سال‌هاست «به خانه برمی‌گردیم»

جشن تولد در خانه
سال‌هاست استودیوی به خانه برمی‌گردیم، روی تپه‌های صبا در سازمان صداوسیما قرار دارد. یک ساعت پیش از آغاز برنامه خودم را به محل برنامه رساندم. با استقبال گرم عوامل وارد استودیو شدم. پروژکتورها هنوز خاموش بود و عوامل صحنه مشغول منظم‌ کردن و شکل دادن به دکور بودند. آن‌سوی استودیو مربی هنر و مربی آشپزی خیلی زودتر از بقیه رسیده بودند. مربی هنر با وسواس در حال چیدن کیف و کفش‌هایی بود که خودش با چرم دوخته بود. مربی آشپزی هم مواد اولیه ‌غذایی که قرار بود آموزش دهد،  آماده می‌کرد. در همان تاریک و روشنی استودیو یک کیک تولد توسط یکی از عوامل صحنه در یخچال گذاشته شد که هیچ‌کس دلیل آن را نمی‌دانست و البته کسی هم سوالی نکرد. 
تهیه‌کننده و مدیرصحنه چند دقیقه‌ای درباره این‌که مجریان سلام و احوال‌پرسی ابتدای برنامه را چطور انجام دهند با هم گفت‌وگو کردند. ساعت16 بود و نیم‌ساعت به شروع برنامه باقی مانده بود. پروژکتورها روشن شدند، عوامل صدا و تصویر به‌سرعت کارهای پیش از آغاز برنامه را ردیف کردند که کم‌کم سروکله مجریان پیدا شد.
زینب پورابراهیم، مجری خوش‌انرژی با سلام بلندی وارد استودیو شد و بعد از احوالپرسی با عوامل، با تهیه‌کننده و مدیرصحنه به مرور آنچه که قرار بود اتفاق بیفتد، پرداخت. 
دقایق به‌سرعت می‌گذشت و پنج دقیقه به آغاز برنامه مانده بود که قاسم بی‌نیاز با انرژی بالا و تکرار چند‌باره جمله «بی‌نیاز آمد» باعث خنده عوامل شد. تیتراژ برنامه که روی آنتن رفت، مجریان و عوامل به‌سرعت سر جای خود قرار گرفتند و تهیه‌کننده به اتاق رژی رفت. برنامه با سلام پورابراهیم و بی‌نیاز آغاز شد و در ادامه با آموزش آشپزی و چرم‌دوزی، گفت‌وگو با پزشک فوق‌تخصص مغز و اعصاب و صحبت‌های قائم‌مقام ستاد اقامه نماز به پایان رسید. با اتمام برنامه، عوامل به یکدیگر خسته نباشید گفتند و برای هم کف زدند اما در پایان برنامه بی‌نیاز کیکی را که اول گزارش درباره آن گفتیم از یخچال بیرون آورد و رو به همه اعلام کرد که به مناسبت تولدش، همسرش این کیک را پخته است. عوامل برنامه که به نظر می‌رسید از تولد بی‌نیاز شگفت‌زده شده‌اند با یک جشن کوچک و گرفتن عکس‌های یادگاری، تولد او را تبریک گفتند و برایش آرزوی طول عمر کردند. با پایان جشن تولد کوچک به خانه برمی‌گردیمی‌ها پروژکتورها هم خاموش شد و یک روز کاری برای به خانه برمی‌گردیم  به پایان رسید.

توجه به مخاطب از اهداف برنامه «به خانه برمی‌گردیم»
زهرا خردمندنیک از تهیه‌کنندگان برنامه «به خانه برمی‌گردیم» با اشاره به گستردگی وسیع تلویزیون میان دیگر رسانه‌ها گفت: تلویزیون میان رسانه‌های دیگر، چون قابل دسترس برای همه است و گستره وسیعی دارد، بیش از همه رسانه‌های صوتی و تصویری دیگر تأثیرگذار است. رسانه‌ها به‌خصوص تلویزیون می‌توانند رفتار‌های اجتماعی مطلوب را در جامعه استوار کرده و آن را جلوه‌گر کنند. بسیاری از یادگیری‌ها غیرمستقیم هستند و پایدارترین تربیت، تربیت غیرمستقیم و ضمنی است و ما در ساخت برنامه بر خود وظیفه می‌دانیم با ساختاری درست در بخش‌های ویژه متناسب با گروه‌های سنی کودک، نوجوان، جوان و بزرگسال‌ به آن بپردازیم.
خانواده‌ها، تلویزیون را یکی از اعضای خود می‌دانند و هرکدام از اعضا، در لا‌به‌لای تولیدات تلویزیون به دنبال علاقه و سلیقه خود هستند. پس یکی دیگر از وظایف ما تولید و ساخت برنامه ویژه سلایق مختلف مطابق با نیاز مخاطب است؛ لذا ما در برنامه به خانه برمی‌گردیم در تلاش هستیم تا با بخش‌های متنوع با توجه به سلایق مختلف و نیازهای مخاطب، آموزش‌های کاربردی را داشته باشیم. 
وی ادامه داد: قرار است تعامل میان عوامل برنامه با مردم بیشتر و این ارتباط دوسویه باشد، آن هم از طریق پویش‌های مختلفی که برگزار‌خواهیم کرد. گاه خانواده‌ها به استودیوی برنامه می‌آیند و در برنامه حضور پیدا می‌کنند. آن هم براساس تعامل بیشتر با برنامه که به عنوان تشویق به استودیو دعوت می‌شوند. ما در تلاش هستیم ارتباط عوامل با مردم بیش از پیش باشد تا با نیازهای مخاطبان آشنا شده و‌ با پاسخ به آنها در برنامه، بتوانیم گام موثر و مفیدی برداریم؛  چراکه اگر مخاطب پاسخ نیاز‌هایی که در حوزه‌های مختلف آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و ... دارد، دریافت نکند، برنامه‌ساز به هدف اصلی خود نخواهد رسید.
خردمندنیک افزود: هدف اصلی من به عنوان یک برنامه‌ساز توجه کافی به مخاطب است و تمام بخش‌ها حول محور آنها تهیه و پخش می‌شود. جایگاه خانواده، همخوانی آن با احکام و آموزه‌های نورانی اسلام و پیوند هنر و دین در به نمایش گذاشتن مهم‌ترین رکن جامعه یعنی خانواده در این برنامه مورد توجه ویژه قرار گرفته است.

این داستان ادامه دارد 
بعد از عکس‌های یادگاری فرصتی برای گفت و گو با آقای  قاسم بی‌نیاز که سال‌هاست به عنوان مجری در «به خانه برمی‌گردیم» حضور دارد، فراهم شد. 
او در خصوص حس‌و‌حالش از این همراهی چند ساله بیان کرد: به خانه برمی‌گردیم، برنامه‌ای با فضای سیال و صمیمی است که مخاطب باید با من همذات‌پنداری کند، یعنی فضا، دکور، کلام، رنگ و... باید به شکلی باشد که مخاطب حس کند بر اساس دغدغه و نیازهای روز او چیده شود؛ اتفاقی که تا امروز هم شاهدش بودیم. این برنامه فضایی دارد که همه خانواده را دور هم جمع می‌کند و با بخش‌های متنوع در کنار لذت از همنشینی سرگرم هم می‌شوند. در واقع به خانه برمی‌گردیم و این کشکول درویشی ما همه آنچه احساس می‌کنیم مخاطب به آن نیاز دارد، وجود دارد؛ از موضوعات پزشکی و روان‌شناسی گرفته تا  وقتی که می‌رسیم  به آشپزخانه.
بی‌نیاز اضافه کرد: پرداختن به موضوعات روز هم اتفاق دیگری است که هر بار به شکلی سراغ آن می‌رویم مثلا در روز مسجد از زاویه تازه‌ای به این روز نگاه کردیم و اتفاقات هنری و حتی اقتصادی هم از نگاه‌مان دور نمانده. در این بین مجری باید همه این بخش‌ها را به هم وصل کند. اسم برنامه که به خانه برمی‌گردیم است و فضای آن هم که خانوادگی است به همین دلیل من اینجا را مثل خانه خودم می‌دانم.  او با اشاره به سبقه حضورش در این برنامه گفت: بیشتر از دو دهه و از سال84 بود که یک نفس در این برنامه حضور دارم؛ برنامه‌ای با فضای سیال که اگر این طور نبود و بدون صمیمیت پیش می‌رفت، مطالب هم درست منتقل نمی‌شد.
این مجری ادامه داد: چند سالی است که با خانم امینیان، روزهای یکشنبه‌ اجرای برنامه را به عهده داریم و سر همین برنامه حتی خانواده‌های ما هم به یکدیگر نزدیک‌تر شدند. به همین دلیل است که من اینجا را اصلا به شکل یک برنامه با چارچوب جدی و ثابت نمی‌بینم چرا که اینجا زندگی می‌کنم. 
ارائه تصویر زیبا به مخاطب هم موضوع دیگری بود که این مجری اشاره کرد اما نقش مجری در این فضا هم موضوعی بود که او درباره‌اش گفت: اساسا برنامه کارشناس‌محور است و یک برنامه تفریحی نیستیم که مخاطب صرفا برای شادی آن را ببیند، چرا که شاد هم می‌شود اما در کنار این شادی خانه، من به عنوان مجری تلاشم این است که محتوای مورد نظر کارگردان، کارشناس و تهیه‌کننده را با پرسش مناسب و برقراری ارتباط بین فواصل برنامه، سکوت به موقع، تأکیدهای صحیح و... به مخاطب منتقل کنم. 
او تصریح کرد: برنامه به خانه برمی‌گردیم نسبت به کارهای بسیار دیگری که اجرا کردم، سهل و ممتنع است. یعنی ظاهر ساده‌ای دارد چون شما می‌خواهید صمیمی با مردم صحبت کنید و از سوی دیگر ممتنع است چون هر کسی نمی‌تواند همین فضا را خوب دربیاورد چون باید با ادبیات بسیار محترم، صمیمی و متواضع با مردم صحبت کنید. مردم شدیدا رفتار ما را زیر نظر دارند. گاهی پیش آمده مقابل یک کارشناس اشتباه کرده و بلافاصله عکس‌العمل آن را دیده‌ایم در صورتی که در باقی برنامه‌ها شاید شما اگر با مهمان گلاویز شوید به این شکل به چشم نیاید اما اینجا پایه همه اتفاقات احترام است. 
وی در خصوص راز ماندگاری این خانه هم گفت: این برنامه برای خانه و خانواده ساخته شده و تا وقتی اینها هستند این برنامه هم هست. من گاهی می‌گویم تا درد هست این جریان ادامه دارد. این درد می‌تواند درد جسمی باشد یا روحی و حتی ناشی از یک سؤال ذهنی از مخاطب است. پس تا وقتی بتوانیم با حیات جامعه پیش برویم، می‌شود این برنامه را هم ببینیم. این برنامه حتی به یک شبکه تبدیل شده است همان‌طور که بخش 10دقیقه‌ای پزشکی ما از اواخر دهه 70 مورد الگوبرداری قرار گرفت و در شبکه  دو، سه و... با عناوین مختلف سراغ آن رفتند و در نهایت یک شبکه هم به همین عنوان تاسیس شد. این جریان در حوزه‌های دیگر هم وجود دارد.

اصل برنامه بر پایه آموزش است
میثم محبیان‌مهر یکی دیگر از تهیه‌کنندگان «به خانه برمی‌گردیم» است که حدود یکسالی است به جمع این برنامه اضافه شده است. 
محبیان‌مهر در ابتدای صحبت‌هایش با اشاره به این که به خانه برمی‌گردیم یک مجله خانوادگی است، درباره تغییراتی که در یک ماه و نیم اخیر در برنامه رخ داده است، گفت: در سری جدید سعی کردیم تغییراتی ایجاد کنیم؛ به ویژه تغییرات بصری که باعث شد به طور کامل دکور را تغییر دادیم. دکور 360 درجه است و از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده که تنوع کار را برای اجرای بخش‌های مختلف برنامه فراهم می‌کند. برای اولین بار اتاق کودک را در دکور راه‌اندازی کردیم که هفته‌ای دوبار میزبان کودکان و کارشناس کودک است. 
او با نگاهی به بخش‌های مختلف برنامه اضافه کرد: اصل برنامه بر اساس آموزش است.  به خانه برمی‌گردیم در این سال‌ها از چهار بخش اصلی آشپزی، هنری، پزشکی و کارشناسی تشکیل شده است. کاری که امروز انجام می‌دهیم تقویت این چهار بخش است. بنابراین از پزشکان، مربیان هنری و کارشناسان زبده و خبره دعوت می‌کنیم تا در برنامه حضور داشته باشند. 
محبیان‌مهر درباره هدفگذاری برنامه در بخش هنری ادامه داد: درصددیم در بخش هنری مهارت‌هایی را آموزش دهیم که اولا مورد پسند جوانان باشد. دوم این که بتواند درآمدزا باشد. به همین دلیل کارشناسانی داریم که در کنار بخش‌های آموزشی برنامه درباره بازار کار آن هم اطلاعاتی در اختیار مخاطب قرار می‌دهند. 
او با اشاره به راه‌اندازی باشگاه مخاطبان به خانه برمی‌گردیم و تسهیل در ارتباط مخاطب با برنامه بیان کرد: باشگاه مخاطبان پلی برای تعامل بیشتر مخاطب با برنامه است. به زودی هم مسابقاتی در برنامه خواهیم داشت که مردم می‌توانند در آن شرکت کنند و برنده جوایزی که برایشان در نظر گرفته‌ایم، باشند.  محبیان مهر افزود: مجریان در طول هر هفته درباره موضوعاتی صحبت می‌کنند که مخاطب بر اساس علاقه خود می‌تواند درباره آن نظر بدهد. در فضای مجازی هم فعالیت داریم و بخش‌هایی از برنامه در صفحه بارگذاری می‌شود. علاوه بر این که کارشناسان و پزشکان در صفحه مجازی پاسخگوی سوالات مخاطبان هستند. 
تهیه‌کننده شبکه پنج سیما در پاسخ به این سؤال که راز ماندگاری برنامه به خانه برمی‌گردیم در این سال‌ها چه بوده است، اظهار داشت: معتقدم این برنامه با وجود تغییرات متعدد قالب اصلی خود را از ابتدا تا به امروز حفظ کرده است. ضمن این که حساسیت ویژه برنامه‌سازان به خانه برمی‌گردیم بر روی انتخاب مهمان نیز اصل مهمی است. چرا که ما در برابر اطلاعاتی که کارشناس به مخاطب منتقل می‌کند، مسئول هستیم. ما در انتخاب‌های خود دقت می‌کنیم و همین دقت باعث شکل‌گیری اعتماد بین ما و مخاطب شده است.

خودم را جای مخاطب می‌گذارم
راحله امینیان که از سال ۸۶ مجری برنامه  «به خانه برمی‌گردیم»  است، راز ماندگاری خود را در داشتن حرف‌هایی از جنس مردم می‌‌داند.  این مجری در مصاحبه با «قاب کوچک» گفت: در حد امکان وقتی که با مهمانان برنامه گفت‌وگو می‌کنم، خود را جای مخاطب می‌گذارم. این‌که اکنون در ذهن مردم و مخاطب من چه سوال‌هایی می‌تواند وجود داشته باشد و همان‌ها را می‌پرسم. گاهی مخاطبان به من گفته‌اند سوالی که شما از کارشناس برنامه پرسیدید، دقیقا همان سؤال ما هم بوده است.
امینیان در پاسخ به این پرسش که کدام یک از بخش‌های برنامه را بیشتر دوست دارد، اظهار کرد: پس از بخش پزشکی، بخش روان‌شناسی را خیلی دوست دارم که رشته تحصیلی خودم هم هست. پس از این دو بخش، آشپزی را هم دوست دارم اما بخش هنری برنامه،  مورد پسندم نیست و به نظرم ما باید بخش هنری را برای نسل دهه هشتادی‌ها به‌روزرسانی کنیم. دخترم باران که سواد رسانه‌ای خوبی دارد از مخاطبان این بخش نیست و نقدهای زیادی هم به برنامه دارد.
این مجری تلویزیون بیان کرد: سخت‌ترین لحظات اجرای من در ایام کرونا بود که من و همکارانم مجبور بودیم در مقابل دوربین آرامش را به مخاطب انتقال دهیم درحالی‌ که دل خودمان پر از درد بود. 
 وی افزود: اگر مجری برنامه به خانه برمی‌گردیم نبودم، دوست داشتم در حوزه زنان و خانواده برنامه متفاوتی اجرا کنم. برنامه‌ای که هم مطالبه‌گر باشد و هم راهکار ارائه بدهد. برنامه‌ای که به زبان اقشار مختلف زنان جامعه باشد و  برای خانواده‌ها با نگرش و دیدگاه‌های مختلف مفید باشد.

منبع: ضمیمه قاب‌کوچک روزنامه جام‌جم