یک گام رو به جلو در مسیر ثبت جهانی آسبادهای خراسان

به گزارش جام جم آنلاین خراسان رضوی، سیدجواد موسوی در حاشیه نشست امضای این تفاهم‌نامه سه‌جانبه اظهار داشت: در حوزه میراث‌ فرهنگی و گردشگری کشاورزی بیشتر به ابزارها توجه شده است و حال آنکه باید به فرهنگ و میراث‌ کشاورزی توجه بیشتری شود و میراث کشاورزی فرصتی برای توسعه گردشگری استان است.

مدیرکل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی ادامه داد: برخی مقدمات برای بهره‌مندی از این ظرفیت در قالب ایجاد "موزه گندم" در شهر نشتیفان خواف فراهم شده است که گردشگران و علاقه‌مندان را با بخشی از میراث کشاورزی منطقه آشنا می‌کند.

وی با اشاره به برخی از میراث‌ کشاورزی خراسان رضوی افزود: پژوهش، مطالعه، ثبت و استفاده کاربردی از این میراث نیازمند همکاری همه‌جانبه دستگاه‌هاست و باید همه دستگاه‌ها کمک کنند تا از این میراث ازرشمند بهره برداری اقتصادی صورت گیرد.

موسوی درباره موضوع این تفاهم نامه اظهار کرد: همکاری و مشارکت در زمینه‌های علمی، پژوهشی، مشاوره‌ای و کارآفرینی در حوزه نفوذ آسبادها، به عنوان یک عنصر مهم در حوزه میراث‌کشاورزی و اهمیت پژوهش و معرفی و نقش عملکرد اجتماعی و اقتصادی گذشته آسبادها در منطقه خواف جزو موضوعات این تفاهم نامه است.

وی ادامه داد: توجه به موضوع حفاظت کالبدی و ساختاری آسبادها و بهره‌برداری بهینه از این آثار و لزوم ساماندهی و نمایش استاندارد محتویات مرتبط با آسبادها (گندم و جو) به عنوان غلات‌ حیاتی و موثر در معیشت و زندگی مردم در قرون گذشته، از دیگر موضوعات این تفاهم نامه است.

مدیرکل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت:  کمک و مشارکت در تهیه و تکمیل پرونده ثبت آسبادهای ایران در فهرست میراث جهانی در قالب این تفاهم نامه انجام خواهد شد.

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی نیز در این نشست به تاریخچه کشاورزی در جهان، ایران و خراسان اشاره و اظهار کرد: گندم به عنوان مادر غلات با مناطق مختلف استان سازگار شده و بر فرهنگ مردم مناطق مختلف استان نیز تاثیرگذار بوده است.

رضا اقنوم با بیان اینکه خراسان رضوی فرهنگی غنی در مصرف گندم دارد، ادامه داد: در موزه گندم که در آسبادهای نشتیفان راه‌اندازی شده، با مستندسازی، بخشی از فرهنگ، آداب، رسوم و انواع گندم تولیدی و مصرفی مردم منطقه برای مخاطبان به نمایش گذاشته شده است.

آسبادها (آسیاب‌های  بادی) نشتیفان در خواف خراسان رضوی، در شمار بزرگترین و ممتازترین مجموعه های خشت، گل و چوبی و البته قدیمی ترین بنا از این گونه در جهان است که با تلفیق هنر و فناوری، در خدمت مردمان این منطقه بوده اند که بعضا هنوز نیز فعال هستند.

از مجموع ۱۰۷ آسباد موجود در شهرستان خواف، ۳۶ آسباد مربوط به شهر نشتیفان است که اکنون ۶ آسباد همچنان فعالند و گندم نان مردم را آرد می‌کنند.
آسبادها در اساس نماد فناوری شرق کشور بوده و از انرژی پاک استفاده می‌کنند، ساختار این آثار از دو قسمت شامل یک ساختمان خشت و گلی تشکیل شده که در قسمت پایین آن سنگ رویین و زیرین و انبار ذخیره غلات وجود دارد و در قسمت بالایی چرخ و پَر آسباد با مصالح چوبی مستقر است.

شهرستان خواف در جنوب شرقی مشهد ۹۵ اثر تاریخی و فرهنگی ثبت شده در فهرست آثار ملی دارد.

اکنون هفت اثر تاریخی خراسان رضوی شامل منظر فرهنگی توس، مسجد ملک زوزن، محور سلجوقی - غزنوی خراسان در منطقه خواف و تایباد، جاده‌ ابریشم (مسیر شرقی- غربی از سرخس تا نیشابور و سبزوار)، آسبادهای نشتیفان در خواف، مجموعه تاریخی مذهبی حرم مطهر رضوی و کاروانسراهای ایرانی این استان نامزد ثبت جهانی شده و ثبت چند اثر دیگر از جمله سایت موزه بندیان درگز، مزار شیخ احمد جامی، مدارس مکتب هرات (متعلق به دوره تیموری) و مساجد دو ایوانه این استان در شمار آثار جهانی نیز مورد پیگیری است.

تاکنون بیش از هزار و ۷۵۰ اثر تاریخی در استان خراسان رضوی در شمار آثار ملی ثبت شده که ۲ اثر تاریخی و فرهنگی شامل قنات قصبه گناباد و دوتارنوازی این استان نیز در فهرست آثار جهانی به ثبت رسیده است.