباره وضعیت فعلی ایران در حوزه ربات‏های هوشمند انسان‎نما می‌گوید: «متخصصان ایرانی در حوزه طراحی و نوآوری ربات ‎ها هیچ مشکلی ندارند گروه‎های خوبی در دانشگاه‎های مختلف شکل گرفته‌اند و قابلیت‎های خوبی دارند اما هر محصولی که امروز ساخته می‎شود ده‎ها و صدها قطعه در آن به کار می‎رود که معمولا تامین این قطعات چالش‎هایی برای ما ایجاد می‎کند. مثلا نوسان قیمت‌ها و پیدا نشدن برخی از این قطعات در ساخت و توسعه ربات‌ها تاثیرات منفی می‌گذارد.» او تاکید می‎کند که قرار نیست تمام قطعات و آی‎سی‎ها در داخل کشور ساخته شود و نیاز داریم این قطعات را به صورت وارداتی مصرف کنیم و همین مسأله چالش جدی حوزه رباتیک است.» دکتر مقداری در خصوص ربات رسا و این که چه زمانی وارد بازار مصرف می‎شود، می‎گوید:‌« این ربات  هنوز در مرحله آزمایش و پژوهش است. در حقیقت ماموریت دانشگاه این است که پروژه را به مرحله‎ای برساند که سرمایه‎گذار بتواند با صرف بودجه‎، آن را توسعه دهد و به بازار وارد کند. تلاش ما این است که متناسب با نیاز جامعه، ربات  را توسعه دهند اما این به استقبال سرمایه‌گذارها بستگی دارد تا بتوانیم ربات‎ها رو بازطراحی و تولید مجدد کنیم و در اختیار مراکز درمانی قرار گیرد.» او آینده ربات‎های انسان‎نما در جهان را این طور توصیف می‎کند: «پیش‎بینی‎ها نشان می‎دهد که تا سال 2050 بسیاری از خدمات اجتماعی در محیط‎های درمانی، بانک‌ها، بازارها به دست ربات‌ها انجام خواهدشد. هوش مصنوعی به کار رفته در این ربات ‌ها می‎تواند تشخیص دهد شما به عنوان انسانی که روبه‎روی او قرار گرفته‎اید، چهره غمگینی دارید یا شاد هستید. این قابلیتی است که در ساخت ربات انسان‎نما پیچیدگی‎هایی ایجاد می‎کند و می‎تواند در بسیاری از حوزه‎های اجتماعی و درمانی کمک‎رسان باشد.» او می‎افزاید:‌« بسیار مهم است که بدانیم حوزه ربات‌های انسان‎نما، صرفا با علوم فنی مربوط به رباتیک در ارتباط نیست و نوعی گرایش بین رشته‎ای به حساب می‎آید؛ زیرا با تخصص‎های مختلفی مثل روان‎شناس، زبان‎شناس و هنرمند در ارتباط است. این کار برای این است که محصول موفق مخاطب‌پسند باشد.»

منبع:

iflscience.com