کودتا به‌رنگ دموکراسی (فیلم)

به گزارش جام جم آنلاین، پس از هفته‌ها کشمکش سیاسی در پاکستان و جدال میان حزب حاکم و اپوزیسیون در پارلمان بر سر سرنوشت دولت این کشور، نمایندگان مخالف در مجلس پاکستان طرح عدم اعتماد علیه عمران‌خان را تصویب کردند. نمایندگان جبهه مشترک اپوزیسیون پاکستان متشکل از مسلم لیگ نواز، حزب مردم، جمعیت علمای اسلام، حزب عوامی بلوچستان، حزب جمهوری وطن و حزب ملی عوام در روند رأی موافق به عدم اعتماد علیه نخست وزیر پاکستان شرکت کردند. عمران خان با ۱۷۴رأی موافق از مجموع ۳۴۲ رأی از سمت خود برکنار شد.

پارلمان این کشور امروز جانشین عمران خان نخست وزیر برکنار شده پاکستان را انتخاب می‌کند. این اولین بار در تاریخ پاکستان است که نخست‌وزیری با لایحه عدم اعتماد مجلس برکنار می‌شود. به دنبال این تصمیم که پس از مدت‌ها کشمکش سیاسی در پاکستان اتخاذ شد، عمران خان دفتر نخست وزیری پاکستان را ترک کرد. همزمان با شروع جلسه رأی‌گیری برای عزل عمران خان، اسد قیصر رئیس پارلمان پاکستان و قاسم سوری معاون وی، استعفای خود را از سمت‌هایشان اعلام کردند. رئیس پارلمان پاکستان درباره دلیل استعفای خود که منجر به خالی ماندن صندلی وی شد، گفت «نمی‌تواند در توطئه خارجی با هدف برکناری عمران خان شرکت کند». همچنین خالد جاوید، دادستان کل پاکستان به دنبال تحولات غیر طبیعی و کودتاگونه اخیر در پاکستان، استعفای خود را از سمت خود اعلام کرد.

تاریخ برای بیست و دومین بار در اسلام آباد تکرار شد. قبل از عمران خان، ۲۱نخست وزیر پاکستان نیز نتوانستند دوران حضور خود را در رأس معادلات سیاسی کشورشان در طول مدت طبیعی خود به پایان برسانند، زیرا اسیر کودتا، ترور، زندان یا کشته شدن در حوادث مشکوک شدند، گرچه در جریان برکناری عمران خان از قدرت، ارتش و نهاد‌های امنیتی نقش رسمی و مستقیمی ایفا نکرده‌اند، اما نمی‌تواند ماهیت واقعی تحولات اخیر را در اسلام آباد نادیده انگاشت. مداخله خارجی، همراهی پشت پرده برخی اعضای ارشد نهاد‌های نظامی و امنیتی پاکستان و در نهایت حمایت اپوزیسیون از طرح سقوط دولت مخالف آمریکا در پاکستان جملگی نشان می‌دهد ماجرای برکناری عمران خان، ظاهری دموکراتیک و ماهیتی کودتاگونه داشته است.

برکناری عمران خان از نخست وزیری، منجر به خشم طرفداران وی در سراسر پاکستان شده است. منابع خبری از حضور ده‌ها هزار نفر از طرفداران عمران خان در پی عزل او در خیابان‌های لاهور اطلاع داده‌اند. همچنین برخی طرفداران عمران خان در اسلام آباد نیز تجمعاتی داشته‌اند و امکان دارد به‌زودی شاهد فراخوان گسترده‌ای از سوی همراهان نخست وزیر برکنار شده پاکستان باشیم. عمران خان در یکی از آخرین سخنان خود در خصوص تحولات جاری در پاکستان اظهار کرده است: «در برابر توطئه دشمنان خارجی تنها ماندم اگر می‌خواهید مرا بکشید، بکشید. من به مردم کشورم خیانت نمی‌کنم و مرگ یک روز فرا می‌رسد. بله من تنها هستم، اما بردگی پذیرفته نیست. من تا لحظه آخر می‌جنگم و حاضرم به زندان بروم.»

اکنون شاهد کلید خوردن بحران سیاسی در اسلام آباد هستیم که دامنه آن می‌تواند بسیار گسترده‌تر از حد تصور واشنگتن و حامیان برکناری عمران خان از قدرت باشد. عمران خان از دولت آتی پاکستان که امروز توسط پارلمان معرفی می‌شود، تحت عنوان دولت وارداتی یاد کرده است، یعنی دولتی که از حمایت خارجی (حمایت آمریکا) برای استقرار در معادلات قدرت بهره برده و اصالت داخلی ندارد.

جانشین احتمالی عمران خان کیست؟

اپوزیسیون دولت پاکستان از شهباز شریف به عنوان جانشین احتمالی عمران خان یاد می‌کنند. شهباز شریف، رهبر مخالفان دولت در پارلمان پاکستان، بالاترین شانس را برای تکیه بر کرسی نخست وزیری پاکستان دارد، چنان‌که احزاب مخالف دولت عمران خان قصد دارند او را به عنوان گزینه مورد توافق خود برای تشکیل دولت جدید این کشور معرفی کنند.

او در تلاش است یک دولت ائتلافی را تشکیل دهد. البته فارغ از اتحاد استراتژیک احزاب مسلم لیگ و مردم برای خلع عمران خان از قدرت، این دو حزب همواره رقبای جدی یکدیگر در تصاحب قدرت سیاسی در پاکستان بوده‌اند و همین امر احتمال شکست دولت ائتلافی و برگزاری انتخابات زودهنگام را زنده نگه داشته است. حزب مردم از سوی بلاول بوتو زرداری پسر آصف علی زرداری، رئیس جمهور سابق و بی‌نظیر بوتو، نخست وزیر اسبق پاکستان که در سال ۲۰۰۷ ترور شد، رهبری می‌شود. شهباز شریف که در یک خانواده صنعتگر ساکن لاهور به دنیا آمده، فارغ التحصیل دانشگاه دولتی لاهور است.

 

او در جوانی وارد تجارت خانوادگی فولاد شد و در سال ۱۹۸۵ نیز به مقام ریاست اتاق بازرگانی و صنایع لاهور رسید. فعالیت سیاسی شهباز شریف در دهه ۱۹۸۰ و دوران دیکتاتوری ضیاءالحق آغاز شد که مصادف بود با انتخاب برادر بزرگ‌ترش به سمت وزیر دارایی ایالت پنجاب. او سال ۱۹۸۸ وارد پارلمان ایالتی پنجاب شد و سال ۱۹۹۰ به پارلمان ملی پاکستان راه یافت. شریف سال ۱۹۹۳ بار دیگر به نمایندگی مردم پنجاب در پارلمان محلی انتخاب شد و در این دوره رهبری مخالفان دولت را به‌عهده گرفت.

 

او پس از انتخابات سال ۱۹۹۷ برای نخستین بار به ریاست دولت محلی ایالت پنجاب، پرجمعیت‌ترین ایالت پاکستان رسید. با این حال، دوره ریاست او با کودتای نظامی پرویز مشرف در سال ۱۹۹۹ کوتاه شد، ولی دوباره سال ۲۰۰۸ و پس از بازگشت از تبعید سیاسی به‌عنوان رئیس دولت محلی ایالت پنجاب انتخاب شد. شهباز شریف نیز مانند برادر بزرگ‌ترش با اتهامات جدی فساد مواجه است. در دسامبر ۲۰۱۹ میلادی، ۲۳ ملک متعلق به شهباز شریف و پسرش حمزه به اتهام پولشویی توقیف شد. او در سپتامبر ۲۰۲۰ نیز در جریان بررسی این پرونده به طور موقت بازداشت شد. با این حال او اکنون از حمایت آمریکا و احزاب طرفدار غرب در اسلام آباد برای تصدی‌گری پست نخست وزیری برخوردار است.

 

 

منبع: روزنامه جام جم