تماشای بزرگ‌ترین «ابرماه» سال را از دست ندهید

به گزارش جام جم آنلاین، روز چهارشنبه در ساعت پنج صبح به وقت منطقه زمانی شرقی(۱۳:۳۰ به وقت ایران)، ماه به نزدیک‌ترین فاصله خود از زمین می‌رسد و در فاصله ۳۵۷ هزار و ۲۶۴ کیلومتری از سیاره ما قرار می‌گیرد. ۹ ساعت و ۳۸ دقیقه بعد ماه کامل می‌شود. اگرچه ماهِ کامل از نظر تئوری تنها یک لحظه طول می‌کشد، اما تغییرات ماه برای یک روز یا بیشتر پیش و پس از کامل شدن، نامحسوس است و ماه در این زمانها کامل در نظر گرفته می‌شود.

بنابراین هنگامی که شب‌ هنگامِ چهارشنبه ماه در آسمان محله شما می‌تابد، این را در نظر داشته باشید آنچه که شما به آن نگاه می‌کنید در حقیقت یک ماه کامل نیست، بلکه یک ابرماه رو به زوال است که ساعت‌ها از مرحله روشنایی کامل آن گذشته است.

با این وجود مطبوعات، رادیو و شبکه‌های تلویزیونی مردم را ترغیب می‌کنند که در این زمان از شب بیرون بیایند و شاهد منظره «نادر» بزرگ‌ترین و درخشان‌ترین ماه کامل سال جاری (۲۰۲۲) باشند که بیشتر به عنوان «ابر ماه» شناخته می‌شود. اما این پدیده کمی بیش از یک دهه قبل برای اکثر افراد ناشناخته بوده است.

اصطلاح ابرماه از کجا آمده و چگونه آنقدر محبوب شده است؟

می‌توانیم از طالع‌شناس ریچارد نول(Richard Nolle) برای ایجاد اصطلاح «supermoon» که به فارسی ابَرماه نامیده می‌شود، تشکر کنیم.

او برای اولین بار از این واژه در نسخه‌ای از مجله Dell Horoscope متعلق به سال ۱۹۷۹ استفاده کرد. این مجله آمریکایی که زمانی خود را «مجله نجومی پیشرو در جهان» می‌نامید، اکنون دیگر چاپ نمی‌شود. نول ابرماه را اینگونه توضیح داد: ماه کاملی که در نزدیکترین فاصله(در حدود ۹۰٪) از زمین در یک مدار معین رخ می‌دهد.

اگرچه این اصطلاح در سال ۱۹۷۹ کمتر مورد توجه قرار گرفت، اما ناگهان در ۱۱ مارس ۲۰۱۱ زمانی که زلزله ۹.۱ ریشتری توهوکو در سواحل شمال شرقی هونشو در ژاپن رخ داد، توجه بسیاری را به خود جلب کرد. هشت روز بعد از این زلزله، یک ابرماه کامل رخ داد و بلافاصله پیشنهاداتی مبنی بر این که آیا اَبَرماه می‌تواند به عنوان محرکی برای زمین لرزه عظیم ژاپن باشد، ارائه شد. یکی از اولین کسانی که این ادعا را مطرح کرد، خود نول بود و ناگهان اصطلاح "اَبَر ماه" در میان رسانه‌های اصلی مورد توجه قرار گرفت.

البته، این نظریه که ماه کامل باعث وقوع زمین‌لرزه ژاپن در سال ۲۰۱۱ شده است، درست نیست.

دو موردی که همیشه گفته می‌شود این است که اَبَرماه کامل ۱۴٪ بزرگ‌تر و ۳۰٪ روشن‌تر از حالت عادی به نظر می‌رسد.

با این حال، حقیقت این است که این مقادیر در مقایسه با ماه‌های کامل در فاصله متوسط‌شان از زمین محاسبه و اعلام نمی‌شوند، بلکه در مقایسه با ماه‌های کامل در دورترین فاصله‌شان از زمین بیان می‌شود.

چنین ادعاهایی معمولاً منجر به ناامیدی قابل توجهی در کسانی می‌شود که به آسمان نگاه می‌کنند و امیدوارند چیزی غیرعادی ببینند. اما افزایش روشنایی ماه به اندازه‌ای نخواهد بود که با چشم غیر مسلح بتوان آن را درک کرد.

این موضوع تا حدودی برای اندازه ماه نیز صادق است. در حالی که ماه شب‌هنگام چهارشنبه در واقع «بزرگترین ماه کامل در سال ۲۰۲۲» خواهد بود، اما تغییر فاصله ماه برای اکثر ناظرانی که مستقیما آن را مشاهده می‌کنند، به راحتی قابل مشاهده نخواهد بود. مگر اینکه هنگام طلوع یا غروب آن را تماشا کنند زیرا در این صورت به دلیل خطای دید معروف «بزرگ دیدن ماه» برای مدت کوتاهی قمر زمین بزرگ‌تر از حد معمول ظاهر می‌شود اما باید گفت که ماه چهارشنبه شب تقریباً شبیه هر ماه دیگری خواهد بود.

اگر در چهارشنبه شب ابرها مانع دید شما شدند، نگران نباشید. ابرماه دیگری ماه آینده در روز ۱۱ اوت (۲۰ مرداد) در راه است.