ارومیه - تبریز، آزادراهی كه تمام نمی‌شود!

با توجه به همسایگی استان آذربایجان‌غربی با کشورهای ترکیه و عراق و کشورهای پرتعداد منطقه قفقاز، بهره‌برداری از آزادراه تبریز - ارومیه زمینه‌ساز ایفای نقش مؤثرتر منطقه شمال‌‌غرب در سیاست توسعه مناسبات منطقه‌ای ایران با همسایگان خواهد شد.

احداث آزادراه ارومیه - تبریز با هدف کاهش مسیر بین این دو شهر از سال ۱۳۹۱ آغاز شده‌است. با این‌که مسئولان بارها و بارها زمانی را برای بهره‌برداری از این پروژه اعلام کرده‌اند اما تاکنون هیچ‌گونه تلاش قابل‌توجهی برای اتمام آن صورت نگرفته و در عوض، پیگیری اتمام این طرح را به وعده‌های انتخاباتی خود گره زده‌اند تا از این راه نظر شهروندان را جلب و آرای آنان را به نفع خود جمع‌ کنند. از عوامل کندی و پیشرفت نکردن پروژه‌ آزادراه ارومیه - تبریز، ناتوانی در جذب سرمایه‌گذار و پیگیری نکردن عملکرد پیمانکار برای اتمام آن است. البته ناگفته نماند تعلل ۱۰ساله در اتمام این طرح خیلی هم تعجب‌آور نیست زیرا تمام استان‌ها به وجود پروژه‌های بر زمین مانده و شکست‌خورده و ناکام عادت کرده‌اند و این را باید مدیون مسئولانی بود که فقط میزها را اشغال کرده‌اند و سوء‌مدیریت‌شان ضربه بزرگی به اعتماد مردم وارد کرده‌است.

جنگ بر سر نخواستن!

هم اکنون مدیریت ساخت آزادراه ارومیه - تبریز که از یک دهه پیش شروع شده در دست وزارت راه و شهرسازی است. اما تعلل در خلع ید پیمانکار و جذب سرمایه‌گذار جدید موجب کندی و توقف روند اجرای این طرح شده و آن را به یکی از چالش‌های اساسی و مطالبه جدی مردم تبدیل کرده‌است.پروژه آزاد‌راه ارومیه ـ‌ تبریز به طول تقریبی ۱۶۴ کیلومتر از شهر ارومیه آغاز و با گذر از پل میانگذر دریاچه‌ارومیه و جزیره اسلامی با عبور از سه راهی خاصبان و جنوب شهر سهند به شهر تبریز متصل می‌شود.این پروژه در شش قطعه اجرا می‌شود که قطعه اول و دوم آن در حوزه جغرافیایی آذربایجان‌غربی واقع شده و روند اجرای آن به اتمام رسیده‌است. به گفته مسئولان، از قطعه سوم به بعد که در استان آذربایجان‌شرقی واقع شده کارها به کندی پیش می‌رود اما حقیقت این است که بحث روی قطعه سوم که باید توسط کدام استان تکمیل شود، طرح را در بلاتکلیفی قرار داده‌است. به دلیل واقع شدن این آزاد‌راه در انتهای آذربایجان‌شرقی، عنوان می‌شود مزیتی اقتصادی برای این استان ندارد. با این‌که اتمام آزاد‌راه ارومیه - تبریز مزیت‌ اقتصادی و حمل و نقلی زیادی برای آذربایجان‌غربی دارد اما هنوز با وعده‌های مکرر، اراده‌ای برای رفع نواقص آن وجود ندارد.

وعده‌های سرخرمن

درست یک‌سال پیش در چنین روزهایی مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان‌غربی با اشاره به اهمیت تکمیل آزاد‌راه ارومیه - تبریز گفت: «یکی از سیاست‌های اصلی این اداره‌‌کل، احصای پروژه‌های مختلف و جذب سرمایه‌گذار برای تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام است که در این راستا جذب سرمایه‌گذار به منظور تکمیل پروژه آزاد‌راه محقق شد.»

به گفته سیدمحسن حمزه‌لو، هدف اصلی از جذب سرمایه‌گذار برای این آزاد‌راه که شامل شش قطعه است؛ تکمیل قطعات ۱،۲ و۴، احداث قطعات ۳، ۵ و ۶ و همچنین تکمیل تونل‌ها که مجموعا به طول ۱۵۱ کیلومتر است.
وی با اشاره به کلیات این سرمایه‌گذاری گفت: «موافقت اولیه انجام شده و هفته آینده (بهمن ۱۴۰۰) با حضور سرمایه‌گذار پروژه جلسه‌ای در تهران تشکیل خواهدشد. براساس قول مساعد سرمایه‌گذار، پیش‌بینی می‌شود این پروژه تا دوسال آینده تکمیل شود.»

حالا از دو سال زمانی که مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان‌غربی در مورد آن صحبت کرده بود، یک‌سال گذشته و هنوز آب از آب تکان نخورده‌است.دو ماه پیش استاندار آذربایجان‌غربی در خصوص توقف فاز سوم آزاد‌راه ارومیه - تبریز گفت که مشکلات مربوط به پیمانکار این آزادراه برطرف شده و در آذرماه تعیین تکلیف خواهدشد.

محمدصادق معتمدیان عنوان کرد که عملیات احداث فاز سوم بزرگراه ارومیه - تبریز تا هفته بعد آغاز می‌شود.

این حرف‌های استاندار در شرایطی مطرح شد که اردیبهشت امسال مرحوم رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی سابق در بیست و یکمین سفر هیات دولت به آذربایجان‌غربی و در بازدید از قطعه سوم آزادراه ارومیه ـ تبریز، گفته بود: « برای از سرگیری تونل و پروژه این طرح که به هر دلیلی سال‌هاست متوقف شده، باید جلسه‌ای برای تعیین تکلیف ادامه کار با بنیاد تعاون ناجا برگزار شود. بالاخره باید معلوم شود این پروژه را ادامه می‌دهند یا رغبت ندارند که به نظر می‌رسد با شرایط فعلی تمایلی به ادامه پروژه ندارند.» وی تصریح کرده بود: «به زودی جلسه ویژه این پروژه را در تهران برگزار خواهیم‌کرد. باید این آزادراه تعیین‌تکلیف شده و با حضور نمایندگان هر دو استان مجاور بررسی‌ها انجام پذیرد. آزادراه ارومیه ـ تبریز ردیف معلوم و مشخصی دارد و بخشی از آن نیز مربوط به سرمایه‌گذاری است.»

بلاتكلیفی تونل ها

گر‌چه احداث آزاد‌راه ارومیه - تبریز یك دهه به طول انجامیده و هنوز هیچ خبری از اتمام و بهره‌برداری از آن نیست اما برای روستاهای مسیر حد فاصل ارومیه تا پل میان‌گذر، مشكلات زیادی به وجود آورده است. ساكنان این مناطق برای عبور و مرور به‌دلیل نبود تقاطع یا راه مناسب هر روز با معضلات زیادی روبه‌رو هستند و در همین راستا شوركند یكی از روستاهایی است كه ساكنان آن و ده‌ها روستا كه راه شوركند مسیر ورودی آنهاست به‌دلیل حل نشدن مشكل راه دسترسی، به سختی رفت و آمد می‌كنند.

مهم‌ترین بخش این پروژه مربوط به تونل ۲۲۰۰ متری است كه در صورت اتمام، شاهد كاهش ۱۰ تا ۱۲ كیلومتری مسیر بین ارومیه و تبریز خواهیم بود كه با توجه به روند بسیار كند عملیات اجرایی آن به نظر می‌رسد نباید به این زودی‌ها منتظر بهره‌برداری از این طرح فاخر باشیم!

همه به فكر عوارض!

آذرماه ۹۹ سرپرست طرح‌های آزادراهی شمال غرب كشور با بیان این‌كه وضعیت مسیر ارومیه به تبریز گستردگی خاص خود را دارد و مسیر آن از ارومیه به میان‌گذر به اتمام رسیده، گفت: قطعه دوم این مسیر از پل میان‌گذر و در حد فاصل جزیره اسلامی ۲ تونل با پیشرفت فیزیكی ۱۵ درصد دارد كه متاسفانه مدتی راكد و تعطیل بوده است.

ناصر بصیری ادامه داد: از مدتی قبل فعالیت اجرای این مسیر بیشتر شده ضمن این‌كه عملیات اجرایی قطعه سوم نیز به تازگی آغاز و قطعه چهارم نیز بهره‌برداری شده است. البته فعلا برای آزادراه شدن مسیر به‌خصوص حد فاصل ارومیه تا پل میان‌گذر به توافق نرسیده‌ایم که در این خصوص باید با شركت سرمایه‌گذار به جمع‌بندی برسیم و این اتفاق تا پایان سال به سرانجام خواهد رسید.

وی تاكید كرد: اگر قرار بر آزادراه شدن كل طول مسیر باشد با توجه به جدا بودن پیمانكاران باید در هر قطعه عوارض جداگانه‌ای ایجاد شود.

پاسكاری قطعه سوم

وحید جلال‌زاده، یكی از نمایندگان مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی با بیان این‌كه قطعه اول این آزاد‌راه از پل ابوذر تا ابتدای میان‌گذر دریاچه ارومیه اجرا شده به جام‌جم می‌گوید: قطعه دوم نیز از میان‌گذر شهید كلانتری تا عوارضی در حال اجراست.

این مسئول با انتقاد از عدم تحقق وعده‌های وزارت راه در آزاد‌راه ارومیه - تبریز تصریح می‌كند: با وجود وعده‌های وزارت راه در سفر اردیبهشت ماه امسال هیات دولت به استان، هنوز هیچ اقدام عملی در زمینه باز شدن قفل این آزا‌دراه انجام نشده است. قطعه سوم تا ششم این آزاد‌راه در محدوده آذربایجان شرقی و قطعه اول و دوم این طرح در آذربایجان غربی قرار دارد. اجرای قطعه سوم كه از بخش‌های مهم این آزاد‌راه به شمار می‌رود بین دو استان پاسكاری می‌شود. در این مسیر دو تونل رفت و برگشت باید اجرایی شود كه هنوز اقدام قابل توجهی در این زمینه صورت نگرفته است.