ویرایش دهم دستورالعمل درمانی کرونا / حذف درمان دارویی سرپایی

به گزارش جام جم آنلاین، عاطفه عابدینی، دبیر کمیته علمی کشوری کووید ۱۹ در نشست خبری که به صورت ویدئوکنفرانس برگزار شد، اظهار کرد: ما در خرداد ۱۴۰۰ ویرایش دهم دستورالعمل تشخیصی و درمان را تدوین کردیم، با توجه به ۹ ویرایش قبلی سعی کردیم مطابق با استانداردهای بین‌المللی ویرایش جدیدی را داشته باشیم. این ویرایش با دید عملیاتی بودن به صورت خلاصه (۸ صفحه‌ای) آماده شده است.

وی گفت: برای درمان سرپایی در این ویرایش جدید چیزی توصیه نشده است چون واقعاً بیماری کووید به جز برخی از آنتی بادی‌ ها که قیمت گرانی دارد و البته در ایران هم نداریم درمان خاصی برای سرپایی نداریم. آزیترومایسین بدون وجود عفونت خیلی کمک کننده نیستند، اما در مورد چند دارو فعلاً باید صبر کنیم تا در قالب مطالعات بالینی به نتیجه‌ای برسیم.

وی با اشاره به برخی اظهار نظرها که عنوان کرده بودند کمیته علمی کرونا تعطیل شده و جلسات آن با حضور اعضا برگزار نمی‌شود، ضمن رد این موضوع، گفت: به هیچ عنوان این چنین نیست؛ ساختار این کمیته تغییر کرده و در قالب ۱۳ زیر کمیته تخصصی فعالیت‌هایش ادامه دارد. جلسات گذاشته می‌شود و به جزئیات درباره درمان‌ها و مسائل کووید مانند سلامت روان، زنان و بارداری و کودکان و … بحث و تبادل نظر می‌شود و نتایج در قالب یک سری دستاوردهایی به صورت دستورالعمل‌های درمانی و… منتشر شده است.

عابدینی ادامه داد: یک سری سوالات روز و درمان‌ها هم هست که باید به صورت مشخص گفته شود مانند عوارض واکسن‌ها و اطلاعات مورد لزوم واکسن‌ها که به ترتیب منتشر و به مراکز درمانی ارسال می‌شود. در نظر داریم برای کمیته علمی سایت جدا یا پیجی از وبدا را داشته باشیم که راحت تر با متخصصان و مردم ارتباط داشته باشد.

وی افزود: تریبون اصلی کمیته علمی نیز خود وزارت بهداشت است که تصمیمات و دستورالعمل‌ها را اعلام می‌کند. یکی از وظایف ما بالا بردن توان علمی کادر درمانی و خدمات پرستاری و پزشکی است و در این زمینه با همکاران مان و کادر درمان در تماس هستیم.

وی در پاسخ به سوالی درباره تزریق دُز سوم (یادآور) واکسن کرونا در برخی کشورها و دستور وزیر بهداشت برای بررسی این موضوع در ایران، گفت: در سازمان جهانی بهداشت برای افراد در خطر بالای ۵۰ سال و افراد دارای نقص سیستم ایمنی تزریق دُز سوم مجاز شناخته شده است و وزیر بهداشت هم توصیه داشتند این موضوع برای کادر درمان و افراد با ریسک بالا بررسی شود.

وی گفت: این امر نیاز به مطالعات و منابع بیشتر واکسن دارد و لازم است واکسیناسیون جامعه نیز سرعت بیشتری یافته باشد و ان شاءالله با تصمیمات دولت جدید برای تأمین واکسن، میزان واکسن بیشتری به دستمان خواهد رسید.

عابدینی گفت: در این زمینه نوع واکسن خاصی مطرح نیست که اگر کسی فلان واکسن را زده بود دُز سوم را دریافت کند؛ ولی برای اینکه دُز سوم تزریق شود شاید از بعضی پلتفرم‌ها انتخاب شود برای تزریق به همه واکسن‌ها.

دبیر کمیته علمی کشوری کووید ۱۹ افزود: حتی یک دُز واکسیناسیون بین ۳۰ تا ۵۰ درصد روی شدت و مرگ و میر اثر دارد و به این معنی نیست که اگر روند کند است آنهایی که اول واکسن زدند دیگر واکسیناسیون شأن کارایی ندارد.

وی خاطرنشان کرد: این امر توجیهی برای دیرکرد واکسیناسیون نیست و خواهش می‌کنم واکسیناسیون سرعت بیشتری پیدا کند و خدا را شکر در روزهای اخیر این روند سرعت بهتری یافته است.

عابدینی در پاسخ به سوال دیگری درباره داروی فاویپیراویر و اخباری از سازمان بیمه سلامت مبنی بر خروج آن از پوشش بیمه، اظهار کرد: فاویپیراویر از پوشش بیمه خارج نشد. ما تغییری در پروتکل درمانی از خرداد ۱۴۰۰ قائل نشدیم. بیان علمی باید مستند بر مدارک باشد اینکه در اینستاگرام با مشاهدات محدود هیاهو کنیم درست نیست. کمیته علمی کرونا تحت تأثیر هیاهوها نیست‌.

عابدینی گفت: نظر شخصی من این است که چون فاویپیراویر داروی ضد ویروس خوراکی است با توجه به رشد سریع ویروس و مقدار بسیار بالای ویروس دلتا خیلی نمی‌تواند مؤثر باشد؛ چون شاید به سطح خونی مناسب نمی‌رسد، فاویپیراویر داروی ضد ویروسی است که بر آنفلوانزا تأثیر قطعی دارد ولی درباره کووید ۱۹ این کار را نمی‌کند. زمانی که تکثیر ویروس کرونا صورت گرفته و بیمار دچار نارسایی ریه شده است، فاویپیراویر اثر ندارد.

وی افزود: اما از نظر مستندات باید گفت این دارو بیشتر در آسیای شرقی استفاده می‌شود و هیچ‌وقت در دستورالعمل‌های توصیه شده ایران قرار نگرفت و همیشه اظهار کردیم مطالعات بر آن در حال انجام است و مطالعات بالینی بر بیماران سرپایی انجام دادیم که هنوز نتایج آن مشخص نشده است. بر اساس مدارک ما بیشتر مطالعات نشان می‌دهد فاویپیراویر اثر چندانی بویژه بعد از ۳ روز اول بیماری نداشته است و این موضوع در ویرایش خرداد ۱۴۰۰ آمده است.

وی گفت: ما نظرمان این است که فاویپیراویر را در فاز بستری به بیمار ندهید و در فاز سرپایی هم تحت مطالعه است. در مورد پوشش بیمه هم مشخص شد تا در ستاد ملی بررسی شود.

عابدینی همچنین درباره هزینه‌های بیشتر از یک میلیون تومانی برای هر دوز رمدسیویر گفت: داروی رمدسیویر نیز تحت پوشش بیمه است و با مراجعه به داروخانه معتبر باید با بیمه ارائه شود و تغییری در پوشش بیمه‌ها اتفاق نیفتاده است.

وی افزود: در خرداد ۱۴۰۰ ویرایش دهم دستورالعمل تشخیصی و درمانی کووید ۱۹ را ابلاغ کردیم. با توجه به اینکه در ۹ ویرایش قبلی تا آذر ۱۳۹۹ با حجم زیادی نوشته می‌شد که مورد انتقاد همکاران بود ویرایش خرداد ۱۴۰۰ با دید عملیاتی در حدود ۷ صفحه نگارش شد. در خرداد ۱۴۰۰ با مطالعات آن زمان و همفکری همکاران شاغل در بخش بالینی و همکاری معاونت درمان ویرایش جدید ابلاغ شد. برای درمان سرپایی هیچ چیزی توصیه نکردیم و دقیقاً در درمان سرپایی درمان علامتی را مشخص کردیم.

عابدینی بیان کرد: برخی درمان‌ها هم نباید در درمان سرپایی ارائه شود مانند آنتی بیوتیک‌ها که بدون شواهد عفونت یا باکتری نباید داده شود. پیشنهاد ما برای استفاده از دارو در فاز سرپایی درمان با مطالعه بالینی است که نتایج به کمیته علمی هم ارائه شود.

دبیر کمیته علمی کشوری کووید ۱۹ ادامه داد: در بخش بستری نیز با توجه به اپیدمی‌هایی که در پیک چهارم و پنجم پیدا کردیم و با توجه به لزوم مدیریت تخت‌های بستری، با صلاحدید معاونت درمان و وزیر بهداشت بستری موقت را ایجاد کردیم تا دائماً بیماران بستری نشوند که مورد استقبال مردم هم قرار گرفت. طبق نظرسنجی چند روز اخیر از دانشگاه‌ها ما کاهش ۲۰ تا ۷۰ درصدی بستری دائم را داشتیم که به مدیریت بیماری کمک می‌کرد. البته از نظر ما هم این ایراد وارد بود که بیماران در طی مسیر بیمارستان تا خانه ممکن است موجب انتقال بیماری شوند اما سعی می‌کردیم توضیحات لازم را به آنها بدهیم.

عابدینی ادامه داد: در بخش بستری موقت درمان کورتون‌ها با دُز مناسب و همچنین داروی رمدسیویر را پیشنهاد کرده‌ایم. این داروها در بیماران خفیف یا بیمارانی که این توبه شدند فایده ندارند. این موضوع بر اساس دستورالعمل‌های معتبر دنیا نگارش شده است. درمان توسیلیزومب نیز پیشنهاد شده است و رمدسیویر در مرحله ویروسی و توسیلیزومب در مرحله التهابی به بیمار داده می‌شود.

وی بیان کرد: اینکه درمان استاندارد چیست باید بر اساس ابلاغ وزارت بهداشت باشد و نباید نظرات شخصی افراد در برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی گفته شود. تریبون باید برای وزارت بهداشت و کمیته علمی باشد. در درمان سرپایی کووید ۱۹ آموزش به بیمار خیلی مهم‌تر از داروها است که بداند چه زمانی به پزشک مراجعه کند. در مورد داروها برخی همکاران به جا درمان را انجام نمی‌دهند؛ خیلی زود یا خیلی دیر اقدام می‌کنند. دستورالعمل‌های ابلاغی مورد تأیید نظام پزشکی، پزشکی قانونی و… است.

وی درباره درخواست زیاد رادیولوژی و سی‌تی اسکن نیز اظهار کرد: این موضوع غیر استاندارد است. در کجای دنیا برای بیمار کرونا هر روز یا یک روز درمیان درخواست سی‌تی اسکن می‌شود؟ شاید پزشکان به خوبی توضیح نمی‌دهند به بیمار یا درخواست خود بیمارن زیاد است.

دبیر کمیته علمی کووید ۱۹، گفت: در موج پیک دلتای وحشی هستیم که سرعت سرایت پذیری بسیار بالایی دارد و بیماران را به شکل خوشه‌ای گرفتار می‌کند و هموطنان خود را از دست می‌دهیم. اما از همکاران خواهش می‌کنم تجویز به جای داروها را انجام دهند و کسانی که بر تجویز داروها نظارت دارند دقت بیشتری کنند.

وی ادامه داد: در بیماری کرونا هدف اصلی، پیشگیری و رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و همچنین واکسیناسیون است. حق مردم ایران است که مطابق استانداردهای بین‌المللی دارو دریافت کنند. داروهای دیگری در مرحله التهابی در برخی دستورالعمل‌های کشورهای دیگر وجود دارد و به فکر هستیم تا بر آنها کار کنیم و دغدغه کمیته بالینی این است که مردم ما مطابق استانداردهای دنیا درمان مؤثر را دریافت کنند.

وی افزود: از سوی کمیته علمی اطمینان می‌دهم ویرایش دستورالعمل از ابتدای بیماری انجام شده است و ان شاءالله قرار است ویرایش جدیدی با تمرکز بر داروهای جدیدتر ارائه دهیم. درمان استاندارد آمریکا، انگلستان و… وجود دارد و با مقایسه آن با درمان‌های خودمان به مردم باید گفت خیالشان راحت باشد و فقط به تریبون رسمی وزارت بهداشت توجه کنند و از پزشکان می‌خواهم با نظرات شخصی خود مردم را نگران نکنند.

عابدینی گفت: استفاده از درمان تعویض خون و… گران است و ما در دستورالعمل خود نوشتیم این کار را نکنیم. نظارت بر نسخه‌ها و تجویزها باید بیشتر شود. اینکه سلیقه‌ای درمان کنیم درست نیست و شاید در کمتر کشوری اتفاق می‌افتد. خوشبختانه داروهای مورد نیاز بیماران کرونایی در کشور تولید می‌شود. ایجاد تشویش در خصوص درمان نامناسب در بیمارستان‌ها به ضرر مردم بوده و فشار زیادی بر کادر درمان می‌آورد. از روزهای ابتدایی بیماری در حوزه فعال هستم و اکثر بیمارانی که نتوانستیم برایشان کاری کنیم، آنهایی بودند که دیر مراجعه کرده بودند در صورتی که اگر به موقع می‌آمدند می‌توانستند درمان مناسب بگیرند.

عابدینی ادامه داد: در جلساتی که تشکیل می‌شود تاکید ما بر واکسیناسیون و پیشگیری بسیار بیش از درمان بوده است. ولی کمیته علمی نقش مشورتی دارد تا اینکه اجرایی باشد. قالب خواسته‌های ما در قالب پیشنهاد، مصوبه و دستورالعمل است. ما نمی‌خواهیم اگر تعطیلاتی انجام می‌شود با زیرساخت مساعد برای افزایش بار بیماری باشد.