در ستایش استرس

تحقیقات نشان می‌دهد که استرس کم ناشی از ورزش یا کار متوسط می‌تواند توانایی‌های شناختی و فیزیکی ما را در دوران پیری افزایش دهد.

بررسی اثرات مثبت استرس اولین بار از طریق کار فردوس زبهار، روانپزشک و پژوهشگر در دانشگاه راکفلر نیویورک که در حال مطالعه ارتباط بین استرس کوتاه مدت و سیستم ایمنی بدن به عنوان بخشی از جنگ یا گریز بود، آشکار شد. در اواسط دهه ۱۹۹۰ استرس به اتفاق آرا برای آدمی بد تلقی می‌شد، اما برای زبهار این غیرمنطقی بود: « منطقی نیست که استرس همیشه یک چیز بد، مضر و منفی باشد. پاسخ به حس اضطراب و نگرانی برای بقا ضروری است. غزال برای فرار از چنگال شیر به این پاسخ نیاز دارد. مادر طبیعت این حس را به ما داده تا به ما کمک کند زنده بمانیم و رشد کنیم.» پژوهش‌های زبهار و دیگر محققان در طول ۲۰ سال گذشته نشان داده است که دوره‌های استرس کوتاه‌مدت می‌تواند به ما در دنیای مدرن کمک کند.

اثر مثبت استرس بر پیری: دانشمندانی که در حال تحقیق در مورد پیری سالم هستند، اکنون استرس را به عنوان شاخصی از آنچه برای اعمال قابل کنترل بر عضلات، رگ‌های خونی و قلب در بالا بردن افزایش سن است در نظر می‌گیرند. استرس جسمی و روانی خفیف تا متوسط، تولید مواد شیمیایی در خون به نام اینترلوکین را تحریک می‌کند که سیستم ایمنی را فعال کرده و آن را قادر می‌سازد تا با عفونت‌ها مبارزه کند. استرس حتی می‌تواند بر رشد کودکان قبل از تولد تاثیر بگذارد. نوزادانی که از مادرانی که استرس روزانه خفیفی را در دوران بارداری تجربه می‌کردند، در دو سالگی در مقایسه با فرزندان مادرانی که از بارداری نسبتا آرام و بدون استرس لذت می‌بردند، مهارت‌های رشدی پیشرفته‌تری داشتند.

راه‌های مختلفی برای فکرکردن به استرس وجود دارد. علاوه بر فشار و تنش ناشی از رویدادهای زندگی، اشکال مختلف ورزش را می‌توان به عنوان استرس برای عضلات در نظر گرفت، در حالی که انواع مختلفی از چالش‌های شناختی به عنوان استرس برای ذهن در نظر گرفته می‌شود؛ مانند حل‌کردن یک سودوکو. اندازه مغز در یک دهه پس از ۴۰ سالگی به میزان ۵ درصد کاهش می‌یابد، سرعت این کاهش اندازه پس از ۷۰ سالگی افزایش می‌یابد. با این حال، این کوچک‌شدن در افراد مسن که تمرینات هوازی منظم انجام می‌دهند کند می‌شود. فعالیت‌هایی که باعث پمپاژ خون در بدن می‌شوند، مانند پیاده‌روی سریع، دویدن، شنا و دوچرخه‌سواری می‌توانند سرعت پیری مغز را تا چهار سال به عقب بیندازند.

تحقیقات دیگر اهمیت گنجاندن مقدار قابل توجهی از تحریک ذهنی را تا زمانی که ممکن است، در برنامه روزانه خود نشان می‌دهد. به عنوان مثال تصور می‌شود افرادی که در طول دهه ۵۰ و ۶۰ کار می‌کنند نسبت به افرادی که زودتر بازنشسته می‌شوند در برابر زوال شناختی انعطاف‌پذیرتر هستند. در حالی که به چالش‌کشیدن خود در دهه هشتم و نهم می‌تواند مغز سالمندان را جوان نگه دارد.

روزنامه جام جم