پیشرفت‌های چشمگیر درمان و کنترل فشار خون در ایران

به گزارش جام‌جم آنلاین، نتایج یک مطالعه بین المللی، اولین برآورد‌های قابل مقایسه شیوع، تشخیص، درمان و کنترل فشار خون بالا را در بزرگسالان، با تجزیه و تحلیل اندازه گیری‌های فشار خون در بیش از ۱۰۰ میلیون نفر در ۱۸۴ کشور از جمله ایران طی سه دهه گذشته گزارش کرده است.

بر اساس یافته‌های این مطالعه پیشرفت در تشخیص، درمان و کنترل فشار خون بالا در بین کشور‌ها بسیار متفاوت بوده است، بصورتیکه برخی از کشور‌های با درآمد متوسط در حال حاضر از اکثریت کشور‌های با درآمد بالا بهتر عمل می‌کنند. رویکرد دوگانه کاهش شیوع فشار خون بالا از طریق پیشگیری اولیه و همچنین بهبود درمان و کنترل نه تنها در کشور‌های با درآمد بالا بلکه در کشور‌های با درآمد کم و متوسط نیز امکان پذیر است.

یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که طی ۳۰ سال گذشته، تعداد بزرگسالان (۷۹-۳۰ ساله) مبتلا به فشار خون در سراسر جهان دو برابر شده است و از ۳۳۱ میلیون زن و ۳۱۷ میلیون مرد در سال ۱۹۹۰، به ۶۲۶ میلیون زن و ۶۵۲ میلیون مرد در سال ۲۰۱۹ افزایش یافته است و بخش قابل توجه این روند افزایشی در کشور‌های با درآمد کم و متوسط رخ داده است.

با وجود تشخیص ساده و درمان نسبتاً آسان با دارو‌های ارزان قیمت، تقریبا نیمی از افراد مبتلا به فشار خون (۴۱ درصد از زنان و ۵۱ درصد از مردان) در سراسر جهان در سال ۲۰۱۹ از وضعیت خود بی خبر بودند و بیش از نیمی از زنان و حدود ۶۰ درصد از مردان مبتلا به این بیماری تحت درمان قرار نگرفته‌اند.

همچنین بر اساس این گزارش در سراسر جهان، یک نفر از هر ۴ زن و یک نفر از هر ۵ مرد مبتلا به فشار خون بالا توانسته است با پیگیری درمان و اصلاح سبک زندگی، فشار خون خود را کنترل کند.

محققان این مقاله بر این باورند که پیشرفت‌های چشمگیر در میزان درمان و کنترل فشار خون در برخی از کشور‌های با درآمد متوسط از جمله ایران، کاستاریکا، قزاقستان، آفریقای جنوبی، برزیل و ترکیه، طی سه دهه گذشته نشان می‌دهد که گسترش پوشش همگانی سلامت و تقویت مراقبت‌های اولیه در این زمینه موثر بوده است. بهبود مراقبت از فشار خون بالا و کاهش بار این بیماری در برخی از این کشورها، مانند کاستاریکا تا حدی بوده است که میزان درمان و کنترل فشار خون بالا به اندازه بسیاری از کشور‌های پردرآمد رسیده است.

بر اساس یافته‌های این پژوهش فشار خون بالا مستقیماً با بیش از ۸.۵ میلیون مرگ و میر در سال در سراسر جهان مرتبط است و عامل اصلی سکته مغزی، بیماری‌های قلبی ایسکمیک، سایر بیماری‌های عروقی و بیماری‌های کلیوی است. کاهش فشار خون می‌تواند تعداد سکته‌های مغزی را ۳۵ تا ۴۰ درصد، حملات قلبی را ۲۰ تا ۲۵ درصد و نارسایی قلبی را حدود ۵۰ درصد کاهش دهد.

بر اساس این پژوهش علیرغم پیشرفت‌های دارویی و روش‌های درمانی در طول چند دهه گذشته، پیشرفت جهانی در مدیریت فشار خون کند بوده است و اکثریت قریب به اتفاق افراد مبتلا به پرفشاری خون بدون معالجه باقی می‌مانند.

تجزیه و تحلیل‌های انجام شده در این مطالعه روش‌های خوبی را در تشخیص و درمان فشار خون بالا نه تنها در کشور‌های با درآمد بالا بلکه در کشور‌های با درآمد متوسط نشان داده است. این یافته‌ها نشان می‌دهد که اگر حامیان بین المللی و دولت‌های ملی متعهد به رسیدگی به این عامل اصلی بیماری و مرگ و میر شوند، جلوگیری از فشار خون بالا و بهبود تشخیص، درمان و کنترل آن در مناطق با درآمد کم و متوسط امکان پذیر است.

بر اساس این مطالعه کاهش مصرف نمک و افزایش مصرف میوه‌ها و سبزیجات، در کنار ارتقای تشخیص از طریق گسترش پوشش همگانی بهداشت و مراقبت‌های اولیه و اطمینان از دسترسی بی وقفه به دارو‌های موثر برای کاهش اپیدمی فزاینده فشار خون در کشور‌های با درآمد کم و متوسط از سیاست‌هایی ست که می‌بایست دنبال شود.

گفتنی ست در این مطالعه از نتایج پژوهش‌های ملی تمامی کشور‌های جهان بهره‌گیری شده است و از ایران دکتر باقر لاریجانی، دکتر فرشاد فرزاد فر، دکتر رامین حشمت، دکتر افشین استوار و جمعی از محققان مرکز تحقیقات بیماری‌های غیرواگیر پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران در کنار اساتید و پژوهشگرانی از سایر دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشور مشارکت داشته اند.