خلق اثری هنری با بازوی رباتیک

اولین حضور هنری ربات‌ها در سینما اتفاق افتاد، بعد از آن نمایش‌های رباتیک، کنسرت‌های موسیقی و پارک‌های تفریحی مختلفی در سراسر دنیا از ربات‌ها استفاده کردند.

برخی کشورها مانند ژاپن در بسیار از مراسم‌ و سنت‌های ملی خود از حضور ربات‌ها استفاده می‌کنند و همه این موارد به‌نوعی نشان‌دهنده علاقه مردم و هنرمندان به ربات‌هاست. این روزها یک خبر قدیمی مجدد بر سر زبان‌ها افتاده است؛ داستان بازویی رباتیک در یک موزه هنری!

وقتی در مورد این اثر هنری که نام آن Can’t Help Myself است در اینترنت جست‌وجو می‌کنیم به تعداد زیادی از فیلم‌ها، مقاله‌ها و... می‌رسیم.

به‌نظر می‌آید انتشار کلیپی در یکی از شبکه‌های‌اجتماعی باعث ایجاد سیلی از تحلیل‌ها و تفسیرها از این اثر هنری شده است.

با جست‌وجوی کوتاهی در اینترنت به وبگاه موزه‌ای رسیدم که این اثر در آن به نمایش گذاشته شده بود.

در این کار که برای موزه گوگنهایم سفارش داده شده، دو هنرمند به نام‌های سون یوان و پنگ یو از یک ربات صنعتی، دوربین‌های تصویربرداری و سیستم‌های نرم‌افزاری برای ساخت اثری هنری برای بررسی واقعیت جهان خودکار و زندگی بشر استفاده کرده‌اند؛ واقعیتی که در آن مناطق مختلفی به‌صورت مکانیکی کنترل می‌شوند و رابطه بین مردم و ماشین به‌سرعت در حال تغییر است.

ربات که در پشت دیوارهای شفاف اکریلیک قرارگرفته، یک وظیفه خاص دارد و آن این است که یک مایع چسبناک و قرمز تیره‌رنگ را در یک منطقه از پیش تعیین‌شده قرار دهد.

هنگامی که حسگرها تشخیص می‌دهند که مایع بیش‌از‌حد از مرزی خاص دور شده است، بازو به‌طرز دیوانه‌واری آن را به جای خود برمی‌گرداند و لکه‌هایی روی زمین و همچنین از پاشیدن به دیواره‌های اطراف باقی می‌گذارد.

ایده استفاده از یک ربات از آرزوی اولیه هنرمندان برای آزمایش اینکه چه چیزی می‌تواند جایگزین اراده یک هنرمند در ساخت یک اثر شود و چگونه می‌توانند با یک ماشین این کار را انجام دهند، نشأت گرفته است.

آنها یک بازوی رباتیک را که اغلب در خطوط تولید مانند ماشین‌سازی دیده می‌شود، با نصب یک بیل طراحی‌شده سفارشی در جلوی آن اصلاح کرده‌اند. این دو هنرمند با همکاری دو متخصص رباتیک مجموعه‌ای از 32‌حرکت را برای این ماشین طراحی کردند.

سان یوان و پنگ یو به استفاده از طنز سیاه برای پرداختن به موضوعات بحث‌برانگیز معروف هستند و به گفته آنها رقص بی‌پایان و تکراری ربات، دیدگاهی پوچ از مسائل معاصر پیرامون مهاجرت و حاکمیت را ارائه می‌دهد.

با این حال‌ علائم لکه‌خونی که در اطراف آن انباشته شده، خشونت ناشی از نظارت و مراقبت از مناطق مرزی را تداعی می‌کند.

کاربران در سراسر دنیا بعد از دیدن فیلم‌های این اثر هنری به تفسیر بیشتر آن پرداخته و همین مورد موجب بحث‌های بسیاری در مورد حدومرز تحلیل یک اثر هنری از سوی مخاطبان شده است.

درنهایت فعالیت این ربات در پایان دوران نمایش خود از سوی مسوولان نمایشگاه متوقف شد و برخلاف برخی مطالب مطرح‌شده در فضای‌مجازی، آن مایع قرمز‌رنگ نیز چیزی جز موادی که از بیرون صحنه به داخل می‌آمد نبود و ارتباطی به عمر و مرگ این ربات نداشت.

آریا صبوری - پژوهشگر مقطع دکتری در دانشگاه مدیترانه‌شرقی / روزنامه جام جم